التوبة ٦٩
ترجمه
| التوبة ٦٨ | آیه ٦٩ | التوبة ٧٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«کَالَّذِینَ ...»: خبر مبتدای محذوف است. تقدیر چنین است: أَنتُمْ کَالَّذِینَ. «إسْتَمْتَعُوا»: بسیار سود جستند و لذّت بردند. از لذائذ جسمانی و شهوات فانی بسی بهره‌مند شدند. «خَلا»: بهره. نصیب. «خُضْتُمْ»: فرو رفته‌اید. به باطل پرداخته‌اید و بدان وارد شده‌اید. «کَالَّذِی»: موصول مفرد (الَّذِی)، به جای موصول جمع (أَلَّذِینَ) به کار رفته است. یا این که صفت موصوف محذوفی، مانند: فَریق، فَوْج، و خَوْض است، و تقدیر چنین است: کَالْفَرِیقِ الَّذِی ... کَالْخَوْضِ الَّذِی. یعنی: همچون کسانی که. همچون باطل‌گرائیها و شهوت‌پرستیهائی که.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۷۴ - ۶۴، سوره توبه
- بيان اين دسته از آيات مربوط به منافقين و توطئه آنها براى قتل پيامبر (ص ) در راه تبوك
- نگرانى منافقين از جهت افشاء توطئه پليدشان توسط رسول الله (ص )
- اشكالاتي كه بر أيه : يحذر المنافقون ... ايراد شده و جواب أنها
- اشكال دوم در ارتباط با آيه (يحذر المنافقون ...) و پاسخ هايى كه به آن داده شده است
- جواب منافقين به سؤ ال از رفتار توطئه گرانه شان
- معناى كلمه (طائفة )
- مراد از ايمان منافقين در جمله : (( لقد كفرتم بعد ايمانكم ))
- اشكالى به آيه در مورد عفو بعضى منافقين و عذاب بعضى ديگر و پاسخ به آن
- اوصاف عمومى و جامع منافقين
- بيان حال عامه مؤ منين
- رضوان خدا، حقيقت رستگارى است و حتى در بهشت رضاى خدا نباشد بهشت هم عذاب خواهد بود
- مراد از جهاد با منافقين مقاومت و خشونت در برابر آنها است
- روايات مختلفى كه در ذيل آيه : (( يحذر المنافقون ... )) و شاءن نزول آن نقل شده اند
- كداميك از روايات با آيات مورد بحث تطبيق مى كند؟
- چند روايت در بيان مقصود از جمله : (( نسواالله فنسيهم ))
- رواياتى در مورد خشنودى و رضاى الهى در ذيل جمله : (( و رضوان من الله اكبر ))
نکات آیه
۱ - خط نفاق و کفر، داراى پیشینه در میان امتهاى گذشته (وعد اللّه المنفقین و المنفقت ... کالذین من قبلکم)
۲ - فرجام سوء منافقان و کفرپیشگان گذشته تاریخ - على رغم برخوردارى آنان از قدرت، مال و فرزند فزونتر - هشدارى است به منافقان هر عصر. (وعد اللّه المنفقین ... کالذین من قبلکم کانوا أشد منکم قوة و أکثر أمولا)
۳ - وجود منافقان و کافرانى نیرومندتر از منافقان و کافران عصر پیامبر(ص) در میان امتهاى پیشین (کانوا أشد منکم قوة و أکثر أمولا و أولداً)
۴ - اعتماد و اتکاى منافقان و کافران به قدرت، ثروت و فرزندان بسیار خویش (کانوا أشد منکم قوة و أکثر أمولا و أولداً)
۵ - هیچ چیز، حتى برترین قدرتهاى نظامى، اقتصادى و نیروى انسانى، مانع تحقق یافتن عذاب الهى براى کافران و منافقان نیست. (وعد اللّه المنفقین ... و لهم عذاب مقیم. کالذین من قبلکم کانوا أشد منکم قوة و أکثر أمولا و أولداً) نیروى نظامى از «قوة»، اقتصادى از «أموالاً» و انسانى از «أولاداً» برداشت شده است.
۶ - هر امتى، چه مؤمن و چه کافر و منافق، در زندگى دنیوى، بهره و نصیبى دارد. (وعد اللّه المنفقین ... کالذین من قبلکم... فاستمتعوا بخلقهم فاستمتعتم بخلقکم)
۷ - کثرت بهره وریهاى کافران، به مقتضاى خُلق و خو و تلاش مادى آنان و طبق جریان طبیعى است و نه نشانه رحمت و لطف الهى به آنان* (فاستمتعوا بخلقهم فاستمتعتم بخلقکم) با توجّه به اینکه «خلاق»، مى تواند به معناى دستاوردهاى انسان به مقتضاى خلق و خوى خویش باشد، این برداشت به دست مى آید.
۸ - غرق شدن منافقان و کافران در باتلاق بهره وریهاى مادى، گرایش مستمر آنان در طول تاریخ (فاستمتعوا بخلقهم .... و خضتم کالذى خاضوا) برداشت فوق بدان احتمال است که «خوض» (فرو رفتن) به قرینه «استمتعوا» همان بهره ورى از مادیات و فرورفتن در منجلاب آن باشد.
۹ - مذمت الهى از غرق شدن در لذایذ و بهره وریهاى مادى (فاستمتعوا بخلقهم ... و خضتم کالذى خاضوا) با توجّه به اینکه مراد از «خوض»، مى تواند خوض در بهره وریهاى مادى باشد، برداشت فوق به دست مى آید.
۱۰ - بذله گویى منافقان و کافران و استهزاى آنان به ارزشهاى الهى، کار مستمرشان در طول تاریخ (کالذین من قبلکم ... و خضتم کالذى خاضوا) در «آیه ۵۶» از قول منافقان نقل شده است: «إنما کنا نخوض و نلعب»; خداوند در این آیه مى فرماید «خضتم کالذى خاضوا» ; یعنى، روش شما در پیشینیان شما نیز وجود داشته است.
۱۱ - حبط و سقوط ارزش و بى ثمر بودن اعمال کافران و منافقان، در دنیا و آخرت (وعد اللّه المنقین ... أولئک حبطت أعملهم فى الدنیا و الأخرة)
۱۲ - منافقان و کافران پیشین با همه اتکایى که بر دستاوردهاى مادى خویش داشتند، سرانجام همه آنها را فرو نهاده و بى توشه در گذشتند. (کالذین من قبلکم کانوا أشد منکم ... أولئک حبطت أعملهم فى الدنیا و الأخرة) آیه در مقام تحذیر منافقان، سرنوشت پیشینیان را بر آنان مى نمایاند که چگونه با همه قدرت در گذشتند و تلاشهاى دنیویشان بى نتیجه ماند.
۱۳ - بى تأثیر ماندن دسیسه هاى منافقان و کافران طول تاریخ، در از بین بردن ارزشهاى الهى، عبرتى است براى دنبال کنندگان راه آنان. * (کالذین من قبلکم ... أولئک حبطت أعملهم فى الدنیا و الأخرة) با توجّه به اینکه منظور از اعمال در «أعمالهم» مى تواند روشهاى خائنانه آنان در قبال ادیان الهى باشد، برداشت فوق به دست مى آید.
۱۴ - منافقان و کافران، زیانکاران واقعى تاریخند. (وعد اللّه المنفقین ... أولئک هم الخسرون)
۱۵ - ناچیزى بهره وریها و لذایذ زندگى دنیوى، در مقایسه با ثوابها و ارزشهاى اخروى (فاستمعتوا بخلقهم ... أولئک حبطت أعملهم ... و أولئک هم الخسرون) با اینکه کافران و منافقان در دنیا بهره مند بوده اند، خداوند ایشان را زیانکار واقعى معرفى مى کند; زیرا لذایذ دنیویشان محدود بوده و از ثوابهاى اخروى بى بهره اند.
موضوعات مرتبط
- ارزشها: استهزاى ارزشها ۱۰
- امتها: کافران امتهاى پیشین ۳; منافقان امتها ى پیشین ۳
- امکانات مادى: استفاده از امکانات مادى ۶; بىارزشى امکانات مادى ۱۵
- پاداش: ارزش پاداش اخروى ۱۵
- تاریخ: عبرت از تاریخ ۱۳
- تلاش: آثار تلاش ۷
- ثروت: اتکاى به ثروت ۴
- خدا: حتمیت عذابهاى خدا ۵; سرزنشهاى خدا ۹; سنّتهاى خدا ۷; نشانه هاى رحمت خدا ۷
- دنیاطلبى: سرزنش دنیاطلبى ۹
- زیانکاران: ۱۴
- عبرت: عوامل عبرت ۲، ۱۳
- قدرت: اتکاى به قدرت ۴
- کافران: استهزاگرى کافران ۱۰; امکانات مادى کافران ۶، ۷ ; اموال کافران ۲، ۴، ۱۲; بىتأثیرى توطئه کافران ۱۳; حبط عمل کافران ۱۱، ۱۳; حتمیت عذاب کافران ۵; دنیاطلبى کافران ۸; زیانکارى کافران ۱۴; سیره کافران ۱۰; صفات کافران ۴; عبرت از فرجام کافران ۲; فرجام کافران ۱۲; فرزندان کافران ۲، ۴; قدرت کافران ۴; کافران صدر اسلام ۳
- کفر: تاریخ کفر ۱
- لذایذ: بىارزشى لذایذ دنیوى ۱۵
- مؤمنان: امکانات مادى مؤمنان ۶
- منافقان: استهزاگرى منافقان ۱۰; امکانات مادى منافقان ۴، ۶، ۱۲; بىتأثیرى توطئه منافقان ۱۳; ثروت منافقان ۲; حبط عمل منافقان ۱۱; حتمیت عذاب منافقان ۵; دنیاطلبى منافقان ۸; زیانکارى منافقان ۱۴; سیره منافقان ۱۰; صفات منافقان ۴; عبرت از فرجام منافقان ۲; فرجام منافقان ۱۲; قدرت منافقان ۴; کثرت فرزندان منافقان ۲، ۴; منافقان صدر اسلام ۳; هشدار به منافقان ۲
- نفاق: تاریخ نفاق ۱
