تفسیر:المیزان جلد۱۹ بخش۴۱: تفاوت میان نسخه‌ها

__TOC__

<span id='link359'><span>

==مدت عده طلاق ==

كلمه «'''ارتياب '''» كه مصدر فعل «'''ارتبتم '''» است به معناى شك و ترديد، و در خصوص آيه منظور شك در يائسه شدن است ، چون ممكن است زنى حيض نبيند، ولى شك داشته باشد كه حيض نديدنش به خاطر كبر سن است ، يا به خاطر عارضه اى مزاجى است . پس معناى آيه اين است كه آن زنانى كه از حيض يائسه مى شوند، اگر در علت يائسه شدنشان شك داشتيد كه آيا به خاطر رسيدن به حد يائسگى است ، يا به خاطر عارضه مزاجى است در صورتى كه طلاقشان داديد بايد سه ماه عده نگه بدارند.

«'''و اللائى لم يحضن '''» - اين جمله عطف است بر جمله «'''و اللائى يئسن ...'''»، و معنايش اين است كه زنانى كه در سن حيض ديدن حيض نديدند نيز عده طلاقشان سه ماه است .

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۹ صفحه ۵۳۱ </center>

يعنى شدايد و مشقت هايى را كه برايش پيش مى آيد آسان مى سازد. و بعضى گفته اند: معنايش اين است كه امور دنيا و آخرت را برايش آسان نموده ، يا فرجى دنيايى برايش مى فرستد، و يا عوضى آخرتى به او مى دهد.

يعنى آنچه خداى تعالى در آيات قبلى بيان كرد احكامى است كه او به سوى شما نازل كرد، و در اينكه فرمود: «'''و من يتق اللّه يكفر عنه سيئاته و يعظم له اجرا'''» دلالتى هست بر اينكه پيروى اوامر خدا خود مرحله اى است از تقوى ، مانند اجتناب از محرمات كه آن هم مرحله اى ديگر از تقوى است ، و شايد اين دلالت براى آن باشد كه امتثال اوامر هم ملازم با اجتناب از حرام است ، و آن حرام عبارت است از ترك امتثال .

و معناى «'''تكفير سيئات '''» پوشاندن آن به وسيله مغفرت است ، و مراد از سيئات گناهان صغيره است ، در نتيجه تقوى تنها براى گناهان كبيره باقى مى ماند، و مجموع جمله «'''و من يتق اللّه يكفر عنه سيئاته و يعظم له اجرا'''» در معناى آيه شريفه زير مى باشد كه فرموده : «'''ان تجتنبوا كبائر ما تنهون عنه نكفر عنكم سيئاتكم و ندخلكم مدخلا كريما'''»، و از اين دو آيه شريفه بر مى آيد كه مراد معصوم (عليه السلام ) هم كه در تعريف تقوى فرمود: «'''عبارت است از ورع از محارم خدا'''» همان گناهان كبيره است .

و نيز بر مى آيد كه مخالفت با احكامى كه خداى تعالى درباره طلاق و عده نازل فرموده از گناهان كبيره است چون تقوايى كه در آيه شريفه ذكر شده مشتمل بر مسائل مذكور نيز مى شود، و ممكن نيست كه مسائل خود آيه را شامل نگردد، پس مخالفت مذكور جزو سيئات قابل تكفير نيست ، و گرنه نظم و معناى آيه مختل مى شود.

راغب در مفردات مى گويد: كلمه «'''من وجدكم '''» به معناى تمكن و مقدار توانگريتان است ، چون غنى را «'''وجدان '''» و «'''جده '''» مى خوانند، و بعضى قرائت كلمه «'''وجد'''» را هم به فتحه واو حكايت كرده اند هم به ضمه و هم به كسره .

ضمير «'''هن '''» به مطلقات ، يعنى زنان طلاقى بر مى گردد، و اين معنا را سياق تاءييد مى كند.

