الأعراف ٢٠

فَوَسْوَسَ‌ لَهُمَا الشَّيْطَانُ‌ لِيُبْدِيَ‌ لَهُمَا مَا وُورِيَ‌ عَنْهُمَا مِنْ‌ سَوْآتِهِمَا وَ قَالَ‌ مَا نَهَاکُمَا رَبُّکُمَا عَنْ‌ هٰذِهِ‌ الشَّجَرَةِ إِلاَّ أَنْ‌ تَکُونَا مَلَکَيْنِ‌ أَوْ تَکُونَا مِنَ‌ الْخَالِدِينَ‌

ترجمه

سپس شیطان آن دو را وسوسه کرد، تا آنچه را از اندامشان پنهان بود، آشکار سازد؛ و گفت: «پروردگارتان شما را از این درخت نهی نکرده مگر بخاطر اینکه (اگر از آن بخورید،) فرشته خواهید شد، یا جاودانه (در بهشت) خواهید ماند!»

پس شيطان آن دو را وسوسه كرد تا زشتى‌هاى پوشيده‌ى آنان را برايشان نمايان كند، و گفت: پروردگارتان شما را از اين درخت منع نكرد جز براى آن كه [مبادا] فرشته گرديد يا از جاودانان شويد

پس شيطان، آن دو را وسوسه كرد تا آنچه را از عورتهايشان برايشان پوشيده مانده بود، براى آنان نمايان گرداند؛ و گفت: «پروردگارتان شما را از اين درخت منع نكرد، جز [براى‌] آنكه [مبادا] دو فرشته گرديد يا از [زمره‌] جاودانان شويد.»

آن گاه شیطان، آدم و حوّا هر دو را به وسوسه فریب داد تا زشتیهایشان را که از آنان پوشیده بود بر ایشان پدیدار کند و گفت: خدایتان شما را از این درخت نهی نکرد جز برای اینکه مبادا (در بهشت) دو فرشته شوید یا عمر جاودان یابید.

پس شیطان، آن دو را وسوسه کرد تا آنچه از شرمگاه بدنشان بر آنان پوشیده بود نمایان کند، [وسوسه اش این بود که به هر دو] گفت: پروردگارتان شما را از این درخت نهی نکرده مگر از این جهت که مبادا دو فرشته گردید، یا از جاودانان شوید.

پس شيطان آن دو را وسوسه كرد، تا شرمگاهشان را كه از آنها پوشيده بود در نظرشان آشكار كند. و گفت: پروردگارتان شما را از اين درخت منع كرد تا مباد از فرشتگان يا جاويدانان شويد.

آنگاه شیطان آنان را وسوسه کرد تا سرانجام عورتشان را که از دید آنان پوشیده بود، آشکار کند، و گفت پروردگارتان شما را از این درخت نهی نکرد مگر از آن روی که [با خوردن از میوه آن‌] دو فرشته شوید یا از جاودانگان گردید

پس شيطان آن دو را وسوسه كرد تا شرمگاهشان را كه از آنان پوشيده بود در نظرشان نمايان سازد و گفت: خداوندتان شما را از اين درخت باز نداشت مگر براى آنكه مبادا دو فرشته شويد يا جاويدان باشيد.

سپس اهریمن آنان را وسوسه کرد تا (مخالفت با فرمان خدا را در نظرشان بیاراید و لباسهایشان را از تن به در آورد و برهنه و عریانشان سازد) و عورات نهان از دیده‌ی آنان را بدیشان نماید، و (بدین منظور) گفت: پروردگارتان شما را از این درخت باز نداشته است، مگر بدان خاطر که (اگر از این درخت بخورید) دو فرشته می‌شوید، و یا این که (جاودانه می‌گردید و) از زمره‌ی جاویدانان (در این سرا) خواهید شد.

