ق ٢٩

مَا يُبَدَّلُ‌ الْقَوْلُ‌ لَدَيَ‌ وَ مَا أَنَا بِظَلاَّمٍ‌ لِلْعَبِيدِ

ترجمه

سخن من تغییر ناپذیر است، و من هرگز به بندگان ستم نخواهم کرد!»

|سخن [وعده‌ى عذاب‌] نزد من تغيير نيابد و من بر بندگان هيچ ستم نكنم

پيش من حكم دگرگون نمى‌شود، و من [نسبت‌] به بندگانم بيدادگر نيستم.»

دیگر وعده عذاب من مبدّل نخواهد شد و هیچ (در کیفر) ستمی به بندگان نخواهم کرد.

نزد من فرمان [تهدیدآمیز به اینکه هر کس با حال کفر و شرک وارد آخرت شود حتماً دوزخی است] تغییر نمی یابد و من نسبت به بندگان ستمکار نیستم.

وعده من ديگرگون نمى‌شود و من به بندگان ستم نمى‌كنم.

در نزد من آن حکم دیگرگون نشود، و [در عین حال‌] من در حق بندگان ستمگر نیستم‌

سخن نزد من- وعده و وعيد من- دگرگون نشود و من بر بندگان هيچ ستم نكنم.

سخن من (مبنی بر عذاب دادن کافران و نعمت رساندن به مؤمنان) تغییرناپذیر است و دگرگون نمی‌شود، و من کمترین ستمی به بندگان نمی‌کنم.

«پیش من (این) گفتمان دگرگون نمی‌گردد و من (نسبت) به بندگانم زیاد بیدادگر نیستم.»

دگرگون نگردد سخن نزد من و نیستم ستم‌کننده به بندگان‌

ق ٢٨	آیه ٢٩	ق ٣٠
سوره : سوره ق نزول : ٥ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٩ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«الْقَوْلُ»: منظور تهدیدها و وعیدها و مژده‌ها و بشارتهای فراوان در آیات مختلف است. «ظَلاّمٍ»: (نگا: آل‌عمران / انفال / ، حج / ، فصّلت / ).

تفسیر

• آيات ۱۵ - ۳۸ سوره ق
• رد استبعاد اعاده خلقت ، و بيان امكان آن با استناد به وقوع خلقت نخستين
• قدرت و علم خداوند در خلق و تدبير موجودات بهحال خود باقى است
• بيان مقصود ((نزديگى خداوند بر انسان )) با عبارتى ساده و همه كس فهم
• علم خدا به انسان از طريق فرشتگان كاتب اعمال
• گفتار بعضى از مفسرين پيرامون ظرف ((اذا)) در آيه شريفه
• فرشتگان موكل بطور كامل مراقب انسان هستند و چيزى را از قلم نمى اندازند
• معناى اينكه فرمود: سكره موت ((به حق )) آمد
• مقصود از سائق و شهيدى كه در قيامت همراه هر كسى مى آيند و بيان اينكه مخاطب آيه :((لقد كنت فى غفلة من هذا...)) كيست و مفهوم آن چيست
• دو نكته اى كه از اين آيه شريفه استفاده مى شود
• معناى آيه : ((و قال قرينه هذا ما لدىّ عتيد))
• پاسخ خداى تعالى به عذرى كه به قرين شيطانى مشرك دوزخى مى آورد
• تفسير و توضيع ((و ما اءنا بظلام للعبيد))
• وجوهى كه درباره سئوال و جواب در آيه : ((يومنقول لجهنم هل امتلات و تقول هل من مزيد)) و مفاد آن گفته شده است
• وصف متقين و ورودشان به بهشت
• معناى اينكه درباره بهشت متقين فرمود: ((لهم ما يشاؤ ن فيها و لدنيا مزيد))
• روايتى در ذيل آيه : ((افعيينا بالخلق الاول ...)) و درباره دو فرشته نويسنده حسنات وسيئات
• روايتى دال بر اينكه خطاب ((القيا فى جهنمكل كفار عنيد)) به پيامبر و على (عليهما الصلوة و السلام ) مى شود
• چند روايت در ذيل آيه : ((يوم نقول لجهنم هل امتلاءت ...)) و راجع به اينكه درباره متقيندر بهشت فرموده : ((لهم ما يشاؤ ن فيها ولدينا مزيد)) و...
• روايتى در شاءن نزول ((و لقد خلقنا السموات و الاءرض ...)) و سخنى پيرامون آن

