النمل ٥٩
ترجمه
| النمل ٥٨ | آیه ٥٩ | النمل ٦٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«قُلِ الْحَمْدُ لِلّهِ ...»: (نگا: انعام / ). «إِصْطَفی»: برگزید. «آللهُ»: فراهم آمده است از همزه استفهام و واژه (الله). «امّا ...»: مرکب است از (أَمْ) و (ما).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
سُبْحَانَ رَبِّکَ رَبِ الْعِزَّةِ... (۰) وَ سَلاَمٌ عَلَى الْمُرْسَلِينَ (۱) وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِ... (۱)
تفسیر
- آيات ۵۹ - ۸۱، سوره نمل
- انتقال از داستانهاى انبياء و اقوامشان به زمان خاتم الانبياء و احتجاج با كفار زمان اوصلى اللّه عليه و آله وسلم
- توضيح اينكه دعاى مضطر چون صادقانه است قطعا اجابت مى شود (امن يجيب المضطر اذادعاه و يكشف السوء)
- بيان فساد گفتار برخى مفسرين در ارتباط با آيه شريفه
- مقيد بودن اجابت به مشيت خدا منافاتى با استغراق ندارد
- خليفه بودن انسان در زمين مستلزم كشف سوء او و رفع موانع از پيش پاى اوست
- مقصود از اينكه فرمود: ((يبدء الخلق ثم يعيده ))
- بطور كلى در عالم وجود بطلان و نيستى راه ندارد
- نفى الوهيت آلهه مشركين از طريق نفى ربوبيت آنها و انحصار ربوبيت در خداى سبحان
- برهانى ديگر بر ابطال الوهيت آلهه مشركين با بيان اينكه آنان علمى به غيب و قيامتندارند
- توصيف بى خبرى و استعباد و انكار مشركين نسبت به قيامت
- معناى آيه : ((قل عسى ان يكون ردف لكم بعض الذى تستعجلون )) و مفاد كلمه ((عسى ))و امثال آن در كلام خداى تعالى
- بحث روايتى
- رواياتى در مراد از بندگان در (وسلام على عباد الذين اصطفى )
- روايتى كه در آن از جمله : ((و يجعلكم خلفاء الارض )) وجوب مطلق فرمانبرى از خليفه(حاكم ) استفاده شده و بيان مجعول بودن آن
- نقل و رد روايتى راجع به اينكه پيامبر (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) علم غيب نداشته و...
نکات آیه
۱ - به جا آوردن سپاس و ستایش خدا، به خاطر بقاى خط رسالت و اضمحلال جبهه کفر و فرستادن سلام و درود بر رسولان او، رهنمود الهى به پیامبراسلام(ص) (قل الحمد للّه و سلم على عباده الذین اصطفى) با توجه به این که در آیات پیشین نام چند تن از پیامبران (موسى، داوود، سلیمان، صالح و لوط) و یاد تلاش ها و مبارزات آنان و پیروزى نهایى حق و اضمحلال کافران به میان آمده است، آیه یاد شده مى تواند ختامى بر آن مجموعه یادها باشد.
۲ - هلاک شرک پیشگان مفسد و نجات مؤمنان به اراده الهى و در سایه تلاش هاى پیامبران، شایان سپاس گزارى به درگاه خدا و فرستادن درود و سلام بر فرستادگان او (قل الحمد للّه و سلم على عباده الذین اصطفى) رهنمود الهى به حمد و ستایش براى او و فرستادن درود و سلام بر بندگان برگزیده اش (پیامبران)، در پى یادآورى مکرر نجات مؤمنان و هلاکت کافران، مطلب یاد شده را افاده مى کند.
۳ - همه ستایش ها از آنِ خداوند است. (الحمد للّه) «ال» در «الحمد للّه» به اصطلاح جنسیه است و افاده استغراق مى کند; یعنى، «کلّ حمد للّه».
۴ - خدا، سرچشمه کمالات و زیبایى ها است. (الحمد للّه) ستایش در برابر کمال و زیبایى انجام مى شود و به مقتضاى «الحمد للّه» هر ستایشى در حقیقت، ستایش خدا است. بنابراین تمام کمال ها و زیبایى ها از او نشأت گرفته و او منشأ و سرچشمه آنها است.
۵ - تنها خدا، شایسته ستایش است. (الحمد للّه)
۶ - لزوم زنده نگه داشتن یاد پیامبران و ارج نهادن بر تلاش هاى آنان (و سلم على عباده الذین اصطفى) ختم سرگذشت پیامبران با درود و سلام بر آن بزرگواران، بیانگر مطلب یاد شده است.
۷ - پیامبران، بندگان خدا و برگزیدگان از جانب او (و سلم على عباده الذین اصطفى)
۸ - عبودیت و بندگى خدا، نردبان عروج پیامبران به مقام «برگزیدگى» (و سلم على عباده الذین اصطفى) توصیف پیامبران به «عباد» پیش از توصیف ایشان به «إصطفاء» بیانگر مطلب یاد شده است.
۹ - ناتوانى معبودهاى باطل از حمایت مشرکان در قبال عذاب الهى، درسى بزرگ براى سایر شرک پیشگان (ءَآللّه خیر أمّا یشرکون)
موضوعات مرتبط
- اسلام: اهمیت اسلام ۱
- انبیا: آثار عبودیت انبیا ۸; اهمیت احترام انبیا ۶; اهمیت تکریم انبیا ۶; برگزیدگى انبیا ۷; تلاش انبیا ۲; زمینه برگزیدگى انبیا۸; سلام بر انبیا ۱، ۲; عبودیت انبیا ۷; مقامات انبیا ۷; نقش انبیا ۲
- برگزیدگان خدا :۷
- بندگان خدا :۷
- حمد: حمد خدا ۱، ۳، ۵; زمینه حمد خدا ۲
- خدا: آثار اراده خدا ۲; اختصاصات خدا ۳، ۵; توصیه هاى خدا ۱; نقش خدا ۴
- ذکر: اهمیت ذکر انبیا ۶
- زیبایى: منشأ زیبایى ۴
- عبرت: عوامل عبرت ۹
- کفر: نابودى کفر ۱
- کمال: منشأ کمال ۴
- مؤمنان: آثار نجات مؤمنان ۲
- محمد(ص): تکلیف محمد(ص) ۱; توصیه به محمد(ص) ۱
- مشرکان: آثار هلاکت مشرکان ۲; عجز از حمایت مشرکان ۹
- معبودان باطل: عجز معبودان باطل ۹
- مفسدان: آثار هلاکت مفسدان ۲
- نبوت: تداوم نبوت ۱