پس شیطان، برای آن دو وسوسه کرد تا آنچه را از عورت‌هایشان از ایشان پوشیده مانده بود برایشان نمایان گرداند و گفت: «پروردگارتان شما را از این درخت منع نکرد، جز برای آنکه (مبادا) دو فرشته گردید، یا از (زمره‌ی) جاودانان باشید.»

پس بفریفتشان شیطان تا بنمایاند بدیشان آنچه را نهان بود از ایشان از عورتهای ایشان و گفت همانا نهی نکرده است شما را پروردگارتان از این درخت مگر تا نباشید دو فرشته یا باشید از جاودانان‌

الأعراف ١٩	آیه ٢٠	الأعراف ٢١
سوره : سوره الأعراف نزول : ٣ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٦ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«لِیُبْدِیَ»: تا ظاهر و آشکار سازد. «وُورِیَ»: مستور شده است. پوشیده گشته است. مجهول فعل ماضی (واری) از مصدر (مُواراه) است. «سَوْآت»: جمع (سَوْءَة)، عورت. شرمگاه.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

فَوَسْوَسَ‌ إِلَيْهِ‌ الشَّيْطَانُ‌... (۶)

يَسْتَفْتُونَکَ‌ قُلِ‌ اللَّهُ‌... (۳) وَ أَلْقَى‌ فِي‌ الْأَرْضِ‌ رَوَاسِيَ‌... (۰)

تفسیر

• آيات ۱۰ - ۲۵، سوره اعراف
• معناى تمكين انسان در زمين در جمله : (( و لقد مكناكم فى الارض ))
• سجده ملائكه براى جميع بنى آدم و براى عالم بشريت بوده است .
• بيان اين كه خلقت آدم در حقيقت ، خلقت جميع بشر بوده است و اشاره بهاقوال ديگرى كه در توجيه نسبت دادن خلقت آدم به همگان گفته شده است .
• ابليس با ملائكه بوده و فرقى با آنان نداشته و او و همه فرشتگان در مقامى قرارداشتند كه آن مقام ماءمور به سجده شده است .
• بيان اينكه مراد از امتثال و تمرد در امر ملائكه به سجود براى آدم و تمرد ابليس ، امورتكوينى است .
• تكبر و خودخواهى سرچشمه تمامى گناهان است .
• ملاك برترى در تكوينيات بستگى دارد به بيشتر بودن عنايات الهى واستدلال ابليس به برترى آتش غلط بوده است .
• وجوب امتثال امر الهى از جهت اين است كه امر، امر او است و دائر مدار مصالح و جهات خيرنيست
• توضيح در مورد اينكه امر ملائكه به سجده امرى تكوينى بوده است .
• كبريا خاص خداى سبحان است و از غير او تكبر پسنديده نيست .
• درخواست مهلت از خدا توسط ابليس
• محاصره انسان توسط شيطان از چهار طرف !
• مراد از (( مخلصين (( و (( شاكرين (( كه شيطان نمى تواند ايشان را بفريبد و اشارهبه طريقه گمراه كردن شيطان
• مراد از جمله (( الّا اءن تكوناملكين (( در خطاب به آدم و هوا
• اشاره به اهمال و قصور مفسرين در بحث از شيطان و شناختن او
• چند مطلب كه بايد در بحث از مساءله شيطان و حقايق دينى و تكوينى مربوط به آن بيانشود
• ۲- مراتب مختلف موجودات مقتضاى الهى است .
• ۳- آيات مربوط به داستان سجده آدم تصويرى است از روابط بين نوع انسانى و نوعملائكه و ابليس
• بهشت قبل از هبوط بهشت برزخى بوده نه بهشت جاويدان !
• قلمرو اغوا و اضلال شيطان ، ادراك انسانى و ابزار كار او عواطف و احساسات بشرى است .
• نحوه تصرفات ابليس در ادراك انسان
• ولايت شيطان بر آدميان در ظلم و گناه و ولايت ملائكه بر آدميان در اطاعت و عبادت
• بعضى از لشكريان ابليس از جنس بشرند
• خلاصه بحث درباره شيطان و وسوسه اندازى او
• بحث عقلى و قرآنى (مناظره اى كه شارح اناجيلنقل كرده و در تورات ذكر شده كه بين ابليس و ملائكه واقع شده است )
• در آفريدن خلايق و مخصوصا كفارى كه نتيجه خلقتشان خلود در آتش است چه حكمتى است ؟
• تكليف بندگان براى خدا چه سودى دارد؟!
• چرا خداوند انسان را بدون اينكه مكلف نمايدكامل نساخت و چرا او را كامل نيافريد؟
• تكليف ابليس و ملائكه به سجده بر آدم براى چه بود و لعن و عقاب ابليس بعد ازنافرمانى چرا؟
• پاسخ به دو شبهه ديگر
• بيان و توضيح جمله : (( لايسئل عما يفعل و هم يسئلون (( از نظر فلسفه و برهان و وحى
• اشاره به ابحاث ممتدّ متكلمان اشاعره و معتزله دربارهافعال خدا
• تقسيم علوم و مدركات انسان به : علوم كاشف از خارج و علوم اعتبارى و ذهنى
• فرق بين اين دو قسم از علوم
• جميع احكام عقلى از فعل خداوند اتخاذ شده است
• اشكالاتى كه بر راءى اشاعره در احكام نظرىعقل وارد است
• جريان احكام عقلى عملى در افعال خداى تعالى
• عقل نظرى در تشخيصهاى خود درباره معارف مربوط به خدا مصيب است .
• عقل عملى : جستجوى مصالح و مفاسد و حسن و قبحافعال در احكام تشريعى
• آياتى كه جريان عقل نظرى و عقل عملى را در ناحيه پروردگار تاءييد مى كند
• بحث روايتى (رواياتى در مورد شيطان و تمرد تو از سجده بر آدم و وساوس وتصرفات او...)
• بهشت آدم از باغهاى دنيا بوده است
• رد اينكه ملائكه و شياطين به تغيير ذات خود قدرت داشته باشند و به صور مختلفه درآيند.
• دو دسته روايات مربوط به تصرفات ابليس و كيفيت تصرف او در شعور آدمى
• ماجراى شگفت انگيز گفتگوى حضرت يحيى با ابليس
• بررسى گفتگوى ابليس با پيامبران الهى

