نَادِيَه
«نَادِى» از مادّه «ندا» (صدا زدن) به معناى مجلس عمومى است، و گاه به مرکز تفریح نیز «نادِىْ» گفته مى شود، چون در آنجا افراد یکدیگر را صدا مى زنند و ندا مى کنند.
بعضى گفته اند: از «ندا» به معناى بخشش گرفته شده، چون در آنجا از یکدیگر پذیرایى مى کنند. «دار النّدوة» که به مجلس مشورتى معروف «قریش» گفته مى شد نیز، از همین معنا گرفته شده. ولى، در سوره «علق» منظور از «نادى» جماعتى است که در آن مجلس جمع مى شوند، یا به تعبیر دیگر، قوم و عشیره و دوستانى است که امثال «ابو جهل» در کارهاى خود، بر نیروى آنها تکیه مى کردند.
ریشه کلمه
قاموس قرآن
جمع شدن. «نَدَاالْقَوْمُنَدْواً: اِجْتَمَعُوا». نادى اسم فاعل است و نيز به معنى مجلس و محل اجتماع باشد [عنكبوت:29]. آن سخن لوط «عليه السلام»است به قومش يعنى كار زشت (لواط) را در محل اجتماعى مردم و پيش چشم عموم مرتكب مىشويد. گفتهاند: تا اجتماع هست نادى خوانده مىشود. [علق:17-18]. در مجمع فرموده: نادى مجلس اهل نادى است و در اثر كثرت استعمال هر مجلس را نادى گفتهاند. ظاهرا مراد از نادى در آيه اهل مجلس است يعنى: آن شخص اهل مجلس و ياران خويش را به يارى بخواند ماهم زبانيه و مأموران آتش را مىخوانيم. نَدِىّ: مانند نادى به معنى مجلس اجتماع است در مجمع فرموده: ندى و نادى مجلسى است كه اهلش در آن جمع شدهاند و دارالندوه مكّه كه خانه قُصَىّ بود از آن است و در آن به مشاوره جمع مىشدند. [مريم:73]. كافران به اهل ايمان گفتند: كدام يك از دو گروه مقام بهتر و مجلس نيكوتر (و آراستهتر) دارد، اين همان تفاخر به مال و زينت دنيا است لذا در جواب آيه بعدى آمده: «وَكَمْ أَهْلَكْنا قَبْلَهُمْ مِنْ قَرْنٍ هُمْ أَحْسَنُ أَثاثاً وَرِئْياً».
