۱۳٬۸۰۸
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱۴ بخش۳۹: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←نسبت زمين به گياه مانند نسبت رحم به جنين است
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
<span id='link342'><span> | <span id='link342'><span> | ||
==نسبت زمين به | ==نسبت زمين به گياه، مانند نسبت رحم به جنين است == | ||
«''' | «'''وَ تَرَى الأرضَ هَامِدَة فَإذَا أنزَلنَا عَلَيهَا المَاءَ اهتَزَّت وَ رَبَت وَ أنبَتَت مِن كُلّ زَوجٍ بَهِيج'''»: | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۴ صفحه ۴۸۷ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۴ صفحه ۴۸۷ </center> | ||
و از همين باب است | راغب مى گويد: وقتى گفته مى شود: «هَمَدَتِ النّارُ»، معنايش اين است كه آتش خاموش شد، و از همين باب است: «أرض هَامِدَة». يعنى بدون گياه و نيز «نَبَات هامد»، يعنى گياه خشك. در كلام خداى تعالى هم آمده كه مى فرمايد: «وَ تَرَى الأرضَ هَامِدَة» و قريب به همين معنا است كلام كسى كه آن را به «أرض هَالِكَة: زمين هلاك كننده» معنا كرده است. | ||
راغب مى گويد: | راغب مى گويد: «هَزّ»، به معناى تحريك به حركت شديد است. وقتى گفته مى شود: «هَزَزتُ الرُمحَ»،( معنايش اين است كه من نيزه را به شدت تكان دادم، و نيز «اهتَزَّ النَّبَات»، به معناى اين است كه گياه از شدت سرسبزى تكان بخورد. | ||
باز راغب درباره | باز راغب درباره كلمۀ «رَبَت» گفته: «ربا» به معناى زياد شد و بلند شد مى باشد، همچنان كه در قرآن فرموده: «فَإذَا أنزَلنَا عَلَيهَا المَاءَ اهتَزَّت وَ رَبَت». يعنى وقتى آب را بر آن نازل مى كنيم، تكان مى خورد و بلند مى شود. اين بود كلام راغب، البته با تلخيص. | ||
«''' | «'''وَ أنبَتَت مِن كُلِّ زَوجٍ بَهِيج'''» - يعنى زمين بعد از آن كه ما بر آن آب نازل كرديم، از هر صنف از اصناف گياهان داراى بهجت - يعنى خوش رنگ، و داراى برگ و گل خندان - برويانيد. | ||
ممكن هم هست منظور از «زوج»، معناى مقابل فرد باشد. براى اين كه در جاهاى ديگر كلام خداى تعالى اين معنا ثابت شده، كه گياهان نيز ازدواج دارند، همچنان كه براى آن ها حيات و زندگى اثبات شده و علوم تجربى امروز نيز، با آن موافق است. | |||
و حاصل معنا اين است كه: زمين در روياندن گياهان و رشد دادن آن ها، اثرى دارد نظير اثر رحم در روياندن فرزند كه آن را از خاك گرفته به صورت نطفه، و سپس علقه، آنگاه مضغه، آنگاه انسانى زنده در مى آورد. | |||
«'''ذَلِك بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الحَْقُّ وَ أَنَّهُ يُحْىِ الْمَوْتى وَ أَنَّهُ عَلى كُلِّ شَئٍ قَدِيرٌ'''»: | |||
آنچه از سياق بر مى | كلمۀ «ذَلِكَ»، اشاره به مطالبى است كه در آيه قبلى آمده بود، و آن خلقت انسان و گياه بود. و تدبير امر آن ها از نظر حدوث و بقاء، و هم از نظر خلقت و تدبير، امرى است داراى واقعيت كه كسى نمى تواند در آن ها ترديد كند. | ||
آنچه از سياق بر مى آيد، اين است كه مراد از «حق»، خود حق است. يعنى وصفى نيست كه قائم مقام موصوف حذف شده و خبر أنَّ» بوده باشد، بلكه مى خواهد بفرمايد: | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۴ صفحه ۴۸۸ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۴ صفحه ۴۸۸ </center> | ||
خداى | خداى تعالى، خود حق است. حقى كه هر موجودى را تحقق مى دهد و در همه چيز نظام، حق جارى مى كند. پس همين كه خداى تعالى حق است و هر چيزى تحققش به او است، سبب شده كه اين موجودات و نظام هاى حقه جارى در آن به وجود آيد، و همه اين ها كشف مى كند از اين كه او، حق است. | ||
جمله | جمله «وَ أنَّهُ يُحيِى المَوتَى»، عطف است به ماقبلش كه در آيه قبلى ذكر شده بود، و آن عبارت بود از انتقال خاك مرده، از حالى به حالى و رساندنش به مرحله انسانى زنده. و نيز انتقال زمين مُرده به وسيله آب، به صورت نباتى زنده، و اين كار همچنان ادامه دارد. به خاطر اين كه او كارش زنده كردن مُردگان است. | ||
و | و جملۀ «وَ أنَّهُ عَلَى كُلِّ شَئٍ قَدِير»، مانند جمله قبلى عطف است بر جملات سابق. و مراد اين است كه آنچه ما بيان كرديم، همه به خاطر اين بوده كه خدا بر هر چيز قادر است. چون ايجاد انسان و نبات و تدبير امر آن ها در ايجاد و ابقاء، مرتبط به وجود و نظامى است كه در عالَم جريان دارد، و همان طور كه ايجاد وجود و نظام عالم، جز با داشتن قدرت ميسر نمى شود، همچنين داشتن قدرت بر آن دو كار جز با داشتن قدرت بر هر چيز ميسر نمى شود. | ||
پس ايجاد انسان و نبات و تدبير امر آن دو، به خاطر عموم قدرت او است. و به تفسير ديگر: خلقت و تدبير انسان و نبات، كشف مى كند از عموم قدرت او. | |||
اين دو جمله عطف است بر | «'''وَ أَنَّ السَّاعََةََ آتِيَةٌ لا رَيْبَ فِيهَا وَ أَنَّ اللَّهَ يَبْعَثُ مَن فى الْقُبُورِ'''»: | ||
اين دو جمله عطف است بر «أنّ» در جمله «ذَلِكَ بِأنَّ اللّه». | |||
<span id='link343'><span> | <span id='link343'><span> | ||
==تفصيلى در مورد استنتاج پنج نتيجه از بيان كيفيت خلقت انسان و نبات == | ==تفصيلى در مورد استنتاج پنج نتيجه از بيان كيفيت خلقت انسان و نبات == | ||
در اينجا سؤ الى پيش مى آيد و آن اين است كه چرا از خلقت انسان و نبات تنها پنج نتيجه اى كه در آيه شريفه آمده گرفته شده ؟ ونتايج ديگرى - از قبيل ربوبيت خدا و نداشتن شريك ، و عليم و منعم و جواد بودن او، و... - كه همه در باب توحيد اهميت دارند را ذكر نكرده ؟. | در اينجا سؤ الى پيش مى آيد و آن اين است كه چرا از خلقت انسان و نبات تنها پنج نتيجه اى كه در آيه شريفه آمده گرفته شده ؟ ونتايج ديگرى - از قبيل ربوبيت خدا و نداشتن شريك ، و عليم و منعم و جواد بودن او، و... - كه همه در باب توحيد اهميت دارند را ذكر نكرده ؟. | ||
