نتایج جستجو

خداوند بر دل كفّار مى‌زند، كيفر لجاجت‌هاى آنان است. چنانكه مى‌خوانيم: «يَطْبَعُ اللَّهُ عَلى‌ كُلِّ قَلْبِ مُتَكَبِّرٍ جَبَّارٍ» «2» خدا بر دل افراد متكبّر

مخفى كه در سينه‏هاى مردم سخن مىگويد. و آن گاهى از طرف جن و شياطين است كه در دل پيدا مى‏شود و گاهى از جانب مردم. افكار باطله كه منشأ كارهاى باطل وحرام اند

را كه با آن قلب تو را مستقرّ مى‏كنيم، بر تو حكايت مى‏نمائيم. وبا نقل آنها دل تو را از اضطراب و تشويش بسكون و آرامش و ثبوت مى‏بريم [انفال:30] آيه شريفه

نزدیک مى سازد. و نیز، به معناى در دل گرفتن کینه و عداوت آمده است; چرا که با این کار، انسان عداوت شخص یا چیزى را به دل نزدیک مى سازد. ثنى‌ (۲۹ بار) أَلا

كرد. فتواى او دهان به دهان به همه رسيد. هيروديا پس از شنيدن اين مطلب طورى دل هيروديس را ربود كه او را وادار به قتل يحيى كرد. به دستور او حضرت يحيى را سر

مادّه «وسوسه» به گفته «راغب» در «مفردات»، به معناى افکار نامطلوبى است که از دل انسان مى گذرد، و اصل آن، از کلمه «وسواس» گرفته شده که به معناى «صداى زینت

معناى متمایل شدن به چیزى است. و منظور از «صغت قلوبکما» در آیه مورد بحث، انحراف دل هاى آنها از حق به سوى باطل است. واژه «اِصغاء»، به معناى گوش فرا دادن به سخن

برادرش (یوسف) نیز از این پیش دزدی کرد. یوسف باز قضیه را در دل پنهان کرد و به آنها اظهار نکرد (و در دل) گفت: شما بسیار مردم بدتری هستید و خدا به حقیقت آنچه نسبت

امری دیگر از طرف خود، تا منافقان از آنچه (به نفاق) در دل نهان کردند سخت پشیمان شوند. کسانی که در دل هایشان بیماری [دورویی] است، می بینی که در دوستی با یهود

نزد خداوند و نزد آنان که ایمان آورده‌اند به بار می‌آورد؛ این گونه خداوند بر دل هر متکبّر جبّاری مُهر می‌نهد!» |كسانى كه در باره‌ى آيات خدا بى‌آن كه حجّتى

و گوش و دل همه مسئولند. و از چیزی که به آن علم نداری [بلکه برگرفته از شنیده ها، ساده نگری ها، خیالات و اوهام است] پیروی مکن؛ زیرا گوش و چشم و دل [که ابزار

مى شود. بنابراین «وجه اللّه» یعنى ذات خدا. یعنى از آنجا که صورت آئینه روح و دل آدمى است، و حواسى که انسان را با خارج مربوط مى کند، تقریباً همه در آن قرار

محفوظ و مستور مى دارند و منظور، رازها، اندیشه ها و توطئه هایى است که کفار در دل پنهان مى داشتند. کون‌ (۱۳۹۰ بار) وَ لَم مِن لا اللّه فِي أَ لَه قَالُوا فَلا

انسان در مقام استغاثه و طلبیدن یار و یاور، براى بر طرف ساختن درد و رنج، از دل برمى کشد. صرخ‌ (۵ بار) صراخ و صريخ به معنى صيحه شديد، (فرياد) و يارى طلبيدن

آيات الهى را در دل شب تلاوت مى‌كنند و سر به سجده دارند [ولى همه آنان‌] يكسان نيستند. از ميان اهل كتاب، گروهى درستكردارند كه آيات الهى را در دل شب مى‌خوانند

در دل خود بامدادان و شامگاهان از روی فروتنی و زاری و بیم و ترس به صدایی آرام وآهسته یاد کن و [نسبت به ذکر خدا] از بی خبران مباش. پروردگارت را در دل خود

در پرتو نور معرفت، و ایمان و عمل پاک، خدا را با چشم دل چنان مى بینند; که هیچ گونه شک و تردیدى به دل هایشان راه نمى یابد، و به خاطر همین آشنایى با خدا ـ

