الشورى ١١

فَاطِرُ السَّمَاوَاتِ‌ وَ الْأَرْضِ‌ جَعَلَ‌ لَکُمْ‌ مِنْ‌ أَنْفُسِکُمْ‌ أَزْوَاجاً وَ مِنَ‌ الْأَنْعَامِ‌ أَزْوَاجاً يَذْرَؤُکُمْ‌ فِيهِ‌ لَيْسَ‌ کَمِثْلِهِ‌ شَيْ‌ءٌ وَ هُوَ السَّمِيعُ‌ الْبَصِيرُ

ترجمه

او آفریننده آسمانها و زمین است و از جنس شما همسرانی برای شما قرار داد و جفتهایی از چهارپایان آفرید؛ و شما را به این وسیله [= بوسیله همسران‌] زیاد می کند؛ هیچ چیز همانند او نیست و او شنوا و بیناست!

|خالق آسمان‌ها و زمين است. از خودتان براى شما زوج‌هايى پديد آورد، و از چهارپايان نيز جفت‌ها بيافريد. شما را در اين [زوجيت‌] تكثير مى‌كند. چيزى همانند او نيست، و اوست شنواى بينا

پديدآورنده آسمانها و زمين است. از خودتان براى شما جفتهايى قرار داد، و از دامها [نيز] نر و ماده [قرار داد]. بدين وسيله شما را بسيار مى‌گرداند. چيزى مانند او نيست و اوست شنواى بينا.

خدا آفریننده آسمانها و زمین است، برای شما آدمیان از جنس خودتان زنان را هم جفت شما قرار داد و نیز چهار پایان را جفت (نر و ماده) آفرید، و به این تدبیر (ازدواج) شما را خلق بی‌شمار کند. آن خدای یکتا را هیچ مثل و مانندی نیست و او شنوا و بیناست.

آفریننده آسمان ها و زمین است. از خودتان برایتان جفت هایی قرار داد، و از چهارپایان هم جفت هایی آفرید. شما را با این [تدبیر حکیمانه] زیاد می کند. هیچ چیزی مانند او نیست و او شنوا و بیناست.

آفريدگار آسمانها و زمين است. براى شما، هم از شما، همسرانى بيافريد. و نيز براى چارپايان جفتهايى پديد آورد. با آفرينش همسران بر شمارتان مى‌افزايد. هيچ چيز همانند او نيست و اوست كه شنوا و بيناست.

پدید آورنده آسمانها و زمین که برای شما از نوع خودتان همتایانی آفریده است، و از چارپایان نیز انواعی [قرار داده است‌]، و شما را در آن آفریده است، همانند او چیزی نیست و اوست که شنوای بیناست‌

پديدآرنده آسمانها و زمين است براى شما از جنس خودتان همسرانى بيافريد، و از چارپايان نيز جفتها بيافريد، شما را در اين [زناشويى و تناسل‌] بسيار و پراكنده مى‌گرداند. چيزى همانند او نيست، و اوست شنوا و بينا.

او آفریننده‌ی آسمانها و زمین است. او شما را به صورت مرد و زن، و چهارپایان را به شکل نر و ماده درآورده است و بدین وسیله بر آفرینش شما (انسانها و تولید و تکثیر نسل حیوانها) می‌افزاید. هیچ چیزی همانند خدا نیست (و نه او در ذات و صفات به چیزی از چیزهای آسمان و زمین می‌ماند، و نه چیزی از چیزهای آسمان و زمین در ذات و صفات بدو می‌ماند) و او شنوا و بینا است (و پیوسته بر کارگاه جهان نظارت می‌نماید، و از جمله زاد و ولد انسانها و حیوانها را می‌پاید).

پدیدآورنده‌ی آسمان‌ها و زمین (بر فطرت توحید) است. از سنخ خودتان برایتان جفت‌هایی قرار داد، و از دام‌ها (نیز) جفت‌هایی‌(نهاد). بدین وسیله شما را در آفرینش آشکار و نمودار می‌گرداند. هرگز چیزی (در ذات و صفات و افعالش) همانند او نیست و اوست بسیار شنوای بس بینا.

