مريم ٦٨
ترجمه
| مريم ٦٧ | آیه ٦٨ | مريم ٦٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الشَّیَاطِینَ»: مراد شیاطین قرین و همدم ایشان در دنیا است که آنان را وسوسه می‌کردند و یا معبودشان بودند. «جِثِیّاً»: جمع جاثی، به زانو درآمدگان. بر زانو نشستن ایشان، بر اثر ضعف و زبونی آنان، و یا برای اهانت بدیشان است. این واژه حال بوده و تصویری از بیچارگی و ناتوانی کافران است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۶۶ - ۷۲ سوره مريم
- حكايت كلام انسان در انكار بعثت و استبعاد معاد
- پاسخ به اشكال عدم كفايت استدلال براى اثبات معاد به وقوع مثل آن
- حضور دسته هاى متراكم و انبوه مردم در صحنه قيامت
- از بين متمردين ائمه ضلالت كه به آتش سزاوارترند بيرون كشيده مى شوند
- تفصيلى در مورد مدلول آيه : ((و ان منكم الا واردها...(( و بيان اينكه ((ورود(( در آيه به معناى حضور و اشراف عموم مردم بر آتش است
- اشاره به گفتار مفسرينى كه ورود در آيه را بمعنىدخول گرفته اند
- رد گفتار مفسرين فوق الذكر
- متقين نجات داده شده و ظالمين در آتش باقى خواهند ماند
- بحث روايتى (رواياتى در بيان مراد از: ((انا خلقنا منقبل و لم يك شيئا(( و ((ان منكم الاواردها(()
- گفتارى در معناى وجوب و جواز و عدم جواز فعلى بر خدا و بيان اينكه حكم عقل به حسن و قبح منتزع از فعل خدا و منتهى به اراده او است
- سه نكته و مطلب حاصل از اين بحث
نکات آیه
۱- خداوند با سوگند به ربوبیت خویش، بر ختمى بودن احضار منکران معاد و شیاطین به گردآورى آنان در قیامت تأکید کرده است. (فوربّک لنحشرنّهم والشیطین) ضمیر مفعولى در «لنحشرنّهم» به «انسان» در آیه قبل بازمى گردد و مراد منکران معاد است که زنده شدن دوباره را بعید شمرده بودند. «حشر»; یعنى، جمع کردن و برخى آن را جمع کردنى که افراد را به محل اجتماع سوق دهند، معنا نموده اند (مصباح).
۲- منکران معاد، با شیاطین در صحنه قیامت، همراه و هم دوش خواهند بود. (لنحشرنّهم والشیطین ثمّ لنحضرنّهم) واو در «والشیاطین« مى تواند عاطفه و یا به معناى «مع» باشد. در هر دو صورت برداشت یاد شده به دست مى آید.
۳- شیطان، ترویج کننده کفر و انکار معاد (و یقول الإنس(ن ... لنحشرنّهم والشیطین) یادکردن از شیطان در این آیه به عنوان همراه و هم دوش کافران در صحنه قیامت، گویاى نقش شیطان در کفرورزى ها و سردمدارى او در این صحنه ها است.
۴-نزدیکى ها و جدایى ها در صحنه قیامت، بر اساسا سنخیت هاى فکرى و عملى خواهد بود. (لنحشرنّهم والشیطین ثمّ لنحضرنّهم) پیوستن منکران معاد به صف شیاطین در قیامت، به جهت سنخیتى است که در این از نظر فکرى و عملى، در بین این دو طائفه به وجود آمده است. ذکر شیاطین در این آیه، براى بیان همین سنخیت و نتیجه اى است که از آن در صحنه قیامت بروز مى کند.
۵- برانگیختن منکران معاد و مجازات آنها، پرتویى از ربوبیت خداوند است. (فوربّک لنحشرنّهم ... حول جهنّم)
۶- خداوند به پیامبر(ص) عنایت و لطف خاص داشته و او در قبال انکارکنندگان معاد، دلجویى کرده است. (فوربّک لنحشرنّهم والشیطین) ضمیر «فوربّک» خطاب به پیامبر(ص) است. عنایت به آن حضرت هنگام قسم خوردن خداوند به نام مقدس خویش، نوعى اظهار لطف و دلجویى از پیامبر(ص) در قبال خیره سرى هاى کافران است.
۷- خداوند، شیاطین و منکران معاد را در قیامت، خوار و ذلیل، بر زانونشسته و به صورت نیم خیز در اطراف جهنم احضار خواهد کرد. (ثمّ لنحضرنّهم حول جهنّم جثیًّا) «جثیّا» (جمع «جاثى») حال است و «جاثى» به کسى گفته مى شود که براى مخاصمه و محاکمه بر زانو نشسته است (لسان العرب). احضار منکران معاد و شیاطین، در حالى که بر زانوان خود راه مى روند و یا بر زانو گرداگرد جهنم نشسته اند، براى اهانت و تحقیر آنان است. برخى «جثىّ» را جمع «جثوة» دانسته اند که به معناى انبوه خاک و سنگ است. بر حسب این معنا مراد احضار هر فرقه و گروه به صورت متراکم است.
۸- کافران و شیاطین، در اطراف جهنم و در گروه هایى فشرده و متراکم، احضار خواهند شد. (ثمّ لنحضرنّهم حول جهنّم جثیًّا) «جثىّ» ممکن است از «جثوة» به معناى سنگ و خاک متراکم و مجتمع باشد.
۹- گردآوردن خفّت بار کافران و شیاطین در اطراف جهنم، مرحله اى پس از حشر است. (لنحشرنّهم ... ثمّ لنحضرنّهم حول جهنّم جثیًّا)
موضوعات مرتبط
- بینش: آثار اخروى بینش ۴
- خدا: نشانه هاى ربوبیت خدا ۵
- روابط: موجبات روابط اخروى ۴
- سوگند: سوگند به ربوبیت خدا
- شیاطین: تجمع اخروى شیاطین ۸; حتمیت حشر شیاطین ۱; حشر شیاطین ۹; ذلت اخروى شیاطین ۷، ۹; شیاطین اطراف جهنم ۷، ۸، ۹; شیاطین در قیامت ۲; کیفیت حشر شیاطین ۷
- شیطان: نقش شیطان ۳
- عمل: آثار اخروى عمل ۴
- قرآن: سوگندهاى قرآن ۱
- قیامت: روابط در قیامت ۴; قطع روابط در قیامت ۴
- کافران: تجمع اخروى کافران ۸; حشر کافران ۹; ذلت اخروى کافران۷، ۹; کافران اطراف جهنم ۷، ۸، ۹; کیفیت حشر کافران ۷
- کفر: مبلغان کفر ۳
- لطف خدا: مشمولان لطف خدا۶
- محمد(ص): دلدارى به محمد(ص) ۶
- معاد: حتمیت حشر مکذبان معاد ۱; حشر مکذبان معاد ۵; ذلت اخروى مکذبان معاد ۷; کیفر مکذبان معاد ۵; کیفیت حشر مکذبان معاد ۷; لجاجت مکذبان معاد ۶; مبلغان تکذیب معاد ۳; مکذبان معاد اطراف جهنم ۷; مکذبان معاد در قیامت ۲