خدا بترس و در دل چيزى پنهان ميداشتى كه خدا مى‏خواست آشكار شود و از مردم مى‏ترسيدى حال آنكه خدا سزاوارتر است كه بترسى. گفته‏اند آنچه در دل پنهان داشت محبت

اوست [خدايى‌] كه براى شما گوش و چشم و دل پديد آورد، امّا كمتر سپاسگزارى مى‌كنيد و اوست آن كس كه براى شما گوش و چشم و دل پديد آورد. چه اندك سپاسگزاريد. و اوست

«قَلْبَیْنِ»: دو دل. «مَا جَعَلَ اللهُ لِرَجُلٍ ...»: مراد این است که همان گونه که خداوند برای کسی دو پدر، و یا دو مادر قرار نداده است، به کسی هم دو دل نداده است

شد، و هدایت و رحمت نیز از لوازم این بصیرت است، و به دنبال آن، تذکر و بیدارىِ دل هاى آماده. بصر (۱۴۸ بار) وَ مِن هُدًى لِلنّاس هٰذَا رَبّکُم رَحْمَة مَا جَاءَکُم

محل) و به همین جهت به کاروانسرا «رباط» مى گویند و «ربط قلب» به معناى آرامش دل و سکون خاطر است، گویا به محلى بسته شده است و «مرابطه» به معناى مراقبت از مرزها

همه را مو به مو ظاهر مى سازد، و براى حساب و جزا آماده مى کند. حتى آنچه در دل انسان مى گذرد، و هیچ کس جز خدا از آن آگاه نیست، همه را به صاحبان آنها گوشزد

و بعضى دیگر «خضب» مى نامند و از آنجا که قرآن براى جمع بین قبائل و طوائف و دل ها بوده، گاه لغات مختلف آنها را به کار مى گیرد، تا از این راه، جمع قلوب شود،

اوست! |و هر كه از ياد [خداى‌] رحمان دل بگرداند، شيطانى بر او مى‌گماريم كه همدم او گردد و هر كس از ياد [خداى‌] رحمان دل بگرداند، بر او شيطانى مى‌گماريم تا

ثمّ کفروا) ۵ - کفر و ارتداد، زمینه ساز مُهر شدن دل است. (ذلک بأنّهم ءامنوا ثمّ کفروا فطبع على قلوبهم) ۶ - دل هاى منافقان، بر اثر کفر و ارتداد مُهر شد. (ذلک

حفظ و تقویت و استحکام بخشیدن است، آمده و منظور از «ربط قلب» در اینجا، تقویت دل مادر موسى(علیه السلام) است، تا ایمان به وحى الهى آورد و این حادثه بزرگ را

کمترین مخالفتى با آن از هیچ جهت انجام شود و در تحقق یافتن مفاهیم آن از جان و دل بکوشد. مسک‌ (۲۷ بار) مسك و امساك به معنى گرفتن و نگاه داشتن است ايضا تمسيك

نشان دادن خارق عادات، متهم به سحر و یا جنون مى کردند، تا در افکار مردم ساده دل نفوذ کنند و آنها را از گرد پیامبران پراکنده سازند یا نگذارند کسى به آنها ایمان

سرگذشتی از سرگذشت های [پندآموز] پیامبران را که برایت می خوانیم، حقیقتی است که دل تو را به آن پابرجا و استوار کنیم، و برای تو در این سرگذشت ها حق و برای بهره

در آنكه به گوش دل نشنيدند و به چشم حق بين آن را نديدند. حاصل آنكه بندگان خاصه خدا چنين نيستند، بلكه به گوش قبول آيات را بشنوند و به چشم دل انوار حقانيت آن

پیامبر را براى او شرح داد بعد از این جریان محبت زینب در دل پیامبر افکنده شد و کراهتى از زینب در دل زید پدید آمد و زید در چنین موقعیتى از جا برخاست و نزد

آنچه در دل‌هاى آنهاست آگاه است. پس، از آنان روى گردان و پندشان ده و با آنان سخنى رسا و مؤثر در جانشان بگو اينان همان كسانند كه خدا مى‌داند چه در دل دارند

