۱۴٬۱۹۷
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۸ بخش۹: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←چند روايت در مورد دروغ بستن به خدا تعالى
| خط ۱۴۶: | خط ۱۴۶: | ||
<span id='link77'><span> | <span id='link77'><span> | ||
==چند روايت در مورد دروغ بستن به | ==چند روايت در مورد دروغ بستن به خدای تعالى == | ||
در تفسير | در تفسير عياشى، از ابى بصير نقل شده كه گفت: از ابى عبدالله «عليه السلام» شنيدم كه مى فرمود: اگر كسى بگويد خداوند امر به فحشاء مى كند، دروغ به خدا نسبت داده، و اگر كسى بگويد خير و شر همه مستند به او است، باز هم به خداوند دروغ نسبت داده. | ||
و نيز در كتاب | و نيز در كتاب مزبور، از مسعدة بن صدقه، از ابى عبدالله «عليه السلام» روايت شده كه فرمود: اگر كسى بگويد خداوند امر به كار بد و فحشاء مى كند، به خداوند دروغ بسته، و اگر بگويد خير و شر عالم بدون مشيت او صورت مى گيرد، خدا را از سلطنتش بيرون نموده، و اگر بگويد گناهان بدون قوت خدا ارتكاب مى شود، باز به خدا دروغ بسته، و كسى كه به خدا دروغ ببندد، خداوند او را داخل آتشش مى نمايد. | ||
مؤلف: اين كه فرمود: «و كسى كه بگويد خير و شر عالم بدون مشيت او صورت مى گيرد...»، ناظر به قول مفوضه است كه مى گويند: بنده در كار خير و شر خود، مستقل است. همچنان كه جمله «و اگر كسى بگويد خير و شر، همه مستند به او است» كه در روايت قبلى بود، ناظر است به قول جبرى مذهب ها كه مى گفتند: خير و شر و اطاعت و معصيت، همه مستند به اراده خود خدا است، و اراده و مشيت عبد، كوچكترين دخالتى در صدور آن ندارد. البته اين وقتى است كه ضمير «او» در آن روايت، به خداى تعالى برگردد، و اما اگر به خود صاحب عمل برگردد، آن وقت مانند روايت دوم، ناظر به قول مفوضه خواهد بود. | |||
رواياتى در ذيل | ==رواياتى در ذيل آیه: «و أقيموا وجوهكم عند كل مسجد»== | ||
شيخ در | شيخ در تهذيب، به سند خود، از ابن مسكان نقل كرده كه گفت: از ابى عبدالله «عليه السلام» سؤال كردم معناى آيه «و أقيموا وجوهكم عند كل مسجد» چيست؟ فرمود: اين آيه، راجع به قبله است. | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۱۱۲ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۱۱۲ </center> | ||
مؤلف: اين نيز از باب تطبيق كلى بر مصداق است، و عياشى هم، در تفسير خود، نظير اين روايت را از ابى بصير، از يكى از دو امام باقر و صادق «عليهما السلام» نقل كرده است. | |||
و نيز در كتاب | و نيز در كتاب نامبرده، به سند خود، از حلبى، از امام صادق «عليه السلام» نقل كرده، كه در ذيل آيه «و أقيموا وجوهكم عند كل مسجد» فرمود: مقصود مساجدى است كه در اسلام بنا شده و معناى آيه، اين است كه: در مساجد نوبنياد هم روى خود را به جانب مسجدالحرام كنيد. | ||
اين مضمون را عياشى نيز، از زراره و حمران و محمد بن مسلم، از ابى جعفر و ابى عبدالله «عليهما السلام» روايت كرده است. | |||
مؤلف: گويا مراد امام «عليه السلام» اين است كه معناى «اقامه وجوه» در اين آيه، صرف توجه به خدا و استقبال قبله است، و اما اين كه اين قبله كجا است، متعرض آن نيست. در اين آيه اجمالا گوشزد مى كند كه قبله اى هست، و در آيه «فول وجهك شطر المسجد الحرام و حيث ما كنتم فولوا وجوهكم شطره»، آن قبله را معين مى كند. | |||
در تفسير | قبلا هم در بحث پيرامون آيات قبله گفتيم كه كعبه در مدينه، و بعد از هجرت قبله مسلمين شد، و آيه مورد بحث كه از آيات سوره «اعراف» است، در مكه نازل شده، و اگر با سياق آيات قبله سازگار باشد، بعيد نيست گفته شود: اصل تشريع قبله در مكه و در اين سوره بوده، و تفصيل و تفسير جزئيات آن در مدينه در سوره «بقره» بوده است، و از اين قبيل احكام از واجبات و محرمات زياد داريم كه سوره هاى مكى، اجمال آن را متعرض شده اند و سوره هاى مدنى، تفصيل و تفسير آن را. | ||