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- هشدارها و انذارهاى الهى به گمراهان، جدى و غیر قابل تغییر (و قد قدّمت إلیکم بالوعید . ما یبدّل القول لدىّ) برداشت بالا با توجه به این نکته است که مراد از «القول» - به قرینه آیه قبل - وعیدهاى الهى باشد که مبناى حکم و قضاوت خداوند در دادگاه قیامت است.

۲- تلاش محکومان دادگاه قیامت براى تغییر حکم الهى، تلاشى بى فرجام (ما یبدّل القول لدىّ) در آیات پیشین، حکم مجرمان با فرمان «ألقیا فى جهنّم ...» از سوى خداوند صادر مى گردد. مجرمان با جدال و تخاصم، درصدد تبرئه خویش برمى آیند تا مگر حکم الهى را در حق خود تغییر دهند; ولى «ما یبدّل القول...» بى فرجام بودن تلاش آنان را مى رساند.

۳- حکم خداوند در قیامت علیه مجریان، حکمى قطعى و به دور از هر گونه بازنگرى (ما یبدّل القول لدىّ) تعبیر «لدىّ» مشعر به این معنا است که چون حکم از سوى خداوندى صادر شده - که پیشینه خلق را به خوبى مى داند و بر ایشان اتمام حجت کرده است و گواهان به گواهى نشسته اند - مجال خدشه در آن نخواهد بود.

۴- خداوند، منزّه از کم ترین ظلم و اعمال کیفرهاى ناروا، بر بندگان (و ما أنا بظلّ-م للعبید)

۵- کیفرهاى اخروى نتیجه قهرى عملکرد خود کافران، و نه ظلمى از سوى خدا بر ایشان (قدّمت إلیکم بالوعید ... و ما أنا بظلّ-م للعبید)

۶- کیفر گمراهان قبل از اتمام حجت ایشان، ظلم و دور از ساحت خداوند* (و قد قدّمت إلیکم بالوعید ... و ما أنا بظلّ-م للعبید) برداشت بالا بدان احتمال است که دو بخش این آیه، متفرع بر «قد قدّمت...» باشد; یعنى، چون قبلاً اتمام حجت بر ایشان شده است، نه حکم تغییر خواهد کرد و نه اجراى حکم ظلم تلقى خواهد شد; زیرا ظلم آن جا است که عقاب، بدون حجت باشد.

۷- تغییر حکم و تخفیف کیفر بایسته ظالمان، ظلمى به دیگران و دور از ساحت خدا* (ما یبدّل القول لدىّ و ما أنا بظلّ-م للعبید) برداشت بالا بدان احتمال است که «و ما أنا بظلاّم...» تعلیل «ما یبدّل...» باشد; یعنى، چون تبدیل حکم و تخفیف مجازات به حق مجرمان، موجب ظلم به بندگان صالح و ستمدیده مى شود، در نظام الهى - چون ظلمى نیست - تبدیل قول هم نخواهد بود.

موضوعات مرتبط

• اتمام حجت: آثار اتمام حجت ۶
• اسماء و صفات: صفات جلال ۴، ۵، ۶، ۷
• خدا: تنزیه خدا ۴، ۶; حتمیت انذارهاى خدا ۱; حتمیت قضاوت خدا ۲، ۳; حتمیت وعیدهاى خدا ۱; خدا و ظلم ۴، ۵، ۶، ۷
• ظالمان: ظلم تخفیف کیفر ظالمان ۷; ظلم عفو ظالمان ۷
• عمل: آثار اخروى عمل ۵
• قواعدفقهى: قاعده قبح کیفربى بیان ۶
• کافران: کیفر اخروى کافران ۵
• کیفر: عوامل کیفر اخروى ۵
• گمراهان: اتمام حجت با گمراهان ۶; انذار گمراهان ۱
• گناهکاران: بى تأثیرى تلاش گناهکاران ۲; گناهکاران در قیامت ۲