الشورى ٢٧
ترجمه
| الشورى ٢٦ | آیه ٢٧ | الشورى ٢٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«بَسَطَ»: گسترش داد. فراوان کرد. «لَبَغَوْا»: قطعاً سرکشی و نافرمانی می‌کنند. حتماً ستمگری می‌نمایند. «یُنَزِّلُ»: مراد از تنزیل رزق، تهیّه کردن و در اختیار قرار دادن آن است «بِقَدَرٍ»: به اندازه معیّن. به مقدار لازم (نگا: حجر / ، مؤمنون / ، قمر / ).
تفسیر
- آيات ۲۷ - ۵۰ سوره شورى
- سنت الهى در روزى دادن به مردم : ((ينزل بقدر ما يشاء))
- شباهت رزق مادى با معارف حقه و شرايع آسمانى ، از نظرنزول و قسمت
- توضيحى راجع به ((قدير)) بودن خداى تعالى
- بررسى مفاد آيه ((و ما اصبكم من مصيبه فبما كسبت ايديكم ....)) كه وجود ارتباط بينگناهان و مصائب دنيوى را افاده مى كند
- سه مطلبى كه از سياق آيه شريفه بدست مى آيد
- تفسيرى بى پايه براى آيه و وجه بى پايگى آن
- بيان آيات ((و من آياته الجوار فى البحر...)) كه كشتى ها را به عنوان يكى از آياتخداوند به ياد مى آورد
- دو تفسير ديگر در معنا مى آيد كه هر دو بى مورد و داراى تكلف اند
- صفات نيك مؤ منين : اجتناب از كبائر و فواحش ، گذشت ، دفع ظلم از يكديگر و...))
- معناى مشورت و آيه ((و اءمرهم شورى بينهم ))
- وجه اينكه در جمله ((و جزاء سيئة سيئه مثلها))عمل متقابل مظلوم در برابر ظالم را ((سيئه )) ناميد
- سه وجه در بيان ((انه لا يحب الظالمين ))
- مظلوم حق مقابله به مثل دارد گو اينكه صبر و گذشت فضيلتى برتر است
- وصف حال غير مؤ منين در روبرو شدن با عذاب الهى
- معناى جمله ((ان الخاسرين الذين خسروا انفسهم و اهليهم )) و اينكه گوينده آن كيانند و دركجا آن را مى گويند
- مفاد جمله : ((يوم لا مرد له من الله )) درباره قيامت
- توبيخ انسان متنعم سرگرم به دنيا
- چند روايت درباره تقدير روزى از جانب خداوند سبحان
- بيان سه اشكال در رابطه با ((ما اءصابكم ...)). و مفاد روايات مربوط به آن
- بيان رواياتى در ارتباط با ((يهب لمن يشاء اناثا
نکات آیه
۱ - رفاه مندى و فراوانى روزى ها و گستردگى نعمت ها، مایه سرکشى و تجاوزگرى انسان ها در زمین (و لو بسط اللّه الرزق لعباده لبغوا فى الأرض)
۲ - روابط اجتماعى سالم، در گرو زندگى معتدل و در حد نیاز است. (و لو بسط اللّه الرزق لعباده لبغوا فى الأرض) از این که بغى و طغیان، متفرع بر بسط و گسترش رزق شده و نه اصل رزق، مطلب یاد شده استفاده مى شود.
۳ - برخى از تقاضاها و دعاهاى انسان، مایه فساد و انحطاط او است. (و یستجیب الذین ءامنوا ... و لو بسط اللّه الرزق لعباده لبغوا)
۴ - عدم استجابت برخى از تقاضاهاى مادى مؤمنان، از سوى خدا، به دلیل زیانبار بودن آنها (و یستجیب الذین ءامنوا ... و لو بسط اللّه الرزق لعباده لبغوا فى الأرض)
۵ - دخالت و تأثیر شرایط اقتصادى، در نوع رفتار و گرایش هاى آدمى (و لو بسط اللّه الرزق لعباده لبغوا فى الأرض) طرح تأثیر رفاه در طغیان انسان ها، نشانگر آن است که زندگى اقتصادى آدمیان و رفتار و گرایش آنان، دو قلمرو مجزا و بیگانه از یکدیگر نیستند.
