المؤمنون ٤٤
ترجمه
| المؤمنون ٤٣ | آیه ٤٤ | المؤمنون ٤٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«تَتْرَا»: پیاپی. یکی بعد از دیگری. حال است و از ماده (وتر). اصل آن (وتری) است و واو به تاء تبدیل شده است، همچون (تقوی) که از (وقایة) است. «أَحَادِیثَ»: جمع أُحْدُوثَة، مانند أَعاجیب که جمع أُعْجُوبَة است. أُحْدُوثَة سخنی است که مردمان به خاطر غرابت و شگفتی، آن را برای یکدیگر روایت می‌نمایند. یا جمع حدیث، و مراد سخنان عبرت‌انگیز است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ لَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْکِتَابَ وَ... (۶) وَ لَقَدْ بَعَثْنَا فِي کُلِ أُمَّةٍ... (۶) وَ کَمْ أَهْلَکْنَا مِنَ الْقُرُونِ... (۱) يَا حَسْرَةً عَلَى الْعِبَادِ مَا... (۳) وَ مَا يَأْتِيهِمْ مِنْ ذِکْرٍ مِنَ... (۱)
تفسیر
- آيات ۲۳ - ۵۴، سوره مؤ منون
- اشاره به عقيده بت پرستان درباره عبادت آلهه و معناى خطاب نوح عليه السلام به قوم خود: ((اعبدوا الله ...))
- افترائات و احتجاجات قوم نوح عليه السّلام در مقام انكار رسالت آنحضرت .
- و دورى گزيدن از قوم خود كه بعد از انكار و تكذيبشان محكوم به عذاب شده بودند
- اشراف و بزرگان قوم نوح عامه مردم را عليه پيامبراشان مى شورانند.
- نزول عذاب الهى و آغاز آن با صيحه اى آسمانى
- يادآورى سنت الهى : هدايت امم با ارسال رسل ، تكذيب امتها آنان را و عذاب الهى و...
- اشاره اى به رسالت موسى و هارون
- خطابى از خداوند به عموم پيامبران
- بحث روايتى (روايتى در ذيل برخى آيات گذشته )
نکات آیه
۱ - تاریخ، شاهد بعثت پیاپى پیامبران، پس از نابودى قوم ثمود (ثمّ أنشأنا من بعدهم قرونًا ءاخرین ... ثمّ أرسلنا رسلنا تترا) «تترا» به معناى پیاپى آمدن است. گفتنى است که «تترا» در این آیه، مصدر به معناى فاعل است که در محل نصب و حال براى «أرسلنا» مى باشد. بنابراین تقدیر آن چنین است: «ثمّ أرسلنا جائین واحداً بعد واحد» (پس فرستادگان خود را یکى پس از دیگرى، روانه کردیم).
۲ - ره یابى جوامع بشرى به هدایت، در گرو وجود هدایت گرانى برانگیخته شده از جانب خداوند (ثمّ أرسلنا رسلنا تترا) آمدن پى در پى پیامبران نشانگر آن است که بشر تنها با اتکا به دانش و اندیشه خود قادر به پیمودن راه هدایت نیست.
۳ - حق ستیزى و سرکشى در برابر پیامبران الهى، خصیصه حاکم بر جوامع بشرى در طول تاریخ (کلّ ما جاء أُمّة رسولها کذّبوه)
۴ - همه پیامبران، مورد تکذیب و انکار جوامعى قرار گرفتند که به سوى آن مبعوث شده بودند. (کلّ ما جاء أُمّة رسولها کذّبوه)
۵ - هر پیامبرى، از آنِ جامعه خود و برخاسته از میان مردم همان جامعه بود. (کلّ ما جاء أُمّة رسولها) تعبیر «رسولها» (فرستاده همان امت) به جاى (رسول)، مى تواند بیانگر برداشت یاد شده باشد.
۶ - جوامع گذشته تاریخ، یکى پس از دیگرى، با عذاب قهر الهى و در پى تکذیب انبیا و مبارزه با آنان، مضمحل شدند. (فأتبعنا بعضهم بعضًا) «إتباع» (مصدر «أتبعنا») به معناى یکى را در پى دیگرى روانه کردن است; یعنى، «پس ما امت هاى تکذیب گر را پى در پى هلاک کردیم و هر یکى را به دنبال دیگرى، به دیار نیستى روانه ساختیم».
۷ - یاد امت هاى هلاک شده و تکذیب گر انبیا در داستان ها، تنها اثر بر جاى مانده از آنها در تاریخ (و جعلنهم أحادیث) «أحادیث» جمع «اُحدوثة»است. «اُحدوثه» نیز به داستان هاى شگفتى گفته مى شود که با آب و تاب نقل شده و با ولعى خاص شنیده مى شود.
۸ - حاکمیت اراده الهى بر تحولات تاریخ (ثمّ أرسلنا رسلنا ... فأتبعنا بعضهم بعضًا و جعلنهم أحادیث)
۹ - جوامع کفرپیشه و بى ایمان، مورد لعن و نفرین خداوند (فبعدًا لقوم لایؤمنون) کلمه «بُعداً» منصوب است به عنوان مفعول مطلق برا فعل محذوف; یعنى، «بعدوا بُعداً». گفتنى است که «بُعداً» از مصدرهایى است که همواره بجاى فعل مى آید.
۱۰ - افول تمدن ها و هلاکت جوامع کفرپیشه، نمودى است از خشم و نفرین الهى در حق آنان (فأتبعنا بعضهم بعضًا... فبعدًا لقوم لایؤمنون)
موضوعات مرتبط
- امتها: تاریخ امتها ۳، ۴، ۶; حق ستیزى امتها ۳; صفات امتها ۳; عصیان امتها ۳; عوامل هدایت امتها ۲; هلاکت امتها ۶
- انبیا: انبیاى بعد از صالح(ع) ۱; بعثت انبیا ۱; تاریخ انبیا ۱، ۴; خاستگاه انبیا ۵; کیفر تکذیب انبیا ۶; کیفر مبارزه با انبیا ۶; مردمى بودن انبیا ۵; مکذبان انبیا ۴
- تاریخ: منشأ تحولات تاریخ ۸
- خدا: حاکمیت اراده خدا ۸; نشانه هاى غضب خدا ۱۰
- ذکر: ذکر تاریخ امتها ۷; ذکر مکذبان انبیا ۷
- رسولان خدا: نقش رسولان خدا ۲
- عذاب: اهل عذاب ۶
- عصیان: عصیان از انبیا ۳
- کافران: لعن بر کافران ۹; هلاکت کافران ۱۰
- لعن: مشمولان لعن خدا ۹
