تفسیر:المیزان جلد۲۰ بخش۴۸: تفاوت میان نسخه‌ها

* تَبَّت يَدَا أَبى لَهَبٍ وَ تَب:

«'''تب '''» و «'''تباب '''»: بنابر آنچه جوهرى معنى كرده، به معناى خسران و هلاكت است.

بنابراين، كلمۀ «'''يد'''» در آيه نيز به معناى لغويش نيست، بلكه كنايه است از قدرت آدمى. چون دست در انسان، عضوى است كه مقاصدش به وسيله آن انجام مى شود، و بيشتر كارهاى آدمى را به دست او نسبت مى دهند. و «تباب» و خاسر شدن دست، به معناى بى نتيجه شدن اعمال آدمى، و بلكه نتيجه معكوس دادن آن است. و يا به عبارت ديگر، به معناى باطل شدن اعمال او و به نتيجه نرسيدن آن است، به طورى كه زحماتش هدر رود و مورد استفاده اش ‍ قرار نگيرد. اين معناى «تباب دست» انسان بود. و معناى «تباب خود آدمى»، خسران او در نفس و حاق ذاتش است، به طورى كه از سعادت دائمی اش محروم شود و اين، همان هلاكت دائمى اوست.

پس اين كه فرمود: «'''تبّت يدا أبى لهب و تبّ'''»، معنايش در حقيقت «'''تبّ أبو لهب '''» است، و اين نفرينى به او، به هلاكت خودش و بطلان و بى اثر گشتن توطئه هايى است كه به منظور خاموش كردن نور نبوت مى كرد. و يا قضايى است از خداى تعالى به اين هلاكت و بطلان توطئه ها.

و اين «أبولهب» كه مورد نفرين و يا قضاى حق تعالى قرار گرفته، فرزند عبدالمطلب و عموى رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلّم) است، كه سخت با رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلّم) دشمنى مى كرد و در تكذيب گفته ها و دعوت او و نبوتش و در آزار و اذيّتش اصرار مى ورزيد، و در اين راه از هيچ گفته و عملى فروگذار نمى كرد. و او، همان كسى بود كه وقتى رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلّم) او و ساير «عشيرۀ اقربين» خود را براى اولين بار دعوت كرد، با كمال بى شرمى در پاسخش گفت: «'''تبّا لك: خسران و هلاكت بر تو باد'''»؛ و اين سوره نازل شد و گفتار او را به خودش رد كرد كه خسران و هلاكت بر او باد.