البقرة ١١٠
ترجمه
| البقرة ١٠٩ | آیه ١١٠ | البقرة ١١١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَقِیمُوا»: به جای آورید. به طور بایسته بخوانید. «آتُوا»: بپردازید. «تَجِدُوهُ»: آن را خواهید یافت.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
نکات آیه
۱ - ضرورت اقامه نماز و پرداخت زکات (و أقیموا الصلوة و ءاتوا الزکوة)
۲ - برپاداشتن نماز و پرداخت زکات، داراى نقشى بسزا در آماده سازى مسلمانان براى برخورد با دشمنان (فاعفوا و اصفحوا حتى یأتى اللّه بأمره ... و أقیموا الصلوة و ءاتوا الزکوة) چون وجوب نماز و زکات، پیش از نزول این آیه براى مسلمانان بیان شده بود; معلوم مى شود: تأکید بر آن در این آیه، ارائه رهنمودى است براى تحقق امر یاد شده در آیه پیش (فاعفوا و اصفحوا) و نیز فراهم آمدن زمینه جهاد و مبارزه که فراز «حتى یأتى اللّه بأمره» بدان اشاره دارد. در برداشت فوق «أقیموا الصلاة ...» در ارتباط با «حتى یأتى ...» معنا شده است.
۳ - اقامه نماز و اداى زکات، عامل شکیبایى بر آزارهاى دشمنان و زمینه ساز مدارا کردن با ایشان است. (فاعفوا و اصفحوا ... و أقیموا الصلوة و ءاتوا الزکوة) در برداشت فوق، جمله «أقیموا الصلاة ...» در ارتباط با «فاعفوا واصفحوا» ملاحظه شده است. در این لحاظ هدف از تأکید بر اقامه نماز و پرداخت زکات، ایجاد توان براى اطاعت امر خداوند (لزوم عفو و گذشت و مدارا کردن با دشمنان) است.
۴ - مسلمانان صدر اسلام، موظف به تقویت بنیه اعتقادى و اقتصادى خویش با برپا کردن نماز و پرداخت زکات (براى مهیّا شدن زمینه هاى جهاد و مبارزه) (حتى یأتى اللّه بأمره ... و أقیموا الصلوة و ءاتوا الزکوة)
۵ - ارتباط اهل ایمان با خدا و تأمین نیازهاى جامعه، فراهم کننده شرایط و زمینه هاى وعده خداوند (فرمان به مبارزه با توطئه گران) (فاعفوا و اصفحوا حتى یأتى اللّه بأمره ... و أقیموا الصلوة و ءاتوا الزکوة)
۶ - انجام کارهاى خیر، توشه انسان براى سراى آخرت است. (و ما تقدموا لأنفسکم من خیر تجدوه عنداللّه)
۷ - اقامه نماز و پرداخت زکات، بهترین کار نیک و ارجمندترین توشه براى سراى آخرت (أقیموا الصلوة و ءاتوا الزکوة و ما تقدموا لأنفسکم من خیر تجدوه عنداللّه) «خیر» (کار نیک و پسندیده) شامل نماز نیز مى شود. بنابراین نام بردن از آنها براى رساندن این معناست که: این دو فریضه، از بهترین کارهاى نیک و سودمندترین توشه ها براى آخرت است.
۸ - اعمال خیر آدمى، هرگز فانى نمى شود و در نزد خداوند باقى مى ماند. (و ما تقدموا لأنفسکم من خیر تجدوه عنداللّه)
۹ - خداوند، خزانه دار اعمال نیک آدمى است. (تجدوه عنداللّه)
۱۰ - قیامت، صحنه بروز و ظهور اعمال پسندیده اى است که آدمى در دنیا انجام داده است. (و ما تقدموا لأنفسکم من خیر تجدوه عنداللّه) ضمیر مفعولى در «تجدوه» (مى یابید آن را) به کلمه «خیر» بر مى گردد و مقتضایش آن است که: آدمى با همان عمل نیکى که انجام داده، روبه رو خواهد شد; یعنى، اعمال نیک آدمى در قیامت، به گونه اى بروز و ظهور دارند.
