المائدة ٤٥
ترجمه
| المائدة ٤٤ | آیه ٤٥ | المائدة ٤٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«کَتَبْنَا عَلَیْهِمْ»: بر آنان واجب کردیم. «النَّفْسَ»: جان. شخص. «الْجُرُوحَ»: مفرد آن جُرْح، زخمها. جراحات.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا کُتِبَ... (۲) وَ إِنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُوا... (۰) وَ جَزَاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِثْلُهَا... (۱)
يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ لاَ يَحْزُنْکَ... (۱) إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاةَ فِيهَا... (۶) إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاةَ فِيهَا... (۴) إِنَ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ... (۰)
تفسیر
نکات آیه
۱- خداوند بیانگر قوانین قصاص براى یهود در تورات (و کتبنا علیهم فیها ان النفس ... و الجروح قصاص)
۲- یهود وظیفه دار اجراى احکام و قوانین قصاص (بیان شده در تورات) در میان خویش (و کتبنا علیهم فیها ان النفس بالنفس ... و الجروح قصاص)
۳- کشتن و مصدوم کردن دیگران، موجب سلب حق حیات و سلامتى از مجرم (و کتبنا علیهم فیها ان النفس بالنفس و العین بالعین ... و الجروح قصاص)
۴- جان در برابر جان، چشم در برابر چشم، بینى در برابر بینى، گوش در برابر گوش و دندان در برابر دندان، قانون قصاص در تورات (و کتبنا علیهم ... و العین بالعین و الأنف بالأنف و الاذن بالاذن و السن بالسن)
۵- قانون قصاص جراحتها، از جمله قوانین الهى در تورات (و الجروح قصاص)
۶- احکام قصاص در تورات، نور و مایه هدایت (فیها هدى و نور ... و کتبنا علیهم فیها ان النفس بالنفس) توصیف تورات به اینکه در آن نور و هدایت است و سپس بیان اینکه احکام قصاص در تورات وجود دارد، دلالت مى کند که آن احکام نور و مایه هدایت انسانهاست.
۷- برابرى تمامى یهودیان با یکدیگر در برابر قانون قصاص بیان شده در تورات (و کتبنا علیهم فیها ان النفس بالنفس) «ال» در «النفس» و «العین» و ... به معناى کل مى باشد و بیانگر این است که تورات همه افراد یهود را در برابر قانون قصاص یکسان دانسته است. مؤید این معناست نزول آیه پس از شکایت بنى قریظه در پیشگاه پیامبر(ص) مبنى بر اینکه بنى نظیر افراد را در برابر قانون قصاص یکسان نمى دانند.
۸- گروهى از یهودیان، رویگردان از پذیرش قانون قصاص و برابرى آن نسبت به تمامى یهودیان (و کیف یحکمونک و عندهم التوریة ... و کتبنا علیهم فیها ان النفس بالنفس) مطرح ساختن قانون قصاص پس از بیان اعراض یهود از حکم تورات، حاکى از آن است که احکامى که آنان نپذیرفتند، قانون قصاص و برابرى آن نسبت به همه افراد بوده است.
۹- صاحبان حق قصاص، مختار در گزینش قصاص و چشمپوشى از آن (فمن تصدق به فهو کفارة له)
۱۰- خوددارى از قصاص مجرمان در پیشگاه خداوند پسندیده تر از پافشارى بر قصاص آنان است. (فمن تصدق به فهو کفارة له) وعده آمرزش گناهان به کسانى که از حق قصاص صرفنظر کنند، حاکى از عنایت ویژه خداوند به آنان است.
۱۱- چشمپوشى از قصاص بدون دریافت بهایى در مقابل آن، از مصادیق صدقه (فمن تصدق به فهو کفارة له) واژه «تصدق» به معناى عفو بدون عوض مى باشد.
۱۲- چشمپوشى از قصاص در پى دارنده آمرزش گناهان صاحب حق (فمن تصدق به فهو کفارة له)
۱۳- چشمپوشى از حق قصاص، موجب آمرزش گناه مجرم و سقوط حق قصاص* (فمن تصدق به فهو کفارة له) چنانچه ضمیر «له» به مجرم، که از مضمون کلام به دست مى آید، برگردد جمله «فهو کفارة له» علاوه بر سقوط حق قصاص، به آمرزش گناه شخص مجرم نیز دلالت خواهد داشت.
۱۴- ترک انتقام و گذشت از حقوق شخصى، امرى پسندیده و مورد ترغیب خداوند (فمن تصدق به فهو کفارة له)
۱۵- ضرورت پرهیز از خرده گیرى بر انسانهاى باگذشت (فمن تصدق به فهو کفارة له) خداوند به صاحبان حق قصاص در صورت گذشت آنان از حق خود، وعده آمرزش داده است و این درسى است به بندگان که از لغزش انسانهاى باگذشت چشمپوشى کنند.
