أَفْضَى
«افضاء» در اصل از مادّه «فضا» به معناى توسعه است. بنابراین، «افضاء» به معناى توسعه دادن مى باشد و هنگامى که کسى با دیگرى تماس کامل مى یابد، در حقیقت وجود محدود خود را به وجود وسیع ترى تبدیل کرده است و لذا افضاء به معناى تماس گرفتن آمده است.
ریشه کلمه
- فضو (۱ بار)
قاموس قرآن
اتساع. «فَضَا الْمَكانُ: اِتَّسَعَ». [نساء:21]. طبرسى فرموده: افضاء به شىء رسيدن به آنست باملامست اصل آن از فضاء به معنى وسعت است اقرب الموارد «اَفْضى فُلانٌ اِلى فُلانٍ» را رسيدن شخصى به شخصى معنى كرده و گويد حقيقتش آن است كه يكى به فضاء ديگرى رسيد. در نهج البلاغه خطبه 173 فرموده: «وَ ما اَبْقى شَيْئاً مِمَّا يَمُرُّ عَلى رَأْسى اِلَّا...اَفْضى بِهِ اِلَّىَ» رسول خدا «صلى اللَّه عليه و آله» از آنچه به سر من خواهد آمد چيزى نگذاشت مگر آنكه به من رسانيد. (و اطلاع داد). آيه درباره آن است كه مهريه زنان را از روى ظلم از دستشان نگيريد يعنى: چطور آن را از دست زن مىگيريد حال آنكه بعضى از شما به بعض ديگر رسيده است(و با رسيدن به يكديگر و ايجاد علقه زوجيت مثل يك وجود شدهايد) و زنان از شما پيمانى محكم گرفتهاند. ظاهراً مراد، پيمان عقد است كه مرد مهريه را به واسطه عقد ازدواج به عهده مىگيرد. در مجمع از ابن عباس نقل شده «اَفْضى» در آيه كنايه از جماع است و به قولى مراد خلوت صحيح با زن است مقاربت باشد يا نه. اين كلمه بيشتر از يكبار در كلام اللَّه يافته نيست.
