نتایج جستجو

مى‏برد در صحاح و قاموس و اقرب الموارد منع را از جمله معانی عذب شمرده است در نهايه گفته: در حديث على «عليه السلام» هست كه در موقع مشايعت عده‏اى از لشكريان خویش

نوزدهم آمده است: «وَنْشُرْ عَلَيْنا رِحْمَتَكَ بِغَيْثِكَ الْمُغْدَقِ» در نهايه گفته: مغدق به فتح دال بارانى است كه قطرات آن درشت باشد يعنى اگر در طريقه

مس يا چوب ساخته شود، آن را براى تقرّب به خدا پرستش مى‏كردند. ابن اثير در نهايه گفته: آن چيزى است كه جز خدا معبود اخذ شود و به قولى آن چيزى است كه جسم يا

نفوذ. پاره كردن (قاموس) نجم ثاقب يعنى ستاره نورانى (مجمع البيان، صحاح، نهايه) گويا كه با نور خود ظلمت را مى‏شكافد و تا مى‏توانيد نفوذ مى‏كند چنانكه در

الشَّىْ‏ءُ نَصْحاً» ايضاگويند «نَصَحَ الْعَسَلَ» يعنى عسل را صاف و خالص كرد. در نهايه گويد: نصح در لغت به معنى خلوص است. نُصح (به ضم - ن) يه معنى اخلاص مى‏باشد

آمده چنانكه خواهد آمد و نيز مفرد به كار رفته به معنى وسط چنانكه ابن اثير در نهايه گفته است [توبه:47] ميان شما اراجيف مى‏ساختند و فتنه جوئى مى‏كردند [اسراء:5]

بار) احفاء: مبالغه در سئوال يا مبالغه در دانستن حال شخص است (مفردات) در نهايه آمده كه زنى به محضر آن حضرت آمد «فَسَأَلَها فَاَحْفى وَ قالَ اِنَّها كانَتْ

بارگیری... احفاء: مبالغه در سئوال يا مبالغه در دانستن حال شخص است (مفردات) در نهايه آمده كه زنى به محضر آن حضرت آمد «فَسَأَلَها فَاَحْفى وَ قالَ اِنَّها كانَتْ

و قاموس آمده: «اَلْظُّلْمُ وَضْعُ الشَّىْ‏ءِ فِى غَيْرِ مَوْضِعِهِ». در نهايه گفته «اَصْل الظُّلْمِ الْجَوْرُ وَ مُجاوَزَةُ الْحَدِّ». راغب گويد: «اَلظُّلْمُ

شکنند، و نعمت هاى الهى را به دست کفران مى سپارند. ختر (۱ بار) غدر. حيله (نهايه) در مجمع و اقرب بدترين حيله گفته است . [لقمان:32] آيات ما را تكذيب نمى‏كند

را عظمت و كبريا معنى كرده، صحاح گويد: جلال اللّه: عظمت خدا. ابن اثير در نهايه نيز عظمت گفته است . در نهج البلاغه هست كه آن حضرت به عثمان فرمود «فَلا تَكونَنَّ

است در مجمع فرموده: آن به معنى بدخلق و خشن و اصل آن به معنى دفع است. در نهايه گفته «الشديد الجافى والفّظ الغليظ» جوهری گفته: «العتّل: الغليظ الجافى» بدخلقى

جاهليّت به معناى حالت جهل است چنانكه در اقرب الموارد گفته است . ابن اثير در نهايه گويد: مراد از آن صفت و حالى است كه عرب قيل از اسلام داشتند از قبيل جهل به

هميشه آماده بهره‏بردارى است. ابب‌ (۱ بار) (بتشديد ياء) چراگاه. در مفردات و نهايه گويد: چراگاهى كه براى چريدن و چيدن آماده است. در اقرب الموارد گفته گياهان

آن بر طهر و حيض هر دو اطلاق مى‏شود. گفته‏اند آن از اضداد است ابن اثير در نهايه مى‏گويد: قرء از اضداد است بر طهر اطلاق مى‏شود و آن قول شافعى و اهل حجاز است

الدَّهْرُ» يعنى: زمانه را فحش ندهيد زيرا خدا همان زمان است . اين حديث در نهايه بدين صورت آمده «لا تَسُبُّوا الدَّهْرَ هُوَاللّهُ» در كشّاف نيز عين عبارت

