يوسف ١٠٧
ترجمه
| يوسف ١٠٦ | آیه ١٠٧ | يوسف ١٠٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«غَاشِیَةٌ»: بلای همگانی و فراگیر و نابوده‌کننده. «السَّاعَةُ»: رستاخیز. «بَغْتَةً»: ناگهانی. بدون نشانه و مقدّمه قبلی (نگا: انعام / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
أَ فَأَمِنَ أَهْلُ الْقُرَى أَنْ... (۳) أَ وَ أَمِنَ أَهْلُ الْقُرَى أَنْ... (۳) أَ فَأَمِنُوا مَکْرَ اللَّهِ فَلاَ... (۱) أَ فَأَمِنَ الَّذِينَ مَکَرُوا... (۵) أَوْ يَأْخُذَهُمْ فِي تَقَلُّبِهِمْ... (۰) أَوْ يَأْخُذَهُمْ عَلَى تَخَوُّفٍ... (۰)
تفسیر
- آيات ۱۱۱ - ۱۰۳، سوره يوسف
- اشاره اى به دلالت جمله : ((يمرّون عليها)) بر حركت زمين
- توضيحى در مورد نسبى و اضافى بودن ايمان و شرك و امكان اجتماع بعض مراتب آن دوباهم
- اعلام راه : ((هذه سبيلى )) بيان راه : ((ادعوا الى الله على بصيرة )) دعوت كنندگان :رسول الله(صلى الله عليه و آله ) و پيروان او
- تطبيق دعوت پيامبر اسلام (صلى الله عليه و آله ) با دعوت پيامبران پيش از آن حضرت
- معناى آيه : ((حتى اذا استياءس الرّسل و ظنّوا انّهم قد كذبوا..))
- بحث روايتى
- رواياتى در معناى جمله ! ((ما يؤ من اكثرهم بالله الّا و هم مشركون ))
- دو روايت در بيان اينكه مراد از: ((من اتّبعنى )) در آيه :((قل هذه سبيلى ...)) على (عليه السلام ) است
- چند روايت در معناى آيه : ((حتى اذا استياءسالرّسل ...))
نکات آیه
۱- انکار کنندگان قرآن و رسالت پیامبر(ص) در خطر گرفتار شدن به عذابهاى دنیوى (عذاب استیصال) و اخروى اند. (أفأمنوا أن تأتیهم غشیة من عذاب الله أو تأتیهم الساعة) ضمیر در «أفأمنوا» مى تواند به «أکثر الناس» در آیه ۱۰۳ باز گردد. در این صورت مقصود از آن ضمیر کسانى اند که به قرآن و وحى الهى و رسالت پیامبر(ص) کافر شدند و آنها را انکار کردند.
۲- مشرکان ، در خطر گرفتار آمدن به عذابهاى الهى در دنیا و آخرتند. (أفأمنوا أن تأتیهم غشیة من عذاب الله أو تأتیهم الساعة) برداشت فوق بر این اساس است که مراد ضمیر در «أفأمنوا» مشرکانى باشند که در آیه قبل از آنان سخن گفته شد.
۳- عذابهاى الهى ، عذابهایى فراگیر است و مستحقان آن را احاطه خواهد کرد. (أفأمنوا أن تأتیهم غشیة من عذاب الله) «غاشیة» به معناى فراگیرنده است. این کلمه، صفت براى موصوفى محذوف مى باشد که به قرینه «عذاب الله» آن موصوف «عقوبة» و مانند آن است. حرف «من» مى تواند براى تبعیض باشد و نیز محتمل است بیانیه باشد. بر اساس احتمال دوم، استفاده برداشت فوق از آیه شریفه روشن و بدون ابهام است.
۴- مشرکان و کافران ، نمى توانند از عذابهاى الهى بگریزند و خویشتن را از آن مصون دارند. (أن تأتیهم غشیة من عذاب الله) توصیف عذاب الهى به فراگیرنده ، اشاره به این حقیقت دارد که نمى توان از آن فرار کرد و خویشتن را از رنج آن رهانید.
۵- احساس امنیت کافران و مشرکان از عذابهاى الهى در دنیا و فرا رسیدن عذابهاى اخروى ، امرى شگفت و نابجاست. (أفأمنوا أن تأتیهم غشیة من عذاب الله أو تأتیهم الساعة) همزه استفهام در «أفأمنوا» مى تواند انکار توبیخى باشد و محتمل است براى بیان تعجب ایراد شده باشد ; یعنى، جاى شگفتى است که از ناحیه خداوند احساس امنیت مى کنند و حال آن که على رغم وجود برهان بر توحید و حقانیت رسالت، از پذیرش توحید و رسالت سرباز مى زنند.
۶- قیامت ، ناگهانى و در حال بى خبرى انسانها تحقق مى یابد. (أو تأتیهم الساعة بغتة و هم لایشعرون) «بغتة» به معناى هجوم ناگهانى و بدون اطلاع قبلى است. جمله «و هم لایشعرون» حال مؤکده است ; زیرا توجه نداشتن از «بغتة» معلوم مى شود.
۷- دانش بشر ناتوان از پیش بینى زمان برپایى قیامت حتى به صورت احتمال (أو تأتیهم الساعة بغتة و هم لایشعرون) در صورتى مى توان گفت چیزى ناگهانى و بى خبر تحقق یافت که آدمى زمان تحقق آن را حتى به صورت احتمال و حدس تعیین نکرده باشد.
۸- وجود دلایل روشن بر توحید و حقانیت قرآن و رسالت پیامبر(ص) ، مانع هر گونه بهانه اى براى انکار آنها و موجب استحقاق کافران و مشرکان به عذابهاى الهى است. (و ما أکثر الناس ... بمؤمنین ... و ما یؤمن أکثرهم بالله إلاّ و هم مشرکون. أفأمنوا) حرف «فاء» در «أفأمنوا» استحقاق عذاب را بر آیه «ذلک من أنباء الغیب ...» - که حاوى برهان بر حقانیّت قرآن و رسالت پیامبر(ص) است و آیه «و کأیّن من آیة ...» - که دربردارنده دلیل بر توحید مى باشد - مترتّب کرده است ; یعنى، چون اتمام حجت شده، عذر و بهانه اى در کار نیست و کفرپیشگان مستحق عذابند.
موضوعات مرتبط
- امور: امور شگفت آور ۵
- انسان: محدوده علم انسان ها ۷
- توحید: وضوح دلایل توحید ۸
- خدا: احاطه عذابهاى خدا ۳
- عذاب: اهل عذاب ۱، ۲; عذاب استیصال ۱; مصونیت از عذاب ۵; موجبات عذاب ۸
- قرآن: عذاب اخروى مکذبان قرآن ۱; عذاب دنیوىمکذبان قرآن ۱; وضوح حقانیت قرآن ۸ قیامت: ناگهانى بودن قیامت ۶; وقت قیامت ۷; ویژگیهاى برپایى قیامت ۶
- کافران: اتمام حجت بر کافران ۸; حتمیت عذاب کافران ۴، ۵; عذاب کافران ۸
- محمد(ص): عذاب اخروى مکذبان محمد(ص) ۱; عذاب دنیوى مکذبان محمد(ص) ۱; وضوح حقانیت محمد(ص) ۸
- مشرکان: اتمام حجت بر مشرکان ۸; حتمیت عذاب مشرکان ۴، ۵; عذاب اخروى مشرکان ۲; عذاب دنیوى مشرکان ۲ ; عذاب مشرکان ۸