۱۶- کسانى که بر مبناى مقررات و قوانین الهى حکم نکنند، ستمکارند. (و من لم یحکم بما أنزل اللّه فأولئک هم الظلمون)
۱۷- ضرورت پذیرش قوانین و قضاوتهاى مستند به احکام الهى (و من لم یحکم بما أنزل اللّه فأولئک هم الظلمون) لازمه فرمان به حکم و قضاوت بر اساس کتابهاى آسمانى، الزام بندگان به پذیرش آن احکام و داوریهاست.
۱۸- نفوذ و اعتبار قوانین و داوریها، در گرو پى ریزى آنها بر پایه مقررات الهى (و من لم یحکم بما أنزل اللّه فأولئک هم الظلمون) لازمه وجوب داورى و قانونگذارى بر اساس احکام الهى، بى اعتبار دانستن احکامى است که بر پایه احکامى غیر الهى بنا شده باشد.
۱۹- خوددارى از قضاوت بر اساس احکام الهى، ظلم است.* (و من لم یحکم بما أنزل اللّه فأولئک هم الظلمون)
۲۰- خوددارى از قانونگذارى بر پایه مقررات الهى، ظلم است.* (و من لم یحکم بما أنزل اللّه فأولئک هم الظلمون)
۲۱- کناره گیرى از داورى بر پایه احکام الهى، مهمل گذاردن فلسفه نزول آن احکام (و من لم یحکم بما أنزل اللّه فأولئک هم الظلمون)
۲۲- بى اعتنایى به قانون قصاص، ستمگرى است. (و کتبنا علیهم فیها ... و من لم یحکم بما أنزل اللّه فأولئک هم الظلمون)
۲۳- ستم پیشگى برخى از عالمان و سران یهود عصر پیامبر(ص)، به دلیل خوددارى آنان از قضاوت بر اساس تورات (و کتبنا علیهم فیها ... و من لم یحکم بما أنزل اللّه) فأولئک هم الظلمون
۲۴- احکام قضایى و قوانین الهى، عادلانه و به دور از هرگونه ستم (و من لم یحکم بما أنزل اللّه فأولئک هم الظلمون)
روایات و احادیث
۲۵- آمرزش گناهان صاحب حق قصاص از جانب خداوند، به اندازه گذشت وى از گناه جانى (فمن تصدق به فهو کفارة له) امام صادق(ع) در پاسخ سؤال از «فمن تصدق به فهو کفارة له» فرمود: یکفر عنه من ذنوبه بقدر ما عفا ... .[۱]
موضوعات مرتبط
- احکام:۴، ۹، ۱۳ تبیین احکام ۴، ۹، ۱۳ ۱
- ارزش: ملاک ارزش ۲۴
- انتقام: عفو از انتقام ۱۴
- تورات: تعالیم تورات ۱، ۲، ۴، ۵، ۶، ۷ ; قصاص در تورات ۱، ۲، ۴، ۵، ۶، ۷ ; نقش تورات ۲۳
- جراحت: آثار جراحت ۳
- خدا: آمرزش خدا ۲۵
- دین: حقّانیت تعالیم دین ۲۴
- صدقه: موارد صدقه ۱۱
- ظالمان:۱۶، ۲۳
- ظلم: عوامل ظلم ۱۶ ; موارد ظلم ۱۹، ۲۰، ۲۲، ۲۳
- عفو: اهمیت عفو ۱۵ ; تشویق به عفو ۱۴
- عمل: پسندیده ۱۰، ۱۴
- قانونگذارى: مبانى قانونگذارى ۲۰
- قتل: آثار قتل ۳
- قصاص: آثار عفو از قصاص ۱۲، ۱۳ ; احکام قصاص ۲، ۴، ۶، ۹، ۱۳ ; ترک قصاص ۲۲ ; حقوق صاحب قصاص ۹، ۲۵ ; سقوط حق قصاص ۱۳ ; عفو از قصاص ۹، ۱۰، ۱۱، ۲۵ ; قصاص بینى ۴ ; قصاص جان ۴ ; قصاص جراحت ۵ ; قصاص چشم ۴ ; قصاص دندان ۴ ; قصاص گوش ۴ ; مساوات در قصاص ۷، ۸
- قضاوت: ترک قضاوت ۲۱، ۲۳ ; شرایط قضاوت ۱۸ ; فلسفه قضاوت ۲۱ ; قضاوت ظالمانه ۱۶ ; مبانى قضاوت ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۱۹، ۲۱، ۲۳ ; ملاک قضاوت مشروع ۱۸
- گناه: آمرزش گناه ۲۵ ; موجبات آمرزش گناه ۱۲، ۱۳
- لغزش: عفو از لغزش ۱۵
- مجرمان: آمرزش مجرمان ۱۳ ; حیات مجرمان ۳ ; عفو مجرمان ۱۰، ۲۵ ; قصاص مجرمان ۱۰
- نظام قضایى:۲۴
- هدایت: عوامل هدایت ۶
- یهود: ظلم علماى یهود ۲۳ ; عصیان یهود ۸ ; قصاص در یهود ۸ ; مسؤولیت یهود ۲ ; یهود صدر اسلام ۲۳
منابع
- ↑ کافى، ج ۷، ص ۳۵۸، ح ۱; نورالثقلین، ج ۱، ص ۶۳۷- ، ح ۲۲۶ و ۲۲۷
