النحل ١١٦
ترجمه
| النحل ١١٥ | آیه ١١٦ | النحل ١١٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُکُمْ»: به خاطر چیزی که سخنی بیش نیست و تنها بر زبانتان می‌رود، و پشتوانه‌ای از وحی آسمانی و دلیل عقلانی ندارد. (الْکَذِبَ): مفعول‌به (لا تَقُولُوا) است. «هذا حَلالٌ وَ هذا حَرامٌ»: بدل (الْکَذِبَ) است. «لِتَفْتَرُوا عَلَی اللهِ الْکَذِبَ»: تا بر خدا دروغ بندید. مراد این است که چون آنان به دروغگوئی عادت دارند، بر خدا نیز دروغ می‌بندند. یا این که: «الْکَذِبَ»: مفعول‌به (تَصِفُ) است، و لام در (لِما) تعلیلیّه و (ما) مصدریّه، و (لِتَفْتَرُوا) بدل تعلیل است، و لام (لِتَفْتَرُوا) لام صَیْرُورت و عاقبت بشمار است. یعنی: نگوئید این حلال است و آن حرام، به خاطر دروغهای محضی که زبانتان بیانگر آنها است (نگا: تفسیر قاسمی).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
قُلْ إِنَ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ... (۷)
وَ قَالُوا مَا فِي بُطُونِ هٰذِهِ... (۳) مَتَاعٌ فِي الدُّنْيَا ثُمَ إِلَيْنَا... (۰) نُمَتِّعُهُمْ قَلِيلاً ثُمَ... (۰)
تفسیر
- آيات ۱۱۲ - ۱۲۸،سوره نحل
- مثلى متضمن هشدار نسبت به كفران نعمت و زنهار از عذاب مترتب بر آن
- نكاتى كه از آيه : ((فكلوا مما رزقكم الله حلالا طيبا)) استفاده مى شود
- نهى از بدعت در دين در اين آيه
- تحريم طيبات براى بنى اسرائيل ناشى از ظلم خودشان و عقوبت خدا در برابر عصيانآنان بوده است
- در مغفرت و رحمت الهى بسوى همگان باز است
- بيان مراد از اينكه ابرهيم (ع ) يك امت بود
- ذكر اوصاف ابراهيم (ع ) كه آثار تدين به دين خنيف او است
- معناى آيه ((انما جعل السبت على الذين اختلفوا فيه ...)) و مقصود از اختلاف يهود در سبت
- وجوهى كه مفسرين درباره اختلاف مذكور در آيه گفته اند
- معناى ((حكمت ))، ((موعظه )) و ((مجادله ))
- مراد از موعظه حسنه و جدال احسن در آيه : ((ادع الىسبيل ربك بالحكمة و الموعظة الحسنة وجادلهم بالتى هى احسن ))
- وجه ترتيب در ذكر حكمت و موعظه و جدال در آيه و بيان ضعف سخن بعضى مفسرين دربارهآن
- فضيلت صبر بر آزار مشركين و امر به پيامبر(ص ) به اينكه صبر كند و خدا به اوصبر داده است
- (روايت در ذيل آيات : ((ضرب الله مثلا...))، ((ان ابراهيم كان امة ...))، ((ادعو الىسبيل ربك )) و ((ان عاقبتم فعاقبوا بمثل ما عوقبتم ...))
نکات آیه
۱- نسبت دادن برداشتهاى شخصى، بى اساس و دروغین خود به دین، حرام و ممنوع است. (و لاتقولوا لما تصف ألسنتکم الکذب هذا حلل و هذا حرام)
۲- حلال یا حرام شمردن امور بدون دلیل قطعى شرعى، مورد نهى خدا و حرام است. (و لاتقولوا ... هذا حلل و هذا حرام)
۳- حکم به حرمت یا حلیت، تنها در اختیار شارع مقدس (خداوند) است. (و لاتقولوا ... هذا حلل و هذا حرام)
۴- بدعت (نسبت دادن حکم بى اساس و ساختگى به دین)، تهمتى است دروغین به خدا. (و لاتقولوا ... هذا حلل و هذا حرام لتفتروا على الله الکذب) برداشت فوق، بنابراین نکته است که «لام» در «لتفتروا» براى بیان نتیجه باشد.
۵- ریشه بدعت گذارى در دین، آرا و گفته هاى بى اساس و دروغین است. (و لاتقولوا لما تصف ألسنتکم الکذب هذا حلل و هذا حرام لتفتروا على الله الکذب)
۶- افترا زنندگان به خدا، مردمى محروم از رستگارى اند. (إن الذین یفترون على الله الکذب لایفلحون)
۷- بدعت در دین و نسبت دادن احکام به خداوند بدون دلیل، موجب محرومیت از رستگارى است. (و لاتقولوا ... هذا حلل و هذا حرام ... إن الذین یفترون على الله الکذب لایفلحون)
۸- راه رستگارى، در پرتو تسلیم بودن در برابر حلال و حرام الهى است. (و لاتقولوا ... هذا حلل و هذا حرام لتفتروا على الله الکذب ... لایفلحون) این برداشت با استفاده از مفهوم آیه شریفه است.
موضوعات مرتبط
- احکام ۱، ۲: منشأ تشریع احکام ۱، ۲ ۳
- افترا: افترا به خدا ۴
- بدعت: آثار بدعت ۷; حرمت بدعت ۲; حقیقت بدعت ۴; منشأ بدعت ۵; نهى از بدعت ۲
- تسلیم: آثار تسلیم ۸
- خدا: اختصاصات خدا ۳; نواهى خدا ۲
- دروغ: آثار دروغ ۵
- دین: آسیب شناسى دینى ۱; افترا به دین ۱; بدعت در دین ۵
- رستگارى: عوامل رستگارى ۸; محرومان از رستگارى ۶; موانع رستگارى ۷
- محرمات ۱، ۲:
- مفتریان بر خدا: محرومیت مفتریان بر خدا ۶
