الدخان ٣٩
ترجمه
| الدخان ٣٨ | آیه ٣٩ | الدخان ٤٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَا خَلَقْنَاهُمَا إِلاّ بِالْحَقِّ»: (نگا: حجر / ، ص / ).
تفسیر
- آيات ۳۴ - ۵۹ سوره دخان
- توضيح اين جمله منكران معاد كه گفتند: ((ان هى الا موتتنا الاولى )) و چند وجه در معناىآن
- خلاصه اشكال و پاسخ آن
- اثبات معاد با بيان اينكه خلقت آسمان ها و زمين به حق بوده
- معنا و وجه اينكه در قيامت اغناء و نصرت نخواهد بود و مقصود از استثناء ((الا من رحم الله...))
- توضيح مراد از اينكه فرمود اهل بهشت جز مرگ نخستين مرگى نمى چشند و جواب ازاشكالى درباره استثناء ((الا الموته الاولى ))
- پاسخ از اشكال دوم
- (رواياتى درباره ((تبع ))، شفاعت و...)
نکات آیه
۱- آفرینش آسمان ها و زمین، آفرینشى بحق، بایسته، ارزشمند و هدفدار (و ما خلقنا السموت و الأرض و ما بینهما لعبین . ما خلقنهما إلاّ بالحقّ)
۲- آفرینش آسمان ها و زمین، به دور از هرگونه پوچى، بیهودگى و بطلان (و ما خلقنا السموت و الأرض ... لعبین ... إلاّ بالحقّ)
۳- حقانیت آفرینش جهان، مستلزم وجود معاد (إن هى إلاّ موتتنا الأُولى ... ما خلقنهما إلاّ بالحقّ) از این که حقانیت آفرینش در مقام رد اندیشه منکران معاد مطرح شده، مطلب یاد شده استفاده مى شود.
۴- بى دانشى نسبت به حقانیت هستى و اهداف ارزشى آفرینش، عامل انکار معاد (إن هى إلاّ موتتنا الأُولى ... و لکنّ أکثرهم لایعلمون) از ارتباط میان «إنّ هؤلاء لیقولون» با «و لکنّ أکثرهم لایعلمون» استفاده مى شود که انکار معاد، ریشه در جهل نسبت به حقانیت آفرینش دارد.
۵- جهان بینى غلط و نگرش جاهلانه به هستى، ریشه عملکرد نادرست و مجرمانه انسان در صحنه حیات (إنّهم کانوا مجرمین ... و لکنّ أکثرهم لایعلمون) از ارتباط این آیه با عبارت «إنّهم کانوا مجرمین»، استفاده مى شود که ناآگاهى نسبت به حقانیت آفرینش، عامل گرایش امت هاى نابود شده به جرم پیشگى بوده است.
۶- وجود عناصرى آگاه اما لجوج و حق ناپذیر، در میان مشرکان و منکران معاد (إنّ هؤلاء لیقولون ... و لکنّ أکثرهم لایعلمون) بنابراین که ضمیر «هم» به مشرکان مکه بازگردد; از مفهوم «أکثرهم» استفاده مى شود که اقلیتى آگاه در میان مشرکان حضور داشتند که به رغم درک حقانیت معاد، به انکار آن مى پرداختند.
موضوعات مرتبط
- آسمان: ارزشمندى خلقت آسمان ها ۱; حقانیت خلقت آسمان ها ۱، ۲، ۳; هدفدارى خلقت آسمان ها ۱
- آفرینش: جهل به ارزشمندى آفرینش ۴; جهل به حقانیت آفرینش ۴
- جهان بینى: منشأ جهان بینى غلط ۵
- جهل: آثار جهل ۴
- زمین: ارزشمندى خلقت زمین ۱; حقانیت خلقت زمین۱، ۲; هدفدارى خلقت زمین ۱
- عقیده: منشأ عقیده باطل ۵
- عمل: آثار عمل ناپسند ۵
- مشرکان: مشرکان حق ناپذیر ۶; مشرکان لجوج ۶
- معاد: دلایل معاد ۳; عوامل تکذیب معاد ۴; مکذبان معاد۶
