الحديد ٢٠
ترجمه
| الحديد ١٩ | آیه ٢٠ | الحديد ٢١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زِینَةٌ»: (نگا: انعام / ، عنکبوت / ، محمد / ). «تَفَاخُرٌ»: نازش بر یکدیگر. به خود بالیدن و خود را ستودن. «تَکَاثُرٌ»: مسابقه در افزایش مال و جاه، و نازش به دارائی و عزت و قدرت. «غَیْثٍ»: باران. «الْکُفَّارَ»: جمع کافِر، کشاورزان (نگا: فتح / ). «ثُمَّ یَهِیجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرّاً ثُمَّ یَکُونُ حُطَاماً»: (نگا: زمر / ). «مَتَاعُ الْغُرُورِ»: (نگا: آل‌عمران. .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ اضْرِبْ لَهُمْ مَثَلَ الْحَيَاةِ... (۵) زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُ الشَّهَوَاتِ... (۶) وَ هُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ الْغَيْثَ... (۱)
اللَّهُ الَّذِي خَلَقَکُمْ مِنْ... (۱) يُرِيدُونَ أَنْ يُطْفِئُوا نُورَ... (۱)
تفسیر
- آيات ۱۶ - ۲۴ سوره حديد
- عتاب به مؤ منين به جهت قساوتى كه دل هايشان را گرفته و درمقابل ذكر خدا خاشع نمى شود
- مقصود از اينكه فرمود مؤ منان به خدا و رسل نزد پروردگارشان صديقتين و شهدايند
- پنج خصلت زندگى دنيا: لهو، لعب ، زينت ، تفاخر، و تكاثر و سخنى از شيخ بهائى دراين باره
- مثلى براى بيان فريبندگى دنيا
- اختلاف معنا و مفاد آيه : ((سابقوا الى مغفرة من ربكم )) با آيه : ((و سارعوا الى مغفرة...))
- مراد از اينكه عرض بهشت مانند عرض آسمان و زمين است
- مقصود از ايمان در جمله ((...اعدت للذين آمنوا بالله و رسله )) ايمان تواءم باعمل است
- وجوه متعدد در معناى آيه : ((ما اصاب من مصيبة فى الارض و لا فى انفسكم الا فى كتاب...))
- در از دست دادن اندوه مخوريد و در به دست آوردن شادى مكنيد
- (رواياتى در ذيل آيه : ((الم ياءن للذين آمنوا...)) و ((اولئك هم الصديقون والشهداء...)) و درباره حد زهد)
نکات آیه
۱ - معرفت و شناخت درست نسبت به ماهیت و حقیقت حیات دنیوى، امرى لازم براى انسان ها (اعلموا أنّما الحیوة الدنیا لعب و لهو ... و تکاثر فى الأمول و الأولد)
۲ - فریفتگان زندگى دنیوى، مردمانى غافل و فاقد معرفت درست نسبت به حقیقت آن (اعلموا أنّما الحیوة الدنیا لعب ... و تکاثر فى الأمول و الأولد) امر «اعلموا» بیانگر آن است که اگر انسان ها، به ماهیت زندگى دنیایى آگاهى درست داشتند، فریب آن نمى خورند و خود را وقف آن نمى کنند.
۳ - حقیقت حیات دنیوى، پنج چیز بیش نیست: بازى، لهو و سرگرمى، زینت و آرایش، تفاخر و فخرفروشى، و فزون طلبى. (أنّما الحیوة الدنیا ... و تکاثر فى الأمول و الأولد) واژه «أنّما» (به فتح همزه) نظیر «إنّما» (به کسر همزه) براى افاده حصر است. بنابراین «أنّما الحیوة الدنیا...» معادل «ما الحیاة الدنیا إلاّ لهو و لعب...» است; یعنى، حقیقت زندگى دنیایى، به غیر از «لعب»، «لهو»، «زینت»، «تفاخر» و «تکاثر» نمى باشد.
۴ - انسان، در هر مرحله اى از مراحل زندگى دنیوى (کودکى، نوجوانى، جوانى، میان سالى و پیرى)، داراى روحیه و گرایشى متفاوت با مرحله قبل و مرحله بعد است. (اعلموا أنّما الحیوة الدنیا لعب ... و تکاثر فى الأمول و الأولد) برداشت یاد شده در صورتى به دست مى آید که هر یک از خصلت هاى پنجگانه یاد شده در آیه شریفه، به ترتیب بیانگر یکى از مراحل زندگى انسان باشد.