به لقاء اللّه و بازگشت به سوى او حالت خشوع، خداترسى و احساس مسئولیت را در دل انسان زنده مى کند. ظنن‌ (۶۹ بار) احتمال قوى. چنان كه وهم احتمال ضعيف و شك

بود، مگر اینکه در اختلافات خود، تو را به داوری طلبند؛ و سپس از داوری تو، در دل خود احساس ناراحتی نکنند؛ و کاملا تسلیم باشند. پس نه، به پروردگارت سوگند، ايمان

که نوشیدن آن آب جوشان، براى رفع تشنگى است. جهنمیان: ذوب پوست جهنمیان ۱; ذوب دل و روده جهنمیان ۱ جهنم: آب داغ جهنم ۱، ۲; آشامیدنیهاى جهنم ۲; عذابهاى جهنم

می‌سازد!» منافقان از آن بيم دارند كه سوره‌اى بر ضد آنها نازل شود و به آنچه در دل دارند آگاهشان سازد. بگو: مسخره كنيد، بى‌ترديد خداوند افشاگر چيزى است كه از

تو می‌آیند تو را تحیّتی (و خوشامدی) می‌گویند که خدا به تو نگفته است، و در دل می‌گویند: «چرا خداوند ما را بخاطر گفته‌هایمان عذاب نمی‌کند؟!» جهنم برای آنان

مغز] می گویند: [در نزول آیه مودت] بر خدا دروغ بسته است! پس اگر خدا بخواهد، بر دل تو مهر می نهد [تا از دروغ بستن باز ایستی، ولی تو از دروغ بستن بر خدا منزهی،

راز دل خويش پنهان دارند، حال آنكه بدان هنگام كه جامه‌هاى خود در سر مى‌كشند خدا آشكار و نهانشان را مى‌داند، زيرا او به راز دلها آگاه است. آری آنان دل می‌گردانند

«در راه خدا بسيج شويد» كندى به خرج مى‌دهيد؟ آيا به جاى آخرت به زندگى دنيا دل خوش كرده‌ايد؟ متاع زندگى دنيا در برابر آخرت، جز اندكى نيست. ای کسانی که ایمان

بیش *** آن هم کلیم با تو بگویم چسان گذشت یک روز صرف بستن دل شد به این و آن *** روز دگر به کندن دل زین و آن گذشت. يوم‌ (۴۷۵ بار) از طلوع فجر تا غروب آفتاب

الذین اتّبعوه رأفة و رحمة) ۱۱ - دل، مرکز رأفت و مهربانى است. (و جعلنا فى قلوب الذین اتّبعوه رأفة و رحمة) ۱۲ - رأفت و رحمت دل ها، منشأ الهى و آسمانى دارد.

كفر نزديكترند تا به ايمان. به زبان چيزهايى مى‌گويند كه به دل اعتقاد ندارند و خدا به آنچه در دل نهفته مى‌دارند آگاهتر است. همچنین منافقان را، که چون به آنان

بصيرت‏ها و معرفت‏ها نيز آمده كه در بند دوّم خواهيم گفت. 2- بصيرت به معنى بينائى دل است، راغب (بر وزن فرس )گويند اين معنى، مرادف معرفت و درك است و همان است كه

زمين است مى‌داند، و خداوند بر هر چيزى تواناست.» (ای پیغمبر) بگو: هر چه را در دل پنهان داشته و یا آشکار کنید خدا به همه آنها آگاه است و به هر چه در آسمانها

مُّصِیبَةٍ»: (نگا: حدید / ). «یَهْدِ قَلْبَهُ»: دل او را رهنمود و رهبری می‌کند. زمام دل او را به دست می‌گیرد. دل او را به استقامت و اطمینان و آسایش و آرامش،

برای آنان دل هایی [بیدار و بینا] پیدا شود که با آن بیندیشند یا گوش هایی که با آن [اندرزها را] بشنوند؟ حقیقت این است که دیده ها کور نیست بلکه دل هایی که در

خدا در دل ها است. این توصیه - پس از طرح مسأله آزمایش انسان ها - مى تواند بیانگر برداشت یاد شده باشد. ۸ - ربوبیت خداوند، مقتضى یاد دائم او در دل ها است