پدیدآورنده آسمانها و زمین قرار داد برای شما از خود شما همسرانی و از دامها جفتهائی می‌آفریند شما را در آن نیست همانندش چیزی و او است شنوای بینا

الشورى ١٠	آیه ١١	الشورى ١٢
سوره : سوره الشورى نزول : ١٢ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«مِنْ أَنفُسِکُمْ»: از جنس و نوع خودتان (نگا: نحل / ، روم / ). «مِنَ الأنْعَامِ أزْوَاجاً»: از جنس و نوع چهارپایان ماده‌هائی را آفریده است. «یَذْرَؤُکُمْ»: شما را به وفور می‌آفریند. از ماده (ذَرْء) به معنی آفریدن و پراکندن (نگا: انعام / نحل / ، مؤمنون / ، اعراف / . در اینجا مراد تولید نسل و تکثیر مثل و تداوم وجود است. ضمیر (کم) خطاب به انسان است و از راه تغلیب شامل چهارپایان هم می‌باشد. «فیهِ»: با آن. یعنی به وسیله این کار که تدبیر یا خلق جفتها است. واژه (فیهِ) به معنی (بِهِ) است (نگا: معانی القرآن) و استعمال آن بدین شکل اشاره دارد به این که چنین تدبیری و یا آفرینشی انگار منبع افزایش و معدن پخش است (نگا: قاسمی). «لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ»: این قسمت از آیه، بیانگر این واقعیّت است که خدا در ذات و صفات جدای از مخلوقات است. مثلاً او محیط بر هر چیز است (نگا: نساء / فصّلت / ) و انسانها غیرمحیط. مفاهیم آسان و سخت، دور و نزدیک، و گذشته و حال و آینده، اوّل و آخر، ظاهر و باطن، و ... نسبت به خدا معنی ندارد (نگا: بقره / ، آل‌عمران / ، حدید / ولی در مورد غیر خدا ثابت است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

إِنَ‌ رَبَّکُمُ‌ اللَّهُ‌ الَّذِي‌... (۲) وَ هُوَ الَّذِي‌ يَبْدَأُ الْخَلْقَ‌... (۳)

تفسیر

• آيات ۷ - ۱۲ سوره شورى
• دعوت پيامبر اسلام (ص ) جهانى ، ولى تدريجى و مرحله به مرحله بوده است
• شرح مفاد آيه : ((و لو شاء الله لجعلهم امه واحده )) و نقد و رد وجوهى كه پيرامون آنگفته شده است
• قول صاحب كشاف در معنى آيد
• گفتار ديگر مفسرين كه امة واحده را به معناى كفر همگانى گرفته اند
• دو دليل در رد اين نظريه
• بيان انحصار ولايت در خداى سبحان و احتجاجاتى براى اينكه بايد فقط خدا ولىگرفته شود
• تقسيم احكام خداوند به تكوينى و تشريحى كه هر دو اختصاص به خداوند دارند
• تعليل انحصار ولايت در خداى تعالى به اينكه ((حكم فقط از آن او است ))
• اثر يكتاپرستى و خدا را ولى گرفتن اين است كه انسان در تكوين و تشريع خدا رامرجع مى داند
• احتجاج بر انحصار ربوبيت در خداى سبحان

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - خداند، آفریننده آسمان ها و زمین (فاطر السموت و الأرض)

۲ - خلقت آسمان ها و زمین، بدون هیچ گونه سابقه و الگوى پیشین (فاطر السموت و الأرض) «فاطر» (از ماده «فطر»)به معناى ابداع و آفرینش بدون سابقه نیز آمده است.

۳ - آسمان ها و زمین، پیش از شکل یافتن به وضع موجود به صورت توده اى واحد و متراکم بود. (فاطر السموت و الأرض) «فطر» (مصدر «فاطر») به معناى دریدن و جدا کردن است. به کارگیرى این ماده مى تواند به این مطلب اشاره داشته باشد که آسمان ها، پیش از این که به شکل فعلى در آید به صورت یک توده فشرده و متراکمى بود و سپس با انفجار عظیم از هم جدا و متفرق شد.