۵ - اقتضاى دوران کودکى انسان بازى است. (أنّما الحیوة الدنیا لعب)
۶ - لهو و اشتغال به کارهاى سرگرم کننده، اقتضاى دوران نوجوانى است. (أنّما الحیوة الدنیا ... و لهو)
۷ - انسان در دوران جوانى، طالب زینت و آرایش دادن خویش است. (أنّما الحیوة الدنیا ... و زینة)
۸ - تفاخر و فخرفروشى به دیگران، مقتضاى دوران میان سالى (زمان پس از جوانى و قبل از پیرى) انسان (أنّما الحیوة الدنیا ... و تفاخر بینکم)
۹ - انسان، موجودى فزون طلب و حریص بر اموال و فرزندانش در دوران پیرى (أنّما الحیوة الدنیا ... و تکاثر فى الأمول و الأولد)
۱۰ - اشتغال به دنیا (بازى، لهو و سرگرمى و...)، ره آوردى جز پوچى و بى حاصلى ندارد. (اعلموا أنّما الحیوة الدنیا لعب ... کمثل غیث ... ثمّ یکون حطمًا) ویژگى هاى پنجگانه اى که در آیه شریفه براى دنیا بیان شده، تماماً مصداق کارى است که هیچ ثمره اى بر آن مترتب نمى شود.
۱۱ - حیات دنیا، همچون رستنى هاى کشتزار، فریبا و ناپایدار است. (اعلموا أنّما الحیوة الدنیا ... کمثل غیث أعجب الکفّار نباته ... ثمّ یکون حطمًا)
۱۲ - نقش اصلى و تعیین کننده باران، در رویش و بالندگى گیاهان (کمثل غیث أعجب الکفّار نباته) «غیث» به معناى باران است و ضمیر «نباته» به «غیث» بازمى گردد. اضافه «نبات» به ضمیر «ه» لامیه است; یعنى، «نبات له» (گیاهى که از آن باران است). انتساب گیاه به باران، با این که نور خورشید و عناصر خاک نیز در رشد آن دخالت دارد، حکایت از نقش اصلى باران در رشد آن دارد.
۱۳ - بارش باران و سرسبز شدن مزارع، برانگیزاننده شگفتى کشاورزان و مایه سرور و شادمانى آنان (کمثل غیث أعجب الکفّار نباته) «اعجاب» (مصدر «أعجب») به معناى به شگفتى واداشتن است و «کافر» (مفرد «کفّار») در این جا به معناى کشاورز مى باشد.
۱۴ - روییدن از خاک، رشد و بالیدن، زرد شدن و آن گاه خشک و تبدیل به خاشاک شدن، مراحل عمر دانه هایى است که کشاورزان کشت مى کنند. (کمثل غیث أعجب الکفّار نباته ثمّ یهیج فتریه مصفرًّا ثمّ یکون حطمًا) هر یک از «نبات» (رویاندن) «هیجان» (حرکت)، «اصفرار» (زرد شدن) و «حطام» (خاشاک) اشاره دارد به یکى از مراحل عمر بذرى که کشاورزان کشت کرده اند.
۱۵ - جهان آخرت، جهان کیفر و پاداش الهى (و فى الأخرة عذاب شدید و مغفرة من اللّه و رضون)
۱۶ - کسانى که در دنیا عمر خود را به بطالت (بازى، سرگرمى، آرایش، تفاخر، فزون خواهى و...) مى گذرانند، در آخرت محکوم به عذاب الهى اند. (أنّما الحیوة الدنیا لعب و لهو ... و فى الأخرة عذاب شدید)
۱۷ - عذاب الهى در جهان آخرت، بسى سخت و شدید است. (و فى الأخرة عذاب شدید)
۱۸ - جهان آخرت، عرصه ظهور غفران و آمرزگارى خداوند، نسبت به بندگان و جلوه گاه رضایت و خرسندى او از آنان (و فى الأخرة ... و مغفرة من اللّه و رضون)
۱۹ - انسان ها در جهان آخرت، در صورتى به رضایت و خرسندى خداوند دست خواهند یافت که پیش از آن، کاملاً پاک شده و مشمول غفران و آمرزش الهى قرار گرفته باشند. (و مغفرة من اللّه و رضون) تقدیم «مغفرة» بر «رضوان»، مى تواند بیانگر مطلب یاد شده باشد.
