هود ٥٦
ترجمه
| هود ٥٥ | آیه ٥٦ | هود ٥٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«آخِذٌ بِنَاصِیَتِهَا»: موی پیشانی او را در دست دارد. مراد این است که بر آن تسلّط کامل دارد و به هر سو که بخواهد می‌برد و از هرچه بخواهد باز می‌دارد. «إِنَّ رَبِّی ...»: مراد این است که کارهای خدا بر طریق عدل ساری و در راه حق جاری می‌شود.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ اتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ نُوحٍ إِذْ... (۴) وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ... (۲)
وَ حَاجَّهُ قَوْمُهُ قَالَ أَ... (۳) فَأَنْجَيْنَاهُ وَ الَّذِينَ مَعَهُ... (۰) إِنَ وَلِيِّيَ اللَّهُ الَّذِي... (۰) يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ مَا غَرَّکَ... (۳) قُلْ مَنْ بِيَدِهِ مَلَکُوتُ کُلِ... (۰) فَإِنَّهُمْ عَدُوٌّ لِي إِلاَّ رَبَ... (۱)
تفسیر
- آيات ۶۰ - ۵۰، سوره هود
- سخنان جناب هود (عليه السلام ) به قوم خود (قوم عاد)
- معناى ((فطر)) و ((فطرة اللّه )) و فرق بين ((فطرت )) و ((خلق ))
- سخن هود به قومش : اگر بسوى خدا برگرديد باران رحمتش را بر شمانازل مى كند
- اعمال صالح باعث ازدياد خيرات و نعمتهاات واعمال زشت بلا و محنت و بدبختى در پى دارد
- جواب رد قوم هود به آن حضرت
- تحدى : پاسخ هود به قوم خود
- هود (ع ) در ادامه پاسخ به جدال كافران : من بر خداتوكل مى كنم
- معناى اين سخن هود (ع ) به قوم خود كه گفت : ((و يستخلف ربى قوما غيركم و لاتضرونه شيئا))
- اشاره به اينكه عصيان و نافرمانى در برابر يك پيغمبر، عصيان در برابر همهپيامبران به شمار مى رود
- سه خصلت قوم هود كه به خاطر آن ملعون دنيا و آخرت شدند: انكار آيات الهى ،نافرمانى انبياء و اطاعت از جباران
- بحث روايتى (روايتى در تفسير جمله : ((ان ربى على صراط مستقيم )) و اشاره بهروايات راجع به قوم هود)
- گفتارى پيرامون داستان هود، قوم عاد، تكذيب هود ونزول عذاب
نکات آیه
۱- قوم عاد ، درصدد آزار و اذیت هود(ع) و از میان برداشتن او بودند. (فکیدونى جمیعًا ثم لاتنظرون. إنى توکلت على الله ربى و ربکم)
۲- هود(ع) به خاطر توکلش بر خداوند ، مطمئن به محفوظ ماندن از دسیسه ها و توطئه هاى قوم عاد بود. (فکیدونى جمیعًا ثم لاتنظرون. إنى توکلت على الله) جمله «إنى توکلت...» بیان علت براى معناى کنایى «فکیدونى جمیاً...» است و آن معناى کنایى ، عجز و ناتوانى قوم عاد بر ضربه زدن به هود(ع) مى باشد.
۳- خداوند ، پروردگار و مالک همه انسانها و مدبر امور ایشان است. (على الله ربى و ربکم)
۴- شناخت خداوند و ربوبیت فراگیرش ، موجب توکل کردن بر او و نهراسیدن از دشمنان دین (ثم لاتنظرون. إنى توکلت على الله ربى و ربکم) توصیف خداوند به ربوبیت (ربى و ربکم) ، پس از بیان توکل بر او ، مى رساند که: خداوند رب همگان است ، شایسته و بایسته این است که بر او توکل شود.
۵- هود(ع) مصمم به ابلاغ رسالتهاى الهى و تحمل هر گونه گزند و آزار در طریق آن بود. (فکیدونى جمیعًا ثم لاتنظرون. إنى توکلت على الله ربى و ربکم)
۶- مبلغان دین ، باید با توکل بر خدا و وانهادن امور خویش به خداوند ، از مخالفان دین نهراسند و وظیفه خویش را قاطعانه به انجام رسانند. (فکیدونى جمیعًا ثم لاتنظرون. إنى توکلت على الله ربى و ربکم)
۷- باور به حاکمیت خداوند بر موجودات و توجه به ربوبیت او بر انسانها ، ایجاد کننده روحیه توکل در آنان است. (إنى توکلت على الله ربى و ربکم ما من دابّة إلاّ هو ءاخذ بناصیتها)
۸- همه موجودات زنده ، تحت فرمان و حاکمیت خداوند هستند. (ما من دابّة إلاّ هو ءاخذ بناصیتها) «ناصیة» به قسمت جلوى سر گفته مى شود و گاهى به موهاى جلوى سر نیز به اعتبار رستنگاهش ، اطلاق مى گردد. گرفتن جلوى سر و یا موهاى آن ، کنایه از تسلط و حاکمیت مى باشد.
