مريم ١٧
ترجمه
| مريم ١٦ | آیه ١٧ | مريم ١٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«رُوحَنَا»: روح متعلّق به خود. مراد از روح، جبریل است (نگا: شعراء / . «تَمَثَّلَ»: مجسّم گردید. پدیدار شد. «سَوِیّاً»: (نگا: مریم / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۶ - ۴۰ سوره مريم
- اشاره به شباهتهاى داستان يحيى و داستان عيسى (عليهما السلام )
- مراد از جمله : ((فاتخذت من دونهم حجابا((
- مقصود از روحى كه براى مريم (عليه السلام ) به صورت بشرمتمثل شد
- گفتارى در معناى تمثل
- نقد و بررسى چهار اشكال و شبهه اى كه پيرامون جبرئيل براى مريم مطرح شده است
- پاسخ به اشكال دوم درباره تمثل
- پاسخ به اشكالهاى سوم و چهارم
- حاصل سخن درباره حقيقت تمثل
- پناه بردن مريم به خدا و آگاهانيدن او به دارا شدن پسر شدن پسرى توسط جبرئيل
- حكايت وضع حمل مريم و اندوه و نگرانى او در اين خصوص
- حضرت عيسى (ع ) مادر خود را تسلى و دلدارى مى دهد
- سفارش به روزه سكوت گرفتن براى رهايى از زخم زبان مردم
- وجوم مختلف درباره لفظ ((كان (( در جمله : ((كيف نكلم من كان فى المهد صبيا((
- سخن گفتن عيسى (عليه السلام ) در گهواره با مردم :((قال انى عبدالله ...((
- تقرير حجتى بر نفى فرزند بودن عيسى (عليه السلام ) براى خدا
- توبيخ كسانى كه درباره عيسى (عليه السلام ) اختلاف كردند و گمراه گشتند، و تهديدآنان
- معناى جلمه (لكن الظالمون اليوم فى ظلال مبين )
- روز قيامت براى ظالمين روز حسرت است
- توضيحى درباره مراد از اينكه فرمود: ((انا نحن نرث الاءرض و من عليها...((
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيات مربوط به مريم وحمل او به عيسى و تكلم عيسى در نوزادى و...)
نکات آیه
۱- حضرت مریم(س) در ناحیه شرقى مسجدالاقصى، مکانى دور از انظار براى خود برگزید و خود را از مردم پنهان ساخت. (فاتّخذت من دونهم حجابًا) «حجاب» به معناى ساتر و چیزى است که حائل مى شود. مراد از «اتّخذت... حجاباً» افکندن پرده و یا رفتن در مکانى است که داراى پوشش طبیعى، مانند دیوار یا کوه و مانند آن باشد.
۲- مکانى که مریم با رفتن به آن از دید مردم مخفى شد، به منطقه مسکونى مردم نزدیک بود. (من دونهم) کلمه «دون» گاه براى تقریب و گاه براى تحقیر به کار مى رود (العین).
۳- درپى استقرار مریم(س) در ناحیه شرقى و در مکانى مستور خداوند فرشته اى ارجمند را به سوى او فرستاد. (فاتّخذت من دونهم حجابًا فأرسلنا إلیها روحنا) مراد از «روحنا»، به دلیل صفاتى که در ادامه آیات براى او ذکر شده است، یکى از فرشتگان است که عظمت و ارجمندى او در پیشگاه پروردگار، مایه انتساب او به خداوند شده است. با توجه به آیاتى که جبرئیل را «روح الأمین» و «روح القدس» خوانده مى توان گفت: این فرشته، همان جبرئیل بوده است.
۴- باردارشدن مریم(س) به فرزندش عیسى(ع)، وابسته به حضور او در مکانى خلوت و به دور از انظار مردم بود. (فاتّخذت من دونهم حجابًا فأرسلنا إلیها روحنا) «فاء» در «فأرسلنا» براى تفریع است و نشان مى هد که کارهاى قبلى مریم زمینه آمادگى او براى مقام مادرى عیسى(ع) و پذیرش فرشته الهى شده است.
۵- مریم(س)، داراى منزلتى والا در پیشگاه خداوند (فأرسلنا إلیها روحنا)
۶- پرهیز از بدن نمایى و اهتمام به مستور داشتن خویش به هنگام عبادت، خصلتى ارزنده براى بانوان است. (فاتّخذت من دونهم حجابًا فأرسلنا إلیها روحنا) حضرت مریم(س) به مکانى مى رود که از انظار دور باشد و هنگام عبادت با نامحرمان برخوردى نداشته باشد.