۲۰ - انسان ها، در معرض قرار گرفتن در دام دنیا و فریفته شدن به زندگى دنیوى (و ما الحیوة الدنیا إلاّ متع الغرور) «متاع» به «ما یتمتع به» تفسیر شده است; یعنى، چیزى که انسان از آن بهره بگیرد. معادل فارسى آن «کالا» است. «غرور» نیز به معناى خدعه و نیرنگ است. بنابراین «متاع الغرور»; یعنى، کالایى که صرفاً جنبه خدعه و فریب دهى دارد. بیان این حقیقت، بدان هدف است که انسان، مواظب باشد تا در دام آن گرفتار نشود. و این در صورتى است که انسان، در معرض و خطر فریفته شدن به زندگانى دنیا قرار داشته باشد.
۲۱ - زندگانى دنیا، در مقایسه با آخرت، کالایى فریبنده بیش نیست. (و ما الحیوة الدنیا إلاّ متع الغرور)
۲۲ - دنیاطلبان، انسان هایى فریب خورده اند. (و ما الحیوة الدنیا إلاّ متع الغرور)
۲۳ - بازى، سرگرمى، آرایش، فخرفروشى و فزون خواهى، از مظاهر و جلوه هاى فریبندگى دنیا (أنّما الحیوة الدنیا لعب ... و تکاثر ... و ما الحیوة الدنیا إلاّ متع الغرور) معرفى دنیا به متاع فریبنده، در پایان آیه شریفه - پس از آن که در آغاز آن با پنج ویژگى شناسانده شده است - مى تواند اشاره به مطلب یاد شده باشد.
موضوعات مرتبط
- آخرت: ویژگیهاى آخرت ۱۵، ۱۸
- آمرزش: آثار آمرزش ۱۹
- انسان: آمرزش اخروى انسان ها ۱۸; تفاوت گرایشهاى انسان ۴; صفات انسان ۴
- باران: بارش باران ۱۳; فواید باران ۱۲
- پاداش: پاداش اخروى ۱۵; مکان پاداش ۱۵
- پیرى: تکاثر در پیرى ۹; گرایشها در پیرى ۴; ویژگیهاى پیرى ۹
- تشبیهات قرآن: تشبیه به گیاهان ۱۱; تشبیه زندگى دنیوى ۱۱
- تفاخر: آثار تفاخر ۲۳
- تکاثر: آثار تکاثر ۲۳
- جوانى: زینت طلبى در جوانى ۷; گرایشها در جوانى ۴; ویژگیهاى جوانى ۷
- خدا: آمرزشهاى خدا ۱۸، ۱۹; رضایت خدا ۱۸; شرایط رضایت اخروى خدا ۱۹
- دنیا: اهمیت شناخت دنیا ۱; بى ارزشى دنیا ۲۱; قیاس دنیا با آخرت ۲۱
- دنیاطلبان: غفلت دنیاطلبان ۲; گمراهى دنیاطلبان ۲۲
- دنیاطلبى: آثار دنیاطلبى ۱۰; زمینه دنیاطلبى ۲۰; نشانه هاى دنیاطلبى ۲۳
- زندگى: تفاخر در زندگى دنیوى ۳; تکاثر در زندگى دنیوى ۳; حقیقت زندگى دنیوى ۳; زینت زندگى دنیوى ۳; عوامل پوچى زندگى ۱۰; لعب در زندگى دنیوى ۳; لهویت زندگى دنیوى ۳
- زینت طلبى: آثار زینت طلبى ۲۳
- عذاب: اهل عذاب ۱۶; سختى عذاب اخروى ۱۷; شدت عذاب اخروى ۱۷; مراتب عذاب اخروى ۱۷; موجبات عذاب ۱۶
- عمر: کیفر اخروى تباهى عمر ۱۶; مراحل عمر ۴
- غافلان :۲
- قرآن: تشبیهات قرآن ۱۱
- کشاورزان: عوامل سرور کشاورزان ۱۳
- کشتزارها: آثار سرسبزى کشتزارها ۱۳
- کودکى: بازى در کودکى ۵; گرایشها در کودکى ۴; ویژگیهاى کودکى ۵
- کیفر: کیفر اخروى ۱۵; مکان کیفر ۱۵
- گمراهان :۲۲
- گیاهان: پایان عمر گیاهان ۱۴; خشکیدن گیاهان ۱۴; رویش گیاهان ۱۴; زردى گیاهان ۱۴; عوامل رویش گیاهان ۱۲; کاشت دانه گیاهان۱۴; مراحل عمر دانه گیاهان ۱۴
- لعب: آثار لعب ۲۳
- لهو: آثار لهو ۲۳
- میان سالى: تفاخر در میان سالى ۸; گرایشها در میان سالى ۴; ویژگیهاى میان سالى ۸
- نوجوانى: گرایشها در نوجوانى ۴; لهو در نوجوانى ۶; ویژگیهاى نوجوانى ۶