وقت خروج از منزل سر و صورتش را با آن ملحفه (چادر مانند) گفته. ابن اثير در نهايه آنرا چادر و رداء معنى كرده و مى‏گويد: گفته شده مانند چارقد و مانند ملحفه

نگاه ميكردى ولى بعضى آن را اشراف معنى كرده‏اند گرچه آن نيز درست است. در نهايه آمده: «اِطَّلَعَ عَلى الشَّىْ‏ءِ:عَلِمَهُ». * [قصص:38]. در جوامع الجامع،

بئر (۱ بار) چاه. [حج:45] و چاه معطّل كه آب بر، ندارد و كاخ گچ كارى شده، در نهايه آمده: گويند بئر چاه كهنه و قديمى است كه حفر كننده و مالك آن معلوم نيست..

است به معنى قصد چنانكه در صحاح، قاموس، مفردات، اقرب، مجمع، جوامع الجامع، نهايه ابن اثير و غيره هست در نهج البلاغه اين كلمه سه بار آمده كه هر سه به معنى

به آن زن فرمود «حَتّى تَذُوقى عُسيلَتَهُ وَ يَذُوقُ عُسيلَتَكِ» (مفردات - نهايه) يعنى تو لذّت مقاربت او را بچشى و او لذّت مقاربت تو را بچشد. وَ مِن أَنْهَار

عيب. در قاموس گفته:«اَلَّلمْزُ: اَلْعَيْبُ وَ الْاِشارَةُ بِالْعَيْنِ» در نهايه نيز عيب معنى كرده، در اقرب الموارد آمده: «لَمَزَهُ لَمْزاً: عابَهُ» همچنين

بارگیری... چاه. [حج:45] و چاه معطّل كه آب بر، ندارد و كاخ گچ كارى شده، در نهايه آمده: گويند بئر چاه كهنه و قديمى است كه حفر كننده و مالك آن معلوم نيست..

آن بر طهر و حيض هر دو اطلاق مى‏شود. گفته‏اند آن از اضداد است ابن اثير در نهايه مى‏گويد: قرء از اضداد است بر طهر اطلاق مى‏شود و آن قول شافعى و اهل حجاز است

اقوال جنّ است كه در قرآن نقل شده و مراد از جدّ عظمت و مقام است در صحاح و نهايه و اقرب الموارد از انس بن مالك نقل است كه: «كانَ الرَّجُلُ مِنّا اَذا قَرَءَ

سوره توبه را سوره بحوث گويند زيرا شامل كاويدن و تفتيش از اسرار منافقين است (نهايه) در اقرب هست: «بَحَثَ فِى التُّرابِ: حَفَرَها» و در مجمع فرموده: اصل بحث

(۲ بار) رفت در اصل شكستن و كوبيدن است در اقرب آمده «رفته:كسره و دقّه» در نهايه گويد: رفات هر چيزى كه شكسته و كوبيده شود. مجمع گويد: رفات هر چيز شكسته و

كه مبتلى و گرفتار باشد ولى رحمت اعّم است به مبتلى و غير آن. ابن اثير در نهايه رأفت را اخّص گرفته و گويد: رحمت هم در شيى محبوب آيد و هم در مكروه از روى

قرآن آمده و گاهى معناى ازدحام مى‏دهد كه يك نوع دفع و شكستن يكديگراست در نهايه نقل شده چون رسول خدا«صلى الله عليه وآله» وارد مدينه شدند يكى از يهود گفت:

سوره توبه را سوره بحوث گويند زيرا شامل كاويدن و تفتيش از اسرار منافقين است (نهايه) در اقرب هست: «بَحَثَ فِى التُّرابِ: حَفَرَها» و در مجمع فرموده: اصل بحث

خدايان خويش پا بر جا باشيد. در كريمه: [شعراء:13]. مراد روانى زبان است در نهايه نقل شده: «اَفَضَلُ الْايمانَ اَنْ تَكَلَّمَ اَخاكَ وَ اَنْتَ طَليقٌ» يعنى

در فارسى تقریباً مساوى است. خيب‌ (۵ بار) نا اميدى. خسران. محروم شدن. در نهايه مى‏گويد: خيبة به معنى خسران و حرمان است. قاموس آن را نوميدى و زيان و حرمان

بار) تجاوز از حد و اندازه (اقرب) راغب گويد: از آن با جور تعبير آورده‏اند در نهايه ظلم و دورى از حق گفته است. [ص:22]. ميان ما به حق داورى كن و حكم به جور نكن