۶ - وجود زمینه هاى طغیان و فزون طلبى در انسان (لبغوا فى الأرض) این که رفاه و ثروت، انسان ها را به طغیان و فساد مى کشد، نشانگر آن است که در انسان زمینه طغیانگرى وجود دارد.
۷ - جامعه متکاثر و رفاه زده، گرفتار طغیان و سرکشى (و لو بسط اللّه الرزق لعباده لبغوا فى الأرض)
۸ - تقدیر معیشت انسان ها، براساس مشیت الهى است. (و لکن ینزّل بقدر ما یشاء)
۹ - تفاوت معیشت انسان ها و لزوم تلاش آنان براى کسب روزى، تدبیر الهى است. (و لو بسط اللّه الرزق لعباده ... و لکن ینزّل بقدر)
۱۰ - خداوند به امور بندگان خویش آگاه (خبیر) و بینا (بصیر) است. (إنّه بعباده خبیر بصیر)
۱۱ - تقدیر و تنظیم روزى انسان ها، برخاسته از آگاهى و بصیرت کامل خداوند به احوال آنان است. (و لو بسط اللّه الرزق ... إنّه بعباده خبیر بصیر)
۱۲ - نظام معیشت انسان ها، حکیمانه و حساب شده است. (و لو بسط اللّه ... ینزّل بقدر ما یشاء إنّه بعباده خبیر بصیر) از این که تقدیر معیشت و جلوگیرى از بسط و گسترش روزى، به آگاهى و بصیرت خداوند استناد داده شده ، مطلب بالا استفاده مى شود.
۱۳ - مؤمنان، نباید به واسطه تنگناى معیشت به خداوند سوء ظن داشته باشند. (و لو بسط اللّه الرزق ... إنّه بعباده خبیر بصیر)
روایات و احادیث
۱۴ - «عن أبى الحسن الرضا(ع) (فى معانى أسماء اللّه تعالى) «البصیر» لا لجزء به أبصر کما أنّا نبصر بجزء منّا لکنّ اللّه بصیر لایجهل شخصاً منظوراً إلیه... و أما «الخبیر» فالذى لایعزب عنه شىء... لیس للتجربة و (لا) لإعتبار بالأشیاء فتفیده التجربة و الإعتبار علماً...;[۱] از امام رضا(ع) (درباره معانى اسماءاللّه) روایت شده «بصیر» به این معنا نیست که مثل ما انسان ها به وسیله عضو باصره، ببیند بلکه به این معنا است که به هیچ چیز دیدنى جاهل نیست... و اما «خبیر» یعنى چیزى که از خدا پنهان نیست نه اینکه قبلاً جاهل بوده و از راه تجربه و اعتبار، علمى را به دست آورده است...».
موضوعات مرتبط
- اسماء و صفات: بصیر ۱۰; خبیر ۱۰; مراد از بصیر ۱۴; مراد از خبیر ۱۴
- امکانات مادى: آثار امکانات مادى ۵
- انسان: تلاش انسان ها ۹; طغیانگرى انسان ۶; قانونمندى روزى انسان ها ۱۲
- انگیزش: عوامل انگیزش ۵
- تجاوز: زمینه تجاوز ۱
- تکاثر: آثار تکاثر ۷
- جامعه: آسیب شناسى اجتماعى ۷
- خدا: آثار مشیت خدا ۸; بصیرت خدا ۱۱; تدبیر خدا ۹; نهى از سوءظن به خدا ۱۳
- دعا: آثار دعا ۳
- رفاه: آثار رفاه ۱
- رفتار: پایه هاى رفتار ۵
- روابط: زمینه سلامت روابط اجتماعى ۲
- روزى: منشأ تفاوت روزى ۹; منشأ تقدیر روزى ۸; منشأ روزى ۱۱
- زندگى: اهمیت اعتدال در زندگى ۲
- طغیان: زمینه طغیان ۷
- عصیان: زمینه عصیان ۱
- فساد: زمینه فساد ۳
- مؤمنان: تکلیف مؤمنان ۱۳; دلایل رد دعاى مؤمنان ۴
منابع
- ↑ عیون اخبار رضا، ج ۱، ص ۱۴۸، ب ۱۱، ح ۵۰; توحید صدوق، ص ۱۸۸، ب ۲۹، ح ۲.
