تفسیر:المیزان جلد۱۵ بخش۲۸: تفاوت میان نسخه‌ها

__TOC__

==آيات ۱ ۹، سوره شعراء ==

سوره شعراء مكى است و ۲۲۷ آيه دارد سوره الشعراء

طسم (۱)

تِلْك ءَايَت الْكِتَبِ الْمُبِينِ(۲)

ترجمه آيات

به نام خداى رحمان و رحيم . طسم .(۱)

<span id='link234'><span>

==تسلى دادن به پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله : از اينكه ايمان نمى آورند غصه نخور ==

كلمه «'''باخع '''» از «'''بخوع '''» گرفته شده و معناى آيه اين است كه : از وضع تو چنين بر مى آيد كه مى خواهى خود را از غصه هلاك كنى كه چرا به آيات اين كتاب كه بر تو نازل شده ايمان نمى آورند.

و معلوم است كه منظور از اين تعبير، انكار بر رسول خدا(صلى اللّه عليه و آله ) است (كه اين غصه خوردن تو صحيح نيست ) و مى خواهد با اين بيان آن جناب را تسليت دهد.

در اين جمله متعلق مشيت حذف شده ، چون جزاى شرط بر آن دلالت دارد،(در فارسى نيز اين حذف معمول است ، مثلا مى گوييم اگر مى خواستم فلان كار را مى كردم كه تقديرش اين است كه اگر مى خواستم فلان كار را بكنم مى كردم ) كلمه «'''فظلت '''» از «'''ظل '''» است كه يكى از افعال ناقصه است كه اسم و خبر مى گيرد و در اينجا اسمش كلمه «'''اعناقهم '''» و خبرش «'''خاضعين '''» مى باشد. و اگر فرمود: گردنهايشان خاضع مى شود و نسبت خضوع را به گردنهاى مشركين داده با اينكه خضوع وصف خود ايشان است از اين باب است كه در حال خضوع اولين عضو از انسان كه حالت درونى خضوع را نشان مى دهد گردن است كه سر را زير مى افكند، پس اين نسبت از باب مجاز عقلى است .

و معناى آيه اين است كه : اگر مى خواستيم آيه اى بر ايشان نازل كنيم كه ايشان را خاضع نمايد و مجبور به قبول دعوتت كند و ناگزير از ايمان آوردن شوند نازل مى كرديم وبناچار خاضع مى شدند، خضوعى روشن كه انحناى گردنهايشان از آن خبر دهد.

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۵ صفحه : ۳۴۸ </center>

جماعت نيز آمده ) بعضى ديگر گفته اند: مراد رؤ سا و پيشتازان مشركين است . بعضى ديگر گفته اند: در اينجا مضافى حذف شده و تقدير كلام «'''فظلت اصحاب اعناقهم خاضعين '''» - پس گردن داران ايشان خاضع شوند بوده ، كه اين قول اخير از همه بى معناتر است .

معناى اينكه مشركين از «'''ذكر محدث '''» اعراض مى كنند

اين آيه شريفه ادامه مشركين بر شرك و تكذيب آيات خدا را بيان نموده و مى رساند كه اين گروه ديگر هدايت شدنى نيستند، چون اعراض از ياد خدا در دلهايشان آنچنان جا گرفته كه هر چه آيات از ناحيه خداى رحمان تازه نازل شود و به سوى آن دعوت شوند، باز هم اعراض ‍ مى كنند و زير بار نمى روند.

پس ، غرض افاده اين معنا است كه مشركين از هر ذكرى گريزان و روى گردانند، نه اينكه بخواهد بفرمايد: از ذكرهاى جديد روى گردانند و از قديم آن روى گردان نيستند. و اگر به جاى «'''خدا'''» كلمه «'''رحمان '''» را به كار برده ، اشاره به اين نكته است كه منشاء اينكه خداى تعالى ذكر را براى بشر فرستاده صفت رحمت عام او است كه صلاح دنيا و آخرت بشر را تاءمين مى كند.

ما در اول سوره انبياء گفتارى پيرامون معناى «'''ذكر محدث '''» گذرانديم ، به آنجا مراجعه شود.

اين جمله تفريع بر مطالب قبل ، يعنى مساءله ادامه دادن مشركين بر اعراض است و جمله «'''فسياتيهم ...'''» هم تفريع دومى است بر تفريع اول و كلمه «'''انبوا'''» جمع نبا است كه به معناى خبر مهم است . و معناى جمله اين است كه : چون مشركين از هر ذكرى اعراض مى كنند بناچار اين حكم عليه ايشان صادر شد كه ايشان جزء تكذيب كنندگان شدند و چون ثابت شد كه جزء تكذيب كنندگانند، پس به زودى خبرهاى مهم و خطرناكى به ايشان خواهد رسيد، خبر اعراض و استهزايشان نسبت به آيات خدا و آن خبرهايى كه همان عقوبتهاى دنيايى و آخرتى است كه به زودى صورت خواهد گرفت .