۴ - جهان، داراى آسمان هاى متعدد (فاطر السموت)

۵ - آفرینش همسر براى آدمى، نعمتى خداوندى است. (جعل لکم من أنفسکم أزوجًا) با توجه به این که آیه در مقام امتنان و بیان نعمت هاى الهى است، برداشت بالا به دست مى آید.

۶ - همسانى مرد و زن در حقیقت انسانیت (جعل لکم من أنفسکم أزوجًا) ذکر «من أنفسکم» بیانگر آن است که زن و مرد از یک حقیقت هستند.

۷ - زوجیت و همسرى، امرى الهى و در راستاى منافع انسان (جعل لکم من أنفسکم أزوجًا)

۸ - آفرینش زن و مرد از جنس واحد، لطف الهى نسبت به آدمیان (جعل لکم من أنفسکم أزوجًا) آیه شریفه در مقام امتنان و ذکر نعمت هاى الهى است.

۹ - آفرینش چهارپایان و جفت قرار دادن آنها، در خدمت منافع آدمى (جعل لکم ... و من الأنعم أزوجًا)

۱۰ - بقا و ازدیاد نسل از اهداف ازدواج (جعل لکم ... أزوجًا ... یذرؤکم فیه) در برداشت یاد شده «ازدیاد نسل» از «ذرء» (مصدر «یذرء» به معناى تکثیر و افزون کردن) و «بقاى نسل» از تعبیر به فعل مضارع (یذرء) - که بیانگر تجدد و استمرار است - استفاده شده است.

۱۱ - توکل و اتّکا، تنها بر آفریدگار هستى و برآورنده نیازهاى آدمى شایسته است. (علیه توکّلت ... فاطر السموت و الأرض جعل لکم)

۱۲ - خداوند، ذاتى بى همتا و بى مانند (لیس کمثله شىء)

۱۳ - ذات پروردگار، قابل درک و احاطه علمى براى بشر نیست. (لیس کمثله شىء)

۱۴ - مقام الوهیت، مبرّا و پیراسته از زوجیت و داشتن همانند (جعل لکم من أنفسکم أزوجًا ... لیس کمثله شىء) ذکر «لیس کمثله شىء» پس از طرح مسأله زوجیت برخى موجودات، مى تواند اشعار به نفى همسر داشتن خدا داشته باشد.

۱۵ - آفرینش جهان و ایجاد نظام زوجیت، تجلى ربوبیت بى همتاى خداوند (ذلکم اللّه ربّى ... جعل لکم من أنفسکم أزوجًا)

۱۶ - خداوند، سمیع (شنوا) و بصیر (بینا) است. (هو السمیع البصیر)

موضوعات مرتبط

• آسمان: ابداع آسمان ها ۲; تعدد آسمان ها ۴; خالق آسمان ها ۱; خلقت آسمان ها ۲، ۳
• آفرینش: خلقت آفرینش ۱۵
• ازدواج: فلسفه ازدواج ۱۰
• اسماء و صفات: بصیر ۱۶; سمیع ۱۶
• الوهیت: الوهیت و زوجیت ۱۴
• انسان: زوجیت انسان ها ۷; منافع انسان ۷، ۹
• توحید: توحید ذاتى ۱۲; نشانه هاى توحید ربوبى ۱۵
• توکل: اهمیت توکل بر خدا ۱۱; شرایط توکل ۱۱
• جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۱۲
• چهارپایان: خلقت چهارپایان ۹; زوجیت چهارپایان ۹
• خدا: استحاله علم به ذات خدا ۱۳; بى نظیرى خدا ۱۲; خالقیت خدا ۱; نعمتهاى خدا ۵; ویژگیهاى خدا ۱۳
• زمین: ابداع زمین ۲; خالق زمین ۱; خلقت زمین ۲، ۳
• زن: تساوى زن و مرد ۶; جنس زن ۸; خلقت زن ۸
• زوجیت: منشأ زوجیت ۷
• لطف خدا: مشمولان لطف خدا ۸
• مرد: جنس مرد ۸; خلقت مرد ۸
• معبودراستین: بى نظیرى معبودراستین ۱۴
• موجودات: زوجیت موجودات ۱۵
• نسل: ازدیاد نسل ۱۰; بقاى نسل ۱۰
• نعمت: نعمت همسر ۵