النمل ٧٧
ترجمه
| النمل ٧٦ | آیه ٧٧ | النمل ٧٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لِلْمُؤْمِنین»: هر چند قرآن مایه هدایت و رحمت و سعادت همگان است، امّا ذکر مؤمنان بدان خاطر است که به ویژه ایشان از قرآن منتفع و بهره‌مند می‌گردند.
تفسیر
- آيات ۵۹ - ۸۱، سوره نمل
- انتقال از داستانهاى انبياء و اقوامشان به زمان خاتم الانبياء و احتجاج با كفار زمان اوصلى اللّه عليه و آله وسلم
- توضيح اينكه دعاى مضطر چون صادقانه است قطعا اجابت مى شود (امن يجيب المضطر اذادعاه و يكشف السوء)
- بيان فساد گفتار برخى مفسرين در ارتباط با آيه شريفه
- مقيد بودن اجابت به مشيت خدا منافاتى با استغراق ندارد
- خليفه بودن انسان در زمين مستلزم كشف سوء او و رفع موانع از پيش پاى اوست
- مقصود از اينكه فرمود: ((يبدء الخلق ثم يعيده ))
- بطور كلى در عالم وجود بطلان و نيستى راه ندارد
- نفى الوهيت آلهه مشركين از طريق نفى ربوبيت آنها و انحصار ربوبيت در خداى سبحان
- برهانى ديگر بر ابطال الوهيت آلهه مشركين با بيان اينكه آنان علمى به غيب و قيامتندارند
- توصيف بى خبرى و استعباد و انكار مشركين نسبت به قيامت
- معناى آيه : ((قل عسى ان يكون ردف لكم بعض الذى تستعجلون )) و مفاد كلمه ((عسى ))و امثال آن در كلام