۹- هیچ جنبنده اى - چه انسان و چه حیوان - بدون خواست خداوند ، توانا بر ضرر رسانى به دیگرى نیست. (ثم لاتنظرون. إنى توکلت على الله ... ما من دابّة إلاّ هو ءاخذ بناصیتها) مقصود از بیان سلطه خداوند بر همه جانداران ، به دلیل وقوع آن پس از مبارزه طلبى هود(ع) و توکل بر خداوند ، این معناست که: همه چیز مقهور خواست خداوند است و بدون رخصت او ، هیچ جاندارى - چه رسد به بتهاى بى جان - توانا بر ضرر رسانى نیست.
۱۰- ربوبیت فراگیر خداوند ، سیطره او بر همه جنبندگان و ضرورت توکل بر او ، از تعالیم حضرت هود(ع) (إنى توکلت على الله ربى و ربکم ما من دابّة إلاّ هو ءاخذ بناصیتها)
۱۱- افعال خداوند و تدبیرات او ، به تمامى براساس حکمت و بر طریق صواب است. (إن ربى على صرط مستقیم) بر صراط مستقیم بودن شخص ، به معناى راستى و درستى کارهاى اوست.
۱۲- حمایت خداوند از پیامبران در برابر دشمنان آنان ، مقتضاى ربوبیت او و پایه قرار دادن افعالش بر حکمت و صواب است. (إنى توکلت على الله ربى و ربکم ... إن ربى على صرط مستقیم) «إنى توکلت ...» متضمن حمایت خداوند از هود پیامبر مى باشد و جمله «إن ربى ...» تعلیل براى این معناست. بنابراین راستى و درستى کارهاى خداوند ، اقتضا مى کند که هود(ع) را در برابر دشمنانش ، حمایت کند.
۱۳- خداوند ، حامى و پشتیبان مؤمنان و توکل کنندگان بر او (إنى توکلت على الله ... إن ربى على صرط مستقیم)
روایات و احادیث
۱۴- «عن على ابن أبى طالب(ع) فى قوله «إن ربى على صراط مستقیم» یعنى انه على حق یجزى بالإحسان إحساناً و بالسّىء سیّئاً و یعفو عمن یشاء و یغفر سبحانه و تعالى;[۱] از على(ع) درباره قول خداى تعالى «إن ربى على صراط مستقیم» روایت شده که معناى آیه این است: پروردگار بر طریق حق است، نیکى را به نیکى و بدى را به بدى پاداش مى دهد و او - که منزه و بلند مرتبه است - از هر کس بخواهد مى گذرد و او را مى آمرزد».
موضوعات مرتبط
- اطمینان: عوامل اطمینان ۲
- انبیا: حمایت از انبیا ۱۲
- انسان: مالک انسان ها ۳; مدبر انسان ها ۳; مربى انسان ها ۳
- ایمان: آثار ایمان ۷; ایمان به حاکمیت خدا ۷
- تبلیغ: توکل در تبلیغ ۶; روش تبلیغ ۶; قاطعیت در تبلیغ ۶
- توحید: توحید ربوبى ۸
- توکل: آثار توکل بر خدا ۲; اهمیت توکل بر خدا ۱۰; توکل بر خدا ۴، ۶، ۷
- جنبندگان: انقیاد جنبندگان ۸; حاکم جنبندگان ۷; عجز جنبندگان ۹
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۸
- حمایتهاى خدا: مشمولان حمایتهاى خدا ۱۳
- خدا: آثار حکمت خدا ۱۲; آثار خدا شناسى ۴;آثار ربوبیت خدا ۱۲; آثار شناخت ربوبیت خدا ۴; آثار مشیت خدا ۹; اختصاصات خدا ۸، ۹; افعال خدا ۱۱; حاکمیت خدا ۸، ۹، ۱۰; حکمت خدا ۱۱; حمایتهاى خدا ۱۲; ربوبیت خدا ۳، ۱۰، ۱۱; عدالت خدا ۱۴; مالکیت خدا ۳; ویژگیهاى افعال خدا ۱۲
- دشمنان: موانع ترس از دشمنان ۴، ۶
- ذکر: آثار ذکر ۷; ذکر ربوبیت خدا ۷
- صراط مستقیم: مراد از صراط مستقیم ۱۴
- قوم عاد: اذیتهاى قوم عاد ۱; تاریخ قوم عاد ۱; توطئه قوم عاد ۲
- مؤمنان: حامى مؤمنان ۱۳
- مبلغان: مسؤولیت مبلغان ۶
- متوکلان: حامى متوکلان ۱۳
- هود(ع): اذیت هود(ع) ۱; استقامت هود(ع) ۵; امنیت هود(ع) ۲; تعالیم هود(ع) ۱۰; توطئه قتل هود(ع) ۱; توکل هود(ع) ۲; عقیده هود(ع) ۲; عمل به تکلیف هود(ع) ۵; قاطعیت هود(ع) ۵
منابع
- ↑ تفسیرعیاشى، ج ۲، ص ۱۵۱، ح ۴۲; نورالثقلین، ج ۲، ص ۳۷۴، ح ۱۵۰.