نباشيد مانند آنان كه از ديارشان روى طغيان و خود نمائى بيرون شدند. ابن اثير در نهايه مى‏گويد: بَطَر به معنى طغيان است، حيرت در مقابل حقّ و تكبر از حق نيز گفته‏اند

نوشته‏اند. در اقرب الموارد گويد: اين كلمه ابتدا در تعليل استعمال شده است، در نهايه گويد: در همزه آن فتح و كسر هر دو صحيح است. در قرآن مجيد فقط يكبار آمده است

الشَّياطينِ»از خدا يارى مى‏خواهم بر اعمالي كه شيطان را طرد و دفع مى‏كنند در نهايه مى‏گويد: دحر دفع كردنست به قهر و براى اذلال و اهانت، قول مجمع نيز چنين است

«كَلَحَتِ الْوُجُوهُ النَّواظِرُ» خطبه 219 چهره‏هاى با طراوات بد منظر شدند. در نهايه گويد: در حديث على «عليه السلام» آمده «اِنَّ مِنْ وَرائِكُمْ فِتَناً وَ بَلاءّ

به «پر شده» تفسير مى‏شود يعنى نطفه ايكه از سلّولهاى زنده پر شده است. در نهايه آن را به شدّت ريخته شده است گفته است كه با جهنده موافق مى‏شود، دهق به معنى

ذيل اين مسئله فرموده: اين مطلب اجماعى است چنانكه در خلاف شيخ، مجمع البيان، نهايه الاحكام، ذكرى، جامع المقاصد و... نقل است. حرّ هاملى رحمة اللّه در وسائل كتاب

کلمات مشتق شده در حال بارگیری... تنزيه خدا از هر بدى و نالايق (مجمع) در نهايه گويد «اَصْلَ التَّسْبيحِ: اَلتَّنْزيهُ وَ التَّقْديسُ وَ التَّبْرِئَهُ مِنَ

در مجمع گويد: اصل آن به معنى ضرب است و به معنى صيحه زدن آيد. در مجمع و نهايه نقل شده «لَيْسَ مِنّا مِنْ سَلَقَ اَمْ حَلَقَ» يعنى از ما نيست آنكه در مصيبت

اطفال است [نور:59]. اين كلمه فقط در آيات فوق و آيه 67 غافر آمده است. در نهايه گفته: طفل به معنى بچه است بر پسر و دختر و جمع اطلاق مى‏شود. ثم کم من بلغ

كرده‏اند در مجمع فرموده از «قامت الحرب على ساق» شدت جنگ را از اراده مى‏كنند در نهايه آمده كشف الساق مثل است براى شدّت امر. آيه فوق درباره وقت مرگ است مراد از

(به فتح اول و كسر دوم) را جبان و ضعيف القلب گفته است. به قول ابن اثير در نهايه آن به معنى ضعف و ترس است. نگارنده نيز با دقت در آيات قول ابن اثير را پسنديدم

(به فتح اول و كسر دوم) را جبان و ضعيف القلب گفته است. به قول ابن اثير در نهايه آن به معنى ضعف و ترس است. نگارنده نيز با دقت در آيات قول ابن اثير را پسنديدم

الشَّياطينِ»از خدا يارى مى‏خواهم بر اعمالي كه شيطان را طرد و دفع مى‏كنند در نهايه مى‏گويد: دحر دفع كردنست به قهر و براى اذلال و اهانت، قول مجمع نيز چنين است

خود برگشت يعنى به راهى كه آمده بود عود كرد. زمخشرى در فائق و ابن اثير در نهايه گفته‏اند: به سمّ اسب حافر گويند زيرا وقت راه رفتن زمين را حفر مى‏كند. اسب

قومى در اصل و وسط ديارشان جنگيده نشدند مگر ذليل شدند اين حديث در مفردات و نهايه نيز آمده است «فَعَقَرُوا النَّاقَةَ وَ عَتَوْا عَنْ اَمْرِ رَبِّهِمْ» پس

اكثراستعمال آن در قرآن مجيد در سياق نفى است. زمخشرى در فائق و ابن اثير در نهايه نقل مى‏ كنند كه يكى از صحابه در وقت دعا بدو انگشت به خدا اشاره مى‏ كرد حضرت

آیات شامل این کلمه فرض‌ (۱۸ بار) قطع. تعيين. در نهايه گويد: اصل فرض به معنى قطع است راغب قطع شى‏ء محكم و تأثير در آن، گفته است، اقرب عين لفظ راغب را آورده