۷- جبرئیل، موجودى غیرجسمانى، شریف و عالى مرتبه * (فأرسلنا إلیها روحنا) اضافه «روح» به «نا» اضافه تشریفیّه است. ارسال روح، گویاى این است که آن روح، موجودى مستقل و مطیع خداوند بوده و توان سیر و اداى رسالت داشته است و محتواى رسالت خویش را درک مى کرده است و تمثیل او به صورت بشر، دلیل قدرت او بر آن کار و سازگار بودن وجود او با تمثّلات جسمانى است. قابل انطباق بودن این ویژگى ها بر جبرئیل سبب شده است که برخى مفسران، فرشته نازل شده بر مریم(س) را، جبرئیل دانسته اند.
۸- مأمور ویژه الهى، به صورت مردى معتدل و داراى همه خصوصیات جسمى یک انسان، براى مریم(س) نمودار شد. (فتمثّل لها بشرًا سویًّا) «تمثیل»، یعنى صورت پذیرى و به شکل چیزى نمودار شدن. «بشراً» حال است براى فاعل «تَمَثّلَ» و مراد از آن به قرینه آیه بعد، مرد است. «سوىّ» به معناى معتدل است و «بشراً سوّیاً»، یعنى انسانى معتدل که در خصوصیات جسمى خارج از حد افراط و تفریط باشد.
۹- چهره جلوه یافته فرشته الهى براى مریم(س)، چهره اى ناآشنا و بى شباهت به هم شهریان و خویشاوندان او بود. (بشرًا سویًّا) «بشراً» اسم نکره است و بر ناشناخته بودن شخص دلالت دارد.
۱۰- تمثّل و جلوه گر شدن فرشتگان به صورت هاى مادى، امرى ممکن و تحقق یافته است. (فأرسلنا إلیها روحنا فتمثّل لها بشرًا سویًّا)
۱۱- دیدن فرشتگان و سخن گفتن با آنان، در انحصار پیامبران نیست. (فأرسلنا إلیها روحنا فتمثّل لها بشرًا سویًّا) ظاهراً حضرت مریم(س) از مقام نبوت برخوردار نبوده است، ولى در عین حال به مشاهده فرشته و سخن با او نائل مى گردد. براین اساس، مشاهده فرشتگان در انحصار پیامبران نیست.
۱۲- زن، موجودى توان مند بر عروج به درجات بالاى معنویت و ملاقات و گفتوگو با فرشتگان (فأرسلنا إلیها روحنا فتمثّل لها بشرًا سویًّا)
روایات و احادیث
۱۳- «عن الأصبغ بن نباتة: ... قال علىّ(ع) جبرئیل من الملائکة والروح غیر جبرئیل ... قال (اللّه) لمریم «فأرسلنا إلیها روحنا فتمثّل لها بشرًا سویّاً» ... ; از اصبغ بن نباته روایت شده که:... حضرت على(ع) فرمود: جبرئیل از فرشتگان است و روح غیر از جبرئیل است... خداوند در باره مریم مى فرماید: «فأرسلنا إلیها روحنا فتمثّل لها بشرًا سویّاً» ...».[۱]
۱۴- «قال الباقر(ع): إنّها (مریم) بشرت بعیسى فبینا هى فى المحراب إذ تمثّل لها الروح الأمین بشراً سویّاً ; امام باقر(ع) فرمود: همانا او (مریم) به ولادت عیسى(ع) بشارت داده شد، پس در حالى که در محراب بود، ناگهان روح الامین به شکل انسانى کامل اندام بر او ظاهر گشت».[۲]
موضوعات مرتبط
- بشارت: بشارت ولادت عیسى(ع) ۱۴
- پوشش: ارزش رعایت پوشش ۶
- جبرئیل: تجسم جبرئیل ۱۴; حقیقت جبرئیل ۷; مراد از جبرئیل ۱۳; مقامات جبرئیل ۷; ویژگیهاى تجسم جبرئیل ۸
- روح: مراد از روح ۱۳
- زن: تکامل زن ۱۲; مقامات زن ۱۲
- عبادت: آداب عبادت ۶; پوشش در عبادت ۶
- عمل: عمل پسندیده ۶
- مریم(ع): بشارت به مریم(ع) ۱۴; پناهگاه مریم(ع) ۱، ۲; تقرب مریم(ع) ۵; زمینه باردارى مریم(ع) ۴; عزلت گزینى مریم(ع) ۱، ۴; قصه مریم(ع) ۱، ۲، ۳، ۴، ۸، ۹، ۱۴; مقامات مریم(ع) ۵; نزول جبرئیل بر مریم(ع) ۳، ۸
- مسجدالاقصى: شرق مسجدالاقصى ۱
- ملائکه: تجسم ملائکه ۹، ۱۰; رؤیت ملائکه ۱۱، ۱۲; گفتگو با ملائکه ۱۱، ۱۲