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- ابلیس پس از سکونت آدم و همسرش در بهشت، در اندیشه فریبکارى و توطئه علیه ایشان برآمد. (فوسوس لهما الشیطن) هنگامى که پس از کلمه «وسوسه» حرف «لام» آورده شود، به معناى نقشه کشیدن و توطئه کردن است.

۲- نمایان سازى شرمگاه آدم و حوا، از اهداف شیطان در فریبکارى و توطئه علیه آنان (فوسوس لهما الشیطن لیبدى لهما ما وُرى عنهما من سوءتهما)

۳- شرمگاه آدم و حوا مستور از دید یکدیگر پیش از خوردن از شجره نهى شده (لیبدى لهما ما وُرى عنهما)

۴- شرمگاه آدم و حوا مستور بر خود آنان تا پیش از خوردن از شجره نهى شده (فوسوس لهما الشیطن لیبدى لهما ما وُرى عنهما من سوءتهما) جمله «ورى عنهما» مى تواند دلالت کند بر این که شرمگاه آدم و حوا علاوه بر این که بر یکدیگر مستور بوده، براى خودشان نیز مخفى بوده است.

۵- شیطان در وسوسه آدم و حوا، بازماندن آنها از فرشته شدن و جاودانگى را دلیل تحریم خوردن از شجره نهى شده معرفى کرد. (إلا أن تکونا ملکین أو تکونا من الخلدین)

۶- شیطان در مورد آثار شجره نهى شده، خداوند را به دروغگویى متهم کرد. (قال ما نهیکما ربکما عن هذه الشجرة إلا أن تکونا ملکین أو تکونا من الخلدین) جمله «إلا أن تکونا ... » در حقیقت تکذیب گفتار خداوند است که فرمود: فتکونا من الظالمین.

۷- شیطان ایجاد کننده شبهه در ذهن آدم و حوا نسبت به تحریم شجره نهى شده بر آنان (ما نهیکما ربکما ... أو تکونا من الخلدین) برخى جمله «ما نهاکما ربکما ... » را چنین معنا کرده اند: این حرمت شامل شما نیست، مگر در صورتى که شما فرشته باشید و یا از جاودانان در بهشت، و شما نه فرشته اید و نه از جاودانان در بهشت. پس حرمتى بر شما نیست.

۸- دروغ، اساس کار شیطان در وسوسه گرى و فریب دادن آدم و حوا (ما نهیکما ربکما ... أو تکونا من الخلدین)

۹- تزویر، وسوسه انگیزى و دروغپردازى، از شیطنتهاى ابلیس (إلا إبلیس ... فوسوس لهما الشیطن) خداوند در آیات پیشین شیطان را با واژه «ابلیس» نام برد و آنگاه که توطئه گرى و تزویر را یاد نمود، او را با وصف «شیطان» توصیف کرد.

۱۰- شیطان، تکلیف الهى را در نظر آدم و حوا مانع تکامل و پیشرفت آنان جلوه داد. (ما نهیکما ربکما ... إلا أن تکونا ملکین) «أن تکونا ... » به تقدیر کراهیة، مفعول له براى «ما نهاکما» است. بنابراین معناى آیه چنین مى شود: خداوند بدان جهت که فرشته نشوید و یا جاودانه نگردید، شما را از خوردن ثمره آن درخت بازداشت.

۱۱- شیطان، جلوه دهنده عوامل انحطاط و سقوط، به عنوان راه پیشرفت و تکامل (ما نهیکما ربکما ... أو تکونا من الخلدین)

موضوعات مرتبط

• آدم (ع): و درخت ممنوعه ۳، ۴، ۵ ; توطئه علیه آدم (ع) ۲ ; سکونت آدم (ع) در بهشت ۱ ; فریب آدم (ع) ۱، ۲، ۸ ; قصه آدم (ع) ۱، ۳، ۴، ۵، ۷ ; کشف عورت آدم (ع) ۲ ; مستورى عورت آدم (ع) ۳، ۴
• ابلیس: و آدم (ع) ۱، ۲، ۵، ۷، ۱۰ ; ابلیس و حوا (ع) ۱، ۲، ۵، ۷، ۱۰ ; اغواگرى ابلیس ۱، ۹ ; القائات ۷ ; توطئه ۱، ۲ ; دروغگویى ابلیس ۹ ; رذایل ابلیس ۹ ; شیطنت ابلیس ۹ ; مکر ابلیس ۱ ; وسوسه ابلیس ۹
• افترا: به خدا ۶
• انحطاط: عوامل انحطاط ۱۱
• حوا: توطئه علیه حوا ۲ ; حوا و درخت ممنوعه ۳، ۴ ; سکونت حوا در بهشت ۱ ; فریب حوا ۱، ۲، ۸ ; قصه حوا ۳، ۴، ۵، ۷ ; کشف عورت حوا ۲ ; مستورى عورت حوا ۳، ۴
• درخت ممنوعه: آثار درخت ممنوعه ۶ ; تحریم درخت ممنوعه ۵، ۷ ; درخت ممنوعه و جاودانگى ۵
• شبهات: منشأ شبهات ۷
• شیطان: اغواگرى شیطان ۸، ۱۰، ۱۱ ; تهمت شیطان به خدا ۶ ; دروغگویى شیطان ۸ ; رذایل شیطان ۸ ; شیطان و عوامل تکامل ۱۱ ; شیطان و موانع تکامل ۱۰ ; فلسفه اغواگرى شیطان ۲ ; نقش شیطان ۱۰ ; وسوسه شیطان ۵، ۸