المسد ١
ترجمه
| سوره المسد | آیه ١ | المسد ٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«تَبَّتْ»: هلاک شد. نابود گردید. این فعل برای دعا است و به معنی: هلاک باد و نابود باد! «یَدَا أَبِی لَهَبٍ»: دو دست ابولهب. تسمیه کلّ به اسم جزء است و مراد از دست، ذات او است (نگا: جزء عمّ شیخ محمّد عبده). «تَبَّ»: هلاک و نابود گردید. فعل ماضی برای تحقّق است و خبر از آینده قطعی می‌دهد. ابولهب عموی پیغمبر بود و سرسخت‌ترین دشمنان آن حضرت بشمار می‌آمد. دائماً او و همسرش أمّ جمیل بر ضدّ اسلام و برای اذیّت و آزار مسلمین در تلاش و تکاپو بودند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ أَنْذِرْ عَشِيرَتَکَ الْأَقْرَبِينَ (۰) قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُمْ بِوَاحِدَةٍ... (۱) وَ إِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنَا... (۰)
تفسیر
- آيات ۱ - ۵، سوره تبت
- معناى ((تلت بدا ابى لهب و تبّ))
- وجه اينكه در اين نفرين از ابولهب به كنيه ياد شده
- توضيحى درباره اينكه نفرين به ابولهب و اينكه فرمود: ((سيصلى نارا...)) عدم اختيار ابولهب در جهنمى شدن را افاده نمى كند
- (چند روايت درباره بد رفتارى ابولهب و همسرش بارسول اللّه (صلى الله عليه و آله ) و نزول سوره تبّت )
نکات آیه
۱ - خداوند، با نفرین بر ابولهب، او را به ضایع ساختن دستاوردها و تلاش هایش تهدید کرد. (تبّت یدا أبى لهب و تبّ) «تَبٌّ» (مصدر «تبّت» و «تَبَّ»); یعنى، هلاکت (نهایه ابن اثیر). «تَبٌّ» و «تبابٌ» به معناى قرار گرفتن دائم در خسارت است (مفردات). «تبّت یداه»; یعنى، دست هاى او ضایع شدند و زیان دیدند (قاموس). زیان دیدن دست، کنایه از هدر رفتن تلاش ها و دستاوردها است.
۲ - ابولهب، مورد نفرین و تهدید خداوند، به گرفتارى در هلاکت و فرجامى زیان بار (و تبّ) فاعل «تبّ»، ابولهب است و نفرین خداوند به شخص او تعلق گرفته است. از آن جا که معناى حقیقى نفرین، درباره خداوند تصور ندارد; مراد تهدید و توبیخ خواهد بود.
۳ - تلاش شدید ابولهب، براى انهدام اسلام و رویارویى با پیامبر(ص) (تبّت یدا أبى لهب) نفرین بر دستان ابولهب، حاکى از دست زدن او به فعالیت هایى در برابر آیین الهى است و نفرین خداوند، نشانگر شدت تلاش هاى او است. دست ها بدین جهت مطرح شده اند که کارآمدترین اعضا در تلاش اند و سیاق کلام، آن را به دیگر اعضاى مفید نیز سرایت مى دهد.
۴ - ابولهب، در رویارویى با اسلام، ناکام ماند و دستش از رسیدن به مقصود، کوتاه شد. (تبّت یدا أبى لهب و تبّ) استفاده از فعل ماضى در دعا و نفرین، براى حتمى دانستن آن است. برخى گفته اند: «تبّت» نفرین است و «تبّ» خبر. در این صورت برداشت یاد شده، وضوح بیشترى مى یابد.
۵ - ابولهب، با آتش جهنم ملازم خواهد بود. (أبى لهب) نام عموى پیامبر(ص)، «عبدالعزّى» بوده است. استفاده از کنیه او - که یادآور کلمه لهیب (شعله آتش) است - مى تواند گرفتارى همیشگى او را به لهیب دوزخ مطرح سازد.
۶ - خویشاوندى مخالفان اسلام با پیامبر(ص)، مانع نکوهش خداوند از آنان نیست. (تبّت یدا أبى لهب و تبّ)
۷ - آرزوى مرگ و زیان کارى براى دشمن دین و نفرین بر او، کارى پسندیده است. (تبّت یدا أبى لهب و تبّ)
۸ - شکست خوردن ابولهب و بى ثمر بودن تلاش هاى او در برابر اسلام، از پیشگویى هاى قرآن (تبّت یدا أبى لهب و تبّ)
موضوعات مرتبط
- آرزو: آرزوى زیان براى دشمنان دین ۷; آرزو ى مرگ براى دشمنان دین ۷
- ابولهب: ابولهب در جهنم ۵; اسلام ستیزى ابولهب ۳، ۴; تباهى تلاش ابولهب ۱; تهدید ابولهب ۱، ۲; دشمنى ابولهب ۳; شکست ابولهب ۴، ۸; فرجام اخروى ابولهب ۵; فرجام شوم ابولهب ۲; نفرین بر ابولهب ۱، ۲; هلاکت ابولهب ۲
- اسلام: دشمنان اسلام ۳
- خدا: تهدیدهاى خدا ۱، ۲; سرزنشهاى خدا ۶
- عمل: عمل پسندیده ۷
- قرآن: پیشگوییهاى قرآن ۸
- محمد(ص): دشمنان محمد(ص) ۳; دشمنى خویشاوندان محمد(ص) ۶; سرزنش دشمنان محمد(ص) ۶; نقش خویشاوندى با محمد(ص) ۶
- نفرین خدا: مشمولان نفرین خدا ۱، ۲