است. «کَلِمَة» در سوره «فتح» به معناى «روح» است، یعنى خداوند روح تقوا را بر دل هاى آنها افکند، و ملازم و همراهشان ساخت. کلم‌ (۷۵ بار) وَ رَبّک مِن لا لَو

بايد به ظن عمل كرد، احتمال دارد ضمير «عنه» راجع به علم باشد يعنى چشم و گوش و دل در تحصيل علم مسؤل‏اند. و خلاصه آيه اين است: آنچه را علم ندارى معتقد مباش،

داده‌ايم محكم بگيريد و گوش فرا دهيد. گفتند: شنيديم و [به دل گفتند] نافرمانى كرديم! آرى، در اثر كفرشان دل به گوساله باختند. بگو: اگر دعوى اي و آنگاه كه از شما

يَسْمَعُونَ‌: پس ايشان نمى‌شنوند از روى فهم و عبرت، چه اگر دل منشرح بود، دريابد و مى‌شنود؛ لكن گوش دل از استماع سخن حق مسدود است نه گوش گل؛ و لذا فرمايشات حقه

ترجمه Tabber requires Javascript to function. پهلوهایشان از بسترها در دل شب دور می‌شود (و بپا می‌خیزند و رو به درگاه خدا می آورند) و پروردگار خود را با

[بی پایه و باطل] شان که دل های ما در پوشش و حجاب است [از این رو سخن حق را درک نمی کنیم، لعنتشان کردیم؛] بلکه به سبب کفرشان بر دل هایشان مُهرِ [محرومیت از

زندگى سختى خواهد داشت و روز رستاخيز نابينا محشورش مى‌كنيم و هر كس از ياد من دل بگرداند، در حقيقت، زندگى تنگ [و سختى‌] خواهد داشت، و روز رستاخيز او را نابينا

گشاده گردان، گفت: اى پروردگار من، سينه مرا براى من گشاده گردان. گفت پروردگارا دل مرا برایم گشاده‌دار گفت: پروردگارا، سينه‌ام را برايم گشاده گردان (موسی خاشعانه

|بى‌گمان كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كردند و به پروردگارشان خاضعانه دل بستند، اهل بهشتند و در آن جاودانه خواهند بود بى‌گمان كسانى كه ايمان آورده

دارم پس مردم دانستند كه او دو دل نداشته و بعضى گفته‌اند مردم پيغمبر صلى اللّه عليه و اله را بواسطه كثرت عقل و هوش داراى دو دل ميدانستند و او را باين عنوان

دارم پس مردم دانستند كه او دو دل نداشته و بعضى گفته‌اند مردم پيغمبر صلى اللّه عليه و اله را بواسطه كثرت عقل و هوش داراى دو دل ميدانستند و او را باين عنوان

می دارید، می داند. اوست كه مى‌داند هر سخنى را كه به آواز بلند گوييد يا در دل پنهان داريد. به راستی که او هم سخن آشکار را می‌داند و هم آنچه پنهان می‌دارید

و به خدا سوگند، در غیاب شما، نقشه‌ای برای نابودی بتهایتان می‌کشم!» |و [در دل گفت:] به خدا سوگند پس از آن كه پشت كرديد و رفتيد، قطعا براى بت‌هاى شما چاره‌اى

الْأَمْواتُ‌: و نه مردگان، يعنى مؤمنان كه دل ايشان زنده است به معرفت ايمان و توحيد، مساوى كافران نيستند كه دل ايشان مرده است به سبب كفر و شرك. اين تمثيل

خودنمايى‌ حجاب دل مكن روى و ريا را تو نيكى كن به مسكين و تهيدست‌ كه نيكى خود سبب گردد دعا را به وقت بخشش و انفاق پروين‌ نبايد داشت در دل جز خدا را خوف از

دارد و آنچه را آشکار می کند، می داند، و پروردگار تو مى‌داند كه چه چيز را در دل نهان كرده‌اند و چه چيز را آشكار مى‌سازند. و بی‌گمان پروردگارت آنچه در دلهایشان

می‌تراشید و از كوه‌ها استادانه- يا شادمانه- خانه‌ها مى‌تراشيد. و ماهرانه در دل کوهها خانه‌هائی را بتراشید (و بسازید و در آنها به عیش و نوش بپردازید؟) «و