اين استفهام ، استفهام انكارى و توبيخى است ، و جمله مورد بحث عطف است بر جمله اى تقديرى ، كه مقام دلالت بر آن دارد و تقدير كلام اين است كه : مشركين بر اعراض

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۵ صفحه : ۳۴۹ </center>

بنا بر اين ، رويت در اين جمله متضمن معناى نظر و تفكر است ، و به همين جهت با حرف «'''الى '''» متعدى شده ، (چون اگر همان معناى لغوى خود، يعنى ديدن را مى داشت ديگر اين حرف را لازم نداشت ، يكبار مى گوييم فلان چيز را ديدم ، بار ديگر مى گوييم به فلان چيز نظر كردم ، در اولى حرف با را به كار نمى بريم ، و در دومى مى بريم )

و مراد از «'''زوج كريم '''» - بطورى كه گفته اند - به معناى زوج نيكو است ، آن نباتاتى است كه خداى سبحان نر و ماده شان خلق كرده .بعضى از مفسرين گفته اند: مراد از آن ، همه موجودات روييدنى است ، چه نبات و چه حيوان ، و چه انسان ، به دليل اينكه در جاى ديگر در خصوص انسان فرموده : «'''و الله انبتكم من الارض نباتا'''»

كلمه «'''ذلك '''» اشاره است به داستان روياندن هر جفتى كريم ، كه در آيه قبلى بود و از اين جهت آيت است كه هر يك از اين جفتها را ايجاد كرده و نواقص هر يك از دو طرف زوج را ب ا ديگرى بر طرف نموده است و هر دو طرف را به سوى آن غايتى كه بدان منظور ايجاد شده اند سوق داده و به سوى آن هدف هدايت نموده است . خدايى كه چنين سنتى در همه كائنات دارد، چطور ممكن است امر انسانها را مهمل بگذارد و به سوى سعادتش و آن راهى كه خير دنيا و آخرتش در آن است هدايت نكند؟ اين آن حقيقتى است كه آيت روييدنيها بدان دلالت دارد.

معناى جمله : «'''و ما كان اكثرهم مؤ منين '''» و مفاد تعبير به «'''ما كان '''»

و از سيبويه نقل شده كه گفته است : كلمه «'''كان '''» در جمله «'''و ما كان اكثرهم مؤ منين '''» زايده و صرفا براى پيوند دو طرف خويش است و گرنه معنا همان «'''و ما اكثرهم مؤ منين '''» است .

ليكن به نظر ما هر چند كه اين سخن در جاى خود صحيح است ، ولى مقام آيه بامعنايى كه گذشت مناسبتر است .

پس خداى تعالى به خاطر اينكه عزيز و مقتدرى است شكست ناپذير، روى گردانان از ذكرش و مكذبين آياتش و استهزاء كننده به آيات خود را مى گيرد و با عقوبتهاى دنيايى و آخرتى جزا مى دهد. و به خاطر اينكه رحيم است ذكر را بر آنان نازل مى كند تا هدايت شوند و مؤ منين را مى آمرزد و كافران را مهلت مى دهد.

<span id='link237'><span>

<span id='link239'><span>

==آيات ۱۰ - ۶۸، سوره شعراء ==

وَ يَضِيقُ صدْرِى وَ لا يَنطلِقُ لِسانى فَأَرْسِلْ إِلى هَرُونَ(۱۳)

أَنْ أَرْسِلْ مَعَنَا بَنى إِسرءِيلَ(۱۷)

قَالَ فِرْعَوْنُ وَ مَا رَب الْعَلَمِينَ(۲۳)

قَالَ لِمَنْ حَوْلَهُ أَ لا تَستَمِعُونَ(۲۵)

قَالَ رَب الْمَشرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ مَا بَيْنهُمَا إِن كُنتُمْ تَعْقِلُونَ(۲۸)

قَالَ فَأْتِ بِهِ إِن كنت مِنَ الصدِقِينَ(۳۱)

فَأَلْقَى مُوسى عَصاهُ فَإِذَا هِىَ تَلْقَف مَا يَأْفِكُونَ(۴۵)

فَأُلْقِىَ السحَرَةُ سجِدِينَ(۴۶)

رَب مُوسى وَ هَرُونَ(۴۸)

فَأَرْسلَ فِرْعَوْنُ فى الْمَدَائنِ حَشِرِينَ(۵۳)

وَ إِنهُمْ لَنَا لَغَائظونَ(۵۵)

وَ كُنُوزٍ وَ مَقَامٍ كَرِيمٍ(۵۸)

كَذَلِك وَ أَوْرَثْنَهَا بَنى إِسرءِيلَ(۵۹)

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۵ صفحه : ۳۵۵ </center>

ترجمه آيات

و پروردگارت نيرومند و فرزانه است (۶۸)

[[رده:تفسیر المیزان]]