بنابراين، اين كه امام «عليه السلام» فرمود: «مساجدى است كه در اسلام بنا شده»، معنايش اين است كه مراد از اين مساجد، هر مسجدى است كه مسلمين در اكناف زمين بنا مى كنند، و منظور از «اقامه وجوه»، گردانيدن وجوهى است كه در آيه كعبه است. | |||
در تفسير عياشى، از حسين بن مهران، از ابى عبدالله «عليه السلام» روايت شده كه در ذيل جمله «و أقيموا وجوهكم عند كل مسجد» فرمودند: منظور ائمه مى باشند. | |||
مؤلف: ظاهرا مراد امام «عليه السلام» از كلمه ائمه، ائمه جماعات است، و به زودى معناى ديگرى براى آن خواهد آمد. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۱۱۳ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۱۱۳ </center> | ||
رواياتى در ذيل | ==رواياتى در ذيل آیه: «خذوا زينتكم...»== | ||
و نيز از حسين بن | و نيز از حسين بن مهران، از امام صادق «عليه السلام» روايت كرده كه در ذيل جمله «خذوا زينتكم عند كل مسجد» فرمود: يعنى ائمه. | ||
مؤلف: اين حديث نظير حديث سابق است، و ممكن است اشاره به جلو انداختن امام جماعت باشد. چون اين هم، خود براى نماز زينتى است، همچنان كه جلو انداختن نيكان و بزرگترها و به آنان اقتدا كردن، زينت نماز است. و نيز ممكن است منظور از ائمه، ائمه دين باشد، نه امام جماعت. و به زودى در ذيل روايت علاء بن سيابه در آخر بحث، اين احتمال خواهد آمد. | |||
در الدر المنثور است كه عقيلى و ابوالشيخ و ابن مردويه و ابن | در الدر المنثور است كه عقيلى و ابوالشيخ و ابن مردويه و ابن عساكر، از انس، از رسول خدا نقل كرده اند كه در ذيل آيه «خذوا زينتكم عند كل مسجد» فرمود: نماز بخوانيد با كفش هايتان. | ||
مؤلف: اين معنا، به طرق ديگرى، از على بن ابى طالب «عليه السلام» و ابوهريره و ابن مسعود و شداد بن اوس و ديگران نيز نقل شده. | |||
و نيز در الدر المنثور است كه ابن | و نيز در الدر المنثور است كه ابن مردويه، از ابن عباس نقل كرده كه گفت: امير المؤمنين «عليه السلام» مرا نزد ابن الكواء و يارانش فرستاد. وقتى من بر آن ها وارد شدم، پيراهنى نازك و حله اى بر تن داشتم. گفتند: تو ابن عباسى و مثل اين لباس ها بر تن كرده اى؟ | ||
گفتم | گفتم: آرى، و اولين چيزى كه با آن با شما مخاصمه مى كنم، همين لباس ها است. زيرا خداوند در آيه «قل من حرم زينة الله التى أخرج لعباده»، و در آيه «خذوا زينتكم عند كل مسجد»، آن را حلال كرده. رسول خدا «صلى الله عليه و آله و سلم» هم، در عيد فطر و عيد قربان، دو برد حبره (كه از بافته هاى يمن و لباس هاى فاخر آن روز بود)، مى پوشيد، و شما آن را بر خود حرام كرده ايد. | ||
در | در كافى، به سند خود، از يحيى بن ابى العلاء، از ابى عبدالله «عليه السلام» نقل كرده كه فرمود: اميرالمؤمنين «عليه السلام»، عبدالله بن عباس را پيش ابن الكواء و يارانش روانه كرد. ابن عباس، آن روز پيراهن نازك و حله اى به تن داشت. اصحاب ابن الكواء وقتى او را ديدند، گفتند: | ||
اى ابن عباس تو بهترين مردان ما | اى ابن عباس! تو بهترين مردان ما بودى، و ما تو را از همه مردم بهتر مى دانستيم. حالا مى بينيم كه اين گونه لباس به تن كرده اى؟ ابن عباس گفت: همين لباس، اولين چيزى است كه من بر سرِ آن با شما بحث خواهم كرد، و به شما ايراد خواهم نمود. | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۱۱۴ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۱۱۴ </center> | ||
(زيرا شما آن را حرام مى دانيد، و مرا به پوشيدن آن ملامت مى كنيد) در حالى كه خداى سبحان فرموده: | (زيرا شما آن را حرام مى دانيد، و مرا به پوشيدن آن ملامت مى كنيد)، در حالى كه خداى سبحان فرموده: «قل من حرم زينة الله التى أخرج لعباده و الطيبات من الرزق»، و نيز فرموده: «خذوا زينتكم عند كل مسجد». | ||
و نيز در | و نيز در كافى، به سند خود، از فضاله بن ايوب نقل كرده كه در تفسير آيه «خذوا زينتكم عند كل مسجد» فرموده است: در عيد و جمعه. | ||
مؤلف: اين روايت را تهذيب، از فضاله، از عبدالله بن سنان، از ابى عبدالله «عليه السلام» نقل كرده. و به همين مضمون، عياشى در تفسير خود و طبرسى در مجمع البيان، از ابى جعفر «عليه السلام» نقل كرده اند. | |||
و در كتاب فقيه است كه شخصى از حضرت رضا «عليه السلام» پرسيد: منظور از زينت در آيه «خذوا زينتكم عند كل مسجد» چيست؟ حضرت فرمود: از آن جمله است شانه زدن قبل از هر نمازى. | |||
مؤلف: در اين معنا روايات ديگرى نيز هست. | |||
و در تفسير عياشى، از خيثمه بن ابى خيثمه روايت شده كه گفت: حسن بن على «عليهما السلام» هر وقت مى خواست به نماز بايستد، بهترين لباس هاى خود را مى پوشيد. خدمتش عرض كردند: يا بن رسول الله! چرا لباس هاى خوب خود را در موقع نماز مى پوشيد؟ | |||
و در كافى به سند | فرمود: خداوند جميل و زيبا است، و هر زيبايى را دوست مى دارد و مى فرمايد: «خذوا زينتكم عند كل مسجد»، من نيز خود را براى پروردگارم زينت مى دهم و دوست دارم بهترين لباسم را بپوشم. | ||
مؤلف: اين حديث از طرق اهل سنت نيز روايت شده است. | |||
و در كافى به سند خود، از يونس بن ابراهيم روايت كرده كه گفت: بر ابى عبدالله «عليه السلام» وارد شدم، در حالى كه طيلسان و كلاهى از خز بر تن داشتم. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۱۱۵ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۱۱۵ </center> | ||
حضرت نگاهى به من كرد و چيزى نگفت . من عرض كردم : فدايت شوم جبه و طيلسان | حضرت نگاهى به من كرد و چيزى نگفت. من عرض كردم: فدايت شوم! جبه و طيلسان من، از خز است، درباره آن چه مى فرماييد؟ حضرت فرمود: خز عيبى ندارد. عرض كردم: تارى كه در بافت آن به كار رفته، ابريشم است. | ||
فرمود: اين نيز اشكال ندارد، چون حسين بن على | فرمود: اين نيز اشكال ندارد، چون حسين بن على «عليهما السلام»، در حالى كه كشته شد، جبه اى از خز بر تن مباركش بود. آنگاه حضرت، داستان عبدالله بن عباس و خوارج و احتجاج او را عليه آنان نقل كرد. | ||
و نيز در همان | و نيز در همان كتاب، به سند خود، از احمد بن ابى عبدالله، از محمد بن على، به طور مرفوع نقل مى كند كه وقتى سفيان ثورى در مسجدالحرام قدم مى زد، امام صادق «عليه السلام» را ديد كه لباس هاى زيبا و گرانبها پوشيده بود. گفت: به خدا سوگند مى روم و ملامتش مى كنم. نزديك رفت و عرض كرد: يابن رسول الله! به خدا سوگند رسول خدا «صلى الله عليه و آله و سلم» و على بن ابى طالب و هيچ كس از پدرانت، از اين لباس ها نپوشيدند. | ||
حضرت فرمود: رسول خدا | حضرت فرمود: رسول خدا «صلى الله عليه و آله و سلم» در روزگارى تنگ زندگى مى كرد و به مقتضاى فقر و تنگدستى اش رفتار مى نمود. و پس از آن حضرت، روزگار به وسعت گراييد، و سزاوارترين مردم به استفاده از نعمت ها، ابرار و نيكانند. آنگاه آيه «قل من حرم زينة الله التى أخرج لعباده و الطيبات من الرزق» را تلاوت نموده، فرمود: ما از هر كس ديگرى به استفاده از داده هاى پروردگار سزاوارتريم. | ||
اى ثورى ! اين لباس ها را كه بر تن من مى | اى ثورى! اين لباس ها را كه بر تن من مى بينى، براى آميزش با مردم پوشيده ام. آنگاه امام دست ثورى را گرفت و به طرف خود كشيد و لباس هاى زيبا را كنار زده، لباس زبرى را از زير آن نشان داد و فرمود: اين را براى خود و آنچه را مى بينى، براى مردم پوشيده ام. آنگاه لباس هاى پشمينه و زبر ثورى را كنار زده، لباس نرمى نمايان ساخت و فرمود: تو اين را براى خود مى پوشى و آن پشمينه ها را براى نشان دادن به مردم. | ||
و نيز به سند | و نيز به سند خود، از ابن قداح روايت كرده كه گفت: امام صادق «عليه السلام» در حالى كه لباسى زيبا از جنس پارچه هاى مرو به تن داشت و به دست من تكيه كرده بود، به عباد ابن كثير برخورد نمود. عباد عرض كرد: يا اباعبدالله! تو از خاندان نبوتى و پدرت على امير المؤمنين بود كه هميشه كرباس مى پوشيد. اين لباس هاى فاخر مروى چيست كه به تن كرده اى؟ چرا به لباس ساده ترى اكتفا ننمودى؟ | ||
حضرت فرمود: واى بر تو اى عباد! اين چه اعتراضى است كه مى | حضرت فرمود: واى بر تو اى عباد! اين چه اعتراضى است كه مى كنى؟ زينت خدايى و طيبات رزق را چه كسى حرام كرده؟ خداى عزوجل، وقتى به بنده اش نعمتى بدهد، دوست دارد آن نعمت را در بنده اش ببيند. | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۱۱۶ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۱۱۶ </center> | ||
در الدر المنثور است كه | در الدر المنثور است كه ترمذى، از عمرو بن شعيب، از پدرش از جدش روايت كرده كه گفت: رسول خدا «صلى الله عليه و آله و سلم» فرمود: خداوند دوست دارد اثر نعمت خود را در بنده اش ببيند. | ||
در قرب الاسناد | |||
در قرب الاسناد حميرى، از احمد بن محمد بن ابى نصر روايت شده كه گفت: حضرت رضا «عليه السلام» در ضمن حديثى طولانى به من فرمود: درباره لباس خشن چگونه فكر مى كنى؟ عرض كردم: شنيده ام كه حسن اين نوع لباس مى پوشيده، و نيز شنيده ام كه جعفر بن محمد، هر وقت لباس نو تهيه مى كرد، در آب مى شست تا به نظرها مستعمل بيايد. | |||
فرمود: لباس خوب بپوش و خود را بياراى | فرمود: لباس خوب بپوش و خود را بياراى. على بن الحسين «عليهما السلام» جبه هاى خز پانصد درهمى و رداى خز پنجاه دينارى مى پوشيد، و وقتى زمستان تمام مى شد، مى فروخت و پول آن ها را صدقه مى داد. آنگاه حضرت رضا «عليه السلام»، آيه «قل من حرم زينة الله التى أخرج لعباده و الطيبات من الرزق» را تلاوت فرمود. | ||
مؤلف: در اين باره روايات بسيار زيادى هست كه از همه جامع تر، روايت زير است. | |||
در تفسير | در تفسير عياشى، از ابان بن تغلب روايت شده كه گفت: امام صادق «عليه السلام» به من فرمود: خيال مى كنى كه اگر خداوند به كسى نعمتى مى دهد، از كرامت آن كس است؟ و اگر دريغ مى دارد، از خوارى او است؟ نه، چنين نيست. مال، مالِ خدا است كه به وديعه به دست هر كس بخواهد مى سپارد، و خوردن، آشاميدن، پوشيدن، نكاح و سوارى و ساير انواع تصرفات در آن را مباح كرده، به شرطى كه رعايت اعتدال و اقتصاد را بنمايند و مازاد آن را به فقراى مؤمن رسانيده، يا با آن امور خود را اصلاح كنند، و گرنه همه آن تصرفات حرام خواهد بود. آنگاه جمله «و لا تسرفوا إنه لا يحب المسرفين» را تلاوت نمود. | ||
سپس فرمودند: آيا مى پندارى خدا كسى را در مالى كه به او | سپس فرمودند: آيا مى پندارى خدا كسى را در مالى كه به او داده، امين مى كند كه اسبى به ده هزار درهم بخرد با اين كه اسبى به ارزش بيست درهم او را كفايت مى كند، و كنيزى به بهاى هزار دينار بخرد، با اين كه كنيزى به قيمت بيست درهم براى او كافى است، و از طرف ديگر بفرمايد اسراف نكنيد، چون خدا اسراف كنندگان را دوست ندارد. | ||
