سبإ ٢١

وَ مَا کَانَ‌ لَهُ‌ عَلَيْهِمْ‌ مِنْ‌ سُلْطَانٍ‌ إِلاَّ لِنَعْلَمَ‌ مَنْ‌ يُؤْمِنُ‌ بِالْآخِرَةِ مِمَّنْ‌ هُوَ مِنْهَا فِي‌ شَکٍ‌ وَ رَبُّکَ‌ عَلَى‌ کُلِ‌ شَيْ‌ءٍ حَفِيظٌ

ترجمه

او سلطه بر آنان نداشت جز برای اینکه مؤمنان به آخرت را از آنها که در شکّ هستند باز شناسیم؛ و پروردگار تو، نگاهبان همه چیز است!

|و را بر آنها تسلّطى نبود، جز آن كه [مى‌خواستيم‌] كسى را كه به آخرت ايمان دارد از كسى كه در باره‌ى آن مردّد است باز شناسيم، و پروردگار تو بر هر چيزى نگاهبان است

و [شيطان‌] را بر آنان تسلطى نبود، جز آنكه كسى را كه به آخرت ايمان دارد از كسى كه در باره آن در ترديد است باز شناسيم. و پروردگار تو بر هر چيزى نگاهبان است.

در صورتی که شیطان بر مردمان تسلطی نداشت (بلکه از حرص دنیا پیرو او شدند. و شیطان را بر این نداشتیم) مگر برای آنکه (به امتحان) آن کس را که به عالم قیامت ایمان آورد از آن کس که شک دارد معلوم گردانیم. و خدای تو بر هر چیز نگهبان و آگاه است.

و ابلیس را بر آنان [در اینکه فرمان بردارشان کند] هیچ تسلطی نبود [جز وسوسه کردن و باز بودن راه وسوسه بر او، هیچ سببی نداشت] مگر اینکه می خواستیم کسانی را که به آخرت ایمان دارند از آنان که درباره آن در تردیدند مشخص کنیم؛ و پروردگارت بر هر چیزی نگهبان است.

و شيطان را بر آنان تسلطى نبود، مگر آنكه مى‌خواستيم معلوم داريم كه چه كسانى به قيامت ايمان دارند و چه كسانى از آن در شك هستند. و پروردگار تو نگهبان هر چيزى است.

و او [شیطان‌] را بر آنان سلطه‌ای نبود، مگر آنکه سرانجام کسی را که به آخرت ایمان دارد، از کسی که از آن شک دارد، باز شناسانیم، و پروردگارت بر همه چیز نگهبان است‌

و او را بر آنان هيچ چيرگى و دستى نبود جز براى آنكه [مى‌خواستيم‌] كسانى را كه به سراى واپسين ايمان دارند از كسانى كه از آن به شك اندرند باز شناسيم، و پروردگار تو بر هر چيزى نگاهبان است.

شیطان هیچ گونه قدرتی بر آنان نداشت (تا با آن بتواند ایشان را به پیروی از خود وادارد. تنها کاری که از دست او ساخته است، وسوسه است. این هم بدو داده نشده است) مگر بدان خاطر تا بدانیم که چه کسی به آخرت ایمان می‌آورد، و چه کسی درباره‌ی آن متردّد می‌ماند. پروردگار تو مراقب (احوال) و نگهدار (حساب افعال بندگان) است.

و شیطان را بر آنان هیچ‌گونه تسلّطی نبود، جز آنکه کسی را که به آخرت ایمان دارد، از کسی که درباره‌ی آن در تردید است نشانه گذاریم. و پروردگار تو بر هر چیزی بسی نگاهبان است.

و نیستش بر ایشان فرمانروائیی مگر تا بشناسیم آن را که ایمان آورد به آخرت از آنکه او است در شکی از آن و پروردگار تو است بر همه چیز نگهبان‌

سبإ ٢٠	آیه ٢١	سبإ ٢٢
سوره : سوره سبإ نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٣ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«سُلْطَانٍ»: سلطه و قدرت و استیلاء. «لِنَعْلَمَ»: (نگا: بقره / آل‌عمران / و و مائده / ، کهف / ). «حَفِیظٌ»: (نگا: هود / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

ثُمَ‌ لَآتِيَنَّهُمْ‌ مِنْ‌ بَيْنِ‌... (۰)

تفسیر

• آيات ۱۰ - ۲۱، سوره سباء
• بيان آيات مربوط به نعمت هايى كه خداوند به داوود و سليمان (عليه السلام ) داده موهبتفرموده بود
• كوهها و مرغان به امر خدا مسخر داود(ع ) بودند
• بيان موهبت هاى الهى به حضرت سليمان (ع )
• اشاره به مرگ سليمان (ع ) در حالى كه به عصاى خود تكيه داده بود
• داستان قوم ((سباء)) كه متنعم بودند و كفران نمودند و هلاك و نابود گشتند
• قوم سبا خود پيشنهاد عذاب مى دهند!
• پيروى از شيطان اختيارى بوده و معيارى براى تميز مؤ من به آخرت از شاك در آن است
• بحث روايتى (روايتى در باره مواهب خداوند به داوود و سليمان (عليه السلام ) و داستانقوم سباء)

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - تبعیت مردم از ابلیس، به خاطر سلطه او بر آنان نیست. (فاتّبعوه ... و ما کان له علیهم من سلطن)

۲ - ابلیس، سلطه گریزناپذیر بر مردم ندارد. (و ما کان له علیهم من سلطن)

۳ - پیروى تابعان ابلیس از وى، بر اساس اختیار و تصمیم خود آنان است. (فاتّبعوه ... و ما کان له علیهم من سلطن)

۴ - باورداران به آخرت، از ابلیس تبعیت نمى کنند. (فاتّبعوه ... و ما کان له علیهم من سلطن إلاّ لنعلم من یؤمن بالأخرة)

۵ - کسانى که درباره آخرت تردید دارند، از ابلیس پیروى مى کنند. (فاتّبعوه ... و ما کان له علیهم من سلطن إلاّ لنعلم من یؤمن بالأخرة ممّن هو منها فى شکّ)

۶ - بازشناسى و جداسازى مؤمنان معتقد به آخرت، از تردید داران درباره آن، فلسفه توانایى دادن به ابلیس در گمراه کردن مردم (و ما کان له علیهم من سلطن إلاّ لنعلم من یؤمن بالأخرة ممّن هو منها فى شکّ) «نعلم» در این آیه، متضمن معناى تشخیص و تمییز است.

۷ - باور به آخرت، بازدارنده آدمى از القاپذیرى از ابلیس (و ما کان له علیهم من سلطن إلاّ لنعلم من یؤمن بالأخرة ممّن هو منها فى شکّ)

۸ - مبادى شک و معرفت، در اختیار خود انسان است. (إلاّ لنعلم من یؤمن بالأخرة ممّن هو منها فى شکّ) از این که در آیه، شک و تردید مذموم شمرده شده و پى آمد آن، تبعیت از ابلیس معرفى گردیده است; نشان مى دهد که حصول چنین معرفتى براى انسان در اختیار خود او است. در غیر این صورت، نباید امر مذمومى باشد.

۹ - تردید - هرچند اندک - درباره اصول عقیده، درپى دارنده فاجعه اى عقیدتى و رفتارى (فاتّبعوه ... و ما کان له علیهم من سلطن إلاّ لنعلم ... ممّن هو منها فى شکّ) تنوین «شکّ» براى تقلیل است و دلالت بر ناچیزى و اندکى دارد.

۱۰ - عقیده و رفتار، پیوندى وثیق باهم دارند. (فاتّبعوه ... إلاّ لنعلم من یؤمن بالأخرة ممّن هو منها فى شکّ) خداوند متعال در ادامه بحث پیروى مردم از ابلیس، فلسفه وجودى او را بیان کرده و فرموده است: ما براى ابلیس سلطه اى قرار ندادیم و به منظور بازشناسى مؤمنان به آخرت از تردیدداران به آن [او را] قرار دادیم. این مطلب مى رساند که تردیدداران به آخرت از شیطان تبعیت کردند; یعنى، تردید درباره آخرت، در پیروى از شیطان ظهور کرد.

۱۱ - خداوند، بر هرچیزى نگهبان و حافظ است. (و ربّک على کلّ شىء حفیظ)

۱۲ - ربوبیت خداوند، مقتضى نگهبانى بر هر چیز است. (و ربّک على کلّ شىء حفیظ)

۱۳ - پیامبر(ص)، تحت ربوبیت و عنایت خاص خداوند (و ربّک)

موضوعات مرتبط

• آخرت: آثار شک به آخرت ۵; زمینه تشخیص مؤمنان به آخرت۶; شک به آخرت ۶; مؤمنان به آخرت ۴
• ابلیس: آثار سلطه ابلیس ۱; اختیار پیروان ابلیس ۳; پیروى از ابلیس ۴; سلطه ابلیس ۲; شک پیروان ابلیس ۵; فلسفه اغواگرى ابلیس ۶; فلسفه پیروى از ابلیس ۱; موانع اغواگرى ابلیس ۷
• اسماء و صفات: حفیظ ۱۱
• انسان: اختیار انسان ۲، ۸
• ایمان: آثار ایمان به آخرت ۷
• خدا: آثار ربوبیت خدا ۱۲; ربوبیت خدا ۱۳
• دین: آثار شک در اصول دین ۹; آسیب شناسى دینى ۹
• رفتار: پایه هاى رفتار ۱۰
• شک: زمینه شک ۸
• عقیده: آثار عقیده ۱۰; عوامل انحطاط عقیده ۹
• علم: زمینه علم ۸
• محمد(ص): فضایل محمد(ص) ۱۳; مربى محمد(ص) ۱۳
• موجودات: محافظت از موجودات ۱۲