«'''و اتمروا بينكم بمعروف '''» - «'''ائتمار'''» كه فعل «'''ائتمروا'''» از آن مشتق است ، وقتى در مورد چيزى استعمال مى شود، معناى مشورت كردن درباره آن چيز را مى دهد، به طورى كه طرفهاى مشورت به يكديگر امر كنند، و در آيه مورد بحث كه ائتمار به صيغه امر آمده و فرموده «'''ائتمار بكنيد'''»، خطابش به زن و مرد است ، مى فرمايد: درباره فرزند خود مشورت كنيد تا به نحوى پسنديده و عادى به توافق برسيد، به طورى كه هيچ يك از شما و فرزندتان متضرر نشويد، نه مرد با دادن اجرت زيادتر از حد معمول متضرر شود، و نه زن با كمتر گرفتن ، و نه فرزند با كمتر از دو سال شير خوردن متضرر گردد، و همچنين ضررهاى ديگرى كه ممكن است پيش آيد به هيچ يك از شما متوجه نشود.

«'''و ان تعاسرتم فسترضع له اخرى '''» - هر چند معناى تحت اللفظى اين جمله اين است كه اگر يكى از شما خواست به طرف ديگر ضرر برساند، و اختلافتان برطرف نگرديد، به زودى زنى ديگر غير از مادر طفل او را شير خواهد داد، ولى منظور اين است كه بايد به زودى وقبل از آنكه كودك گرسنه شود، زنى ديگر آن كودك را شير دهد.

بايد صاحب سعه از سعه خود انفاق كند. و انفاق از سعه به معناى توسعه دادن در انفاق است ، و امر در اين جمله متوجه توانگران است ، مى فرمايد مردان توانگر وقتى همسر بچه دار خود را طلاق مى دهند، بايد در ايام عده و ايام شيرخوارى كودكشان ، به زندگى مطلقه و كودك خود توسعه دهند.

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۹ صفحه ۵۳۳ </center>

<span id='link364'><span>

==آيات ۸ - ۱۲، سوره طلاق ==

فَذَاقَت وَبَالَ أَمْرِهَا وَ كانَ عَقِبَةُ أَمْرِهَا خُسراً(۹)

ترجمه آيات  

و چه بسيار قريه ها كه مردمش از دستورات پروردگارشان سرپيچى كردند و فرمان پيامبران او را گردن ننهادند در نتيجه ما آنها را به حساب سختى محاسبه نموده به عذابى عجيب گرفتار كرديم (۸).

بيان آيات  

اين آيات موعظه و تهديد و بشارت است ، و با اين اندرزها توصيه به تمسك به احكام خدا را تاءكيد مى كند، و يكى از آن احكام همان احكام طلاق و عده است ، و در قرآن كريم هيچ توصيه اى درباره هيچ حكمى به قدر احكام راجعه به زنان تاءكيد نشده ، و اين نيست مگر به خاطر اينكه دنبال اين احكام و اين توصيه ها خبرى هست .

راغب مى گويد: مصدر «'''عتو'''» كه فعل «'''عتت '''» از آن مشتق است ، به معناى سرباز زدن از اطاعت است . و بنابه گفته راغب كلمه «'''عتو'''» قريب المعناى با استكبار است . و نيز درباره كلمه «'''نكر'''» گفته : اين كلمه به معناى زيركى و تيزهوشى و سياستمدارى است ، و نيز به معناى پيشامد بسيار دشوارى است كه در انظار غير معروف و غير معمولى باشد. و مراد از آن در خصوص آيه شريفه معناى دوم است .

و در مجمع البيان گفته : نكر به معناى منكر و كار بسيار زشتى است كه نظيرش از كسى ديده نشده باشد.

و دعوت آنان را تكذيب كردند، علاوه بر اين ، به خدا كفر ورزيدند و شرايع او راترك كردند، و به رسولان او كفر ورزيدند و ولايت آنان را نپذيرفتند، با اينكه مامور به ولايت آنان بودند، همچنان كه نظير اين معنا در آيه «'''و اطيعوا اللّه و اطيعوا الرسول فان توليتم فانما على رسولنا البلاغ المبين '''» گذشت

[[رده:تفسیر المیزان]]