۱۱ - تجسم اعمال آدمى در قیامت (و ما تقدموا ... تجدوه عنداللّه)
۱۲ - پاداش کارهاى نیک، تضمین شده از سوى خداوند، بدون کمترین کاستى (و ما تقدموا لأنفسکم من خیر تجدوه عنداللّه) در برداشت فوق «تجدوه» - چنانچه بسیارى از مفسّران گفته اند - به یافتن پاداش عمل تفسیر شده است. تعبیر کردن از «یافتن پاداش عمل» به «یافتن خود عمل» حاوى این نکته است که: پاداش اعمال نیک بدون کمترین کاستى، به انسانها اعطا مى شود; به گونه اى که گویا همان عمل را مى یابند.
۱۳ - خداوند، بى نیاز از اعمال خیر بندگان (اقامه نماز، پرداخت زکات و ...) (و ما تقدموا لأنفسکم من خیر تجدوه عنداللّه) هدف از آوردن قید «لأنفسکم» (براى خودتان) توجّه دادن انسانها به این حقیقت است که: آنچه انجام مى دهید خود از آن بهره مى گیرید. مبادا خیال کنید که خداوند به آنها نیازمند است و سودى عاید او مى شود.
۱۴ - خداوند، آگاه به اعمال و رفتار نیک آدمیان است. (إن اللّه بما تعملون بصیر)
۱۵ - باور و توجّه آدمى به نظارت خداوند بر اعمال نیک، زمینه ساز آن اعمال است. (إن اللّه بما تعملون بصیر) ایجاد زمینه براى انجام کارهاى نیک، از اهداف بیان نظارت خداوند بر اعمال انسانهاست.
موضوعات مرتبط
- اسماء و صفات: بصیر ۱۴، ۱۵; صفات جمال ۱۳
- اقتصاد: تقویت بنیه اقتصادى ۴
- انسان: توشه اخروى انسان ۶; عمل انسان ۱۳، ۱۴
- ایمان: ایمان به نظارت خدا ۱۵; متعلق ایمان ۱۵
- پاداش: تضمین پاداش ۱۲
- توشه: بهترین توشه اخروى ۷
- توطئه گران: زمینه مبارزه با توطئه گران ۵
- جامعه: تأمین نیازهاى جامعه ۵
- جهان بینى: جهان بینى و ایدئولوژى ۱۵
- خدا: افعال خدا ۹; بصیرت خدا ۱۴; بى نیازى خدا ۱۳; پاداشهاى خدا ۱۲; تحقق وعده خدا ۵; علم خدا ۱۴
- دشمنان: زمینه مدارا با دشمنان ۳; مبارزه با دشمنان ۲
- روابط: آثار رابطه باخدا ۵
- زکات: آثار زکات ۲، ۳، ۴; اهمیّت زکات ۱، ۷، ۱۳
- صبر: صبر بر اذیتهاى دشمنان ۳; عوامل صبر ۳
- عقیده: تقویت بنیه عقیدتى ۴
- عمل صالح: اهمیّت عمل صالح ۶; بقاى عمل صالح ۸، ۹; بهترین عمل صالح ۷; پاداش عمل صالح ۱۲; زمینه عمل صالح ۱۵
- قیامت: تجسم عمل در قیامت ۱۰، ۱۱; ظهور عمل صالح در قیامت ۱۰; ویژگیهاى قیامت ۱۰
- مبارزه: شرایط مبارزه ۲، ۴
- مسلمانان: عوامل تقویت مسلمانان ۴; مسؤولیت مسلمانان صدر اسلام ۴
- نماز: آثار برپایى نماز ۲، ۳، ۴; اهمیّت برپایى نماز ۱، ۷; برپایى نماز ۱۳