این است که گنهکاران دو دسته اند: گروهى گناهان محدودى دارند و ترسى از خدا در دل، یعنى رابطه خود را به کلّى با پروردگار نبریده اند; اگر فرضاً ظلم و ستمى مى

و خدا آن [وعده یاری] را فقط مژده و نویدی برای شما قرار داد و نیز برای آنکه دل هایتان به سبب آن آرامش یابد؛ و گرنه پیروزی فقط از سوی خداست؛ زیرا خدا توانای

و گمراه است‌ و هر كه در اين جهان كور [دل‌] است، در آن جهان نيز كور و گمراه‌تر باشد. و هرکس در این (جهان) کور (دل و گمراه) باشد، در آخرت کورتر و گمراه‌تر

و از آن مكرى كه مى‌كنند دل تنگ مدار و صبر كن و صبر تو جز به [توفيق‌] خدا نيست و بر آنان اندوه مخور و از آنچه نيرنگ مى‌كنند دل تنگ مدار. و تو (ای رسول)

به سوی هارون هم [پیام نبوّت] بفرست [تا مرا در این وظیفه سنگین یاری دهد.] و دل من تنگ گردد و زبانم گشاده نشود. هارون را رسالت ده. و دلم تنگ می‌شود و زبانم

مورد بحث) قرآن افرادى را كه داراى دل‌هاى زنده و روح‌هاى پاك و آماده‌اند هشدار مى‌دهد. آرى، مؤمنان انسان‌هاى زنده دل و برخوردار از حيات واقعى و معقول و

آنها شده اید، چیست؟ آنگاه كه به پدرش و قومش گفت: اين تنديسها كه به پرستش آنها دل نهاده‌ايد چيستند؟ چنین بود که به پدرش و قومش گفت این تندیسها چیست که شما در

دارم پس مردم دانستند كه او دو دل نداشته و بعضى گفته‌اند مردم پيغمبر صلى اللّه عليه و اله را بواسطه كثرت عقل و هوش داراى دو دل ميدانستند و او را باين عنوان

«1» رمز رسيدن به كمالات، دل كندن از وابستگى‌ها و دوستى‌هاست. «فَاقْذِفِيهِ» الف: دل كندن از خود؛ ابراهيم حاضر شد در آتش افتد. ب: دل كندن از همسر؛ ابراهيم

کند خدا غالب مقتدر و داناست. و [یاد کنید] هنگامی را که منافقان و آنان که در دل هایشان بیماری [شک و تردید نسبت به حقایق] است، می گفتند: مؤمنان را دینشان [با

كه خدا به قلب مادر موسى «عليه السلام» انداخت و آن مصداقاً نظير آن بودكه به دل انبياء عليهم السلام انداخته مى‏شد و همانطور كه به او الهام شده بود تحقق واقعى

و دیگر هیچ درک حقایق نکنند. آنان راضی شده اند که با خانه نشینان باشند!! بر دل هایشان مهر تیره بختی زده شده پس [به همین سبب] آنان [منافع جهاد در راه خدا

«یریکم آیاته لعلکم تعقلون» سختى دل به نپذیرفتن معارف القاشده به آن، تفسیر شد و به مقتضاى جمله «إن من الحجارة ...» سختى دل به تراوش نکردن معارف و حقایق تفسیر

كن و هر چه خواهى از او بخواه-. و یکسره به سوی پروردگارت روی آر (و تنها بدو دل و امید ببند، و جز به او خود را مشغول مساز). و با اشتیاق، سوی پروردگارت روی

«ما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوى‌» ج) علم و دانش: «عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوى‌» د) دل و قلب: «ما كَذَبَ الْفُؤادُ ما رَأى‌» ه) چشم و ديده: «ما زاغَ الْبَصَرُ وَ

و کافران گفتند: «آیا هنگامی که ما و پدرانمان خاک شدیم، (زنده می‌شویم و) از دل خاک بیرون می‌آییم؟! |و كسانى كه كافر شدند گفتند: آيا وقتى كه ما و پدرانمان

آگاهى خداوند، از راز دل و اسرار افراد (و اللّه سمیع علیم. اذ همّت طائفتان) کلمه «همّت» از ماده «همّ» به معناى تصمیم و قصدى است که در دل، براى انجام کارى گرفته

«هَوآءٌ»: خالی از فهم و شعور و تدبّر و تفکّر. یعنی دل از دست می‌رود و عقل و هوشی بر جای نمی‌ماند. مرغ دل دچار اضطراب می‌گردد و در فضای سینه به پرواز در می‌آید

دارم پس مردم دانستند كه او دو دل نداشته و بعضى گفته‌اند مردم پيغمبر صلى اللّه عليه و اله را بواسطه كثرت عقل و هوش داراى دو دل ميدانستند و او را باين عنوان

نوشانده شدند گوساله را در قلوبشان به علت كفر ورزيدن يعنى به گوساله پرستى دل بستند و به آن عشق ورزيدند. وَ لَکُم لَهَا يَوْم شِرْب مَعْلُوم نَاقَة هٰذِه

ناگهان (در) صبحگاهان. پس با آن (یورش)، گَردی برانگیختند. پس بدان (هجوم)، در دل گروهی درآمدند. (که) انسان بی‌امان برای پروردگارش سخت ناسپاس است. و او خود

را كه با آن قلب تو را مستقرّ مى‏كنيم، بر تو حكايت مى‏نمائيم. وبا نقل آنها دل تو را از اضطراب و تشويش بسكون و آرامش و ثبوت مى‏بريم [انفال:30] آيه شريفه

مقتدر و داناست. و میان دل هایشان الفت و پیوند برقرار کرد که اگر همه آنچه را در روی زمین است، هزینه می کردی نمی توانستی میان دل هایشان الفت اندازی، ولی

پروردگارتان بينشهايى- نشانه‌ها و دلايل روشن و دل آگاهى- آمد پس هر كه بينا [دل‌] گشت به سود خود اوست و هر كه كور [دل‌] شد به زيان خود اوست، و من نگاهبان شما نيستم

خدای خود در هر کار توکل می‌کنند. مؤمنان، فقط کسانی هستند که چون یاد خدا شود، دل هایشان ترسان می شود، وهنگامی که آیات او بر آنان خوانده شود بر ایمانشان می

ترديدكنندگان باشى. حق همان است که از طرف خدا به سوی تو آمد، پس هیچ شبهه به دل راه مده. [ای امت این] حق [که تغییرِ قبله است] از سوی پروردگار توست؛ بنابراین

روزی شما بنوشید. گفت: این ماده شتری است [که به اذن خدا به عنوان معجزه من از دل کوه بیرون آمد] سهمی از آب [این چشمه] برای او، و سهم روز معینی برای شماست،

آنان كه با جبريل دشمنى مى‌ورزند، بگو: اوست كه اين آيات را به فرمان خدا بر دل تو نازل كرده است تا كتابهاى ديگر آسمانى را تصديق كند و براى مؤمنان رهنمون

پیامبرش هستی، و خداوند گواهی می‌دهد که منافقان دروغگو هستند چون منافقان- آنها كه دل و زبانشان يكى نيست- نزد تو آيند، گويند: گواهى مى‌دهيم كه هر آينه تو فرستاده

اسلام باز و روشن گرداند و هر که را خواهد گمراه نماید (به حال گمراهی واگذارد) دل او را از پذیرفتن ایمان تنگ و سخت گرداند که گویی می‌خواهد از زمین بر فراز آسمان

دیگران، و البته این در مورد کسانى است که دنیا را هدف نهایى قرار مى دهند و به آن دل مى بندند، و بر آن تکیه مى کنند و آخرین آرزویشان، وصول به آن است، اما اگر مواهب

آن روز سخت مضطرب است، دل‌هايى در آن روز مضطرب باشد در آن روز، دلهايى سخت هراسانند. در آن روز سخت دلهای برخی مضطرب و هراسان شود. دل هایی در آن روز مضطرب

ما گناهانمان را بيامرز و ما را از آتش دوزخ نگاه دار و همان کسانی که (ایمان، دل آنان را لبریز می‌سازد و فریاد برمی‌آورند و) می‌گویند: پرودگارا! ما ایمان آورده‌ایم،

بازماندگان (یعنی زنان و کودکان) در خانه بنشینند (و به جهاد حاضر نشوند) و خدا بر دل آنها نقش کفر و ظلمت زده به طوری که هیچ درک نکنند. راه مؤاخذه و سرزنش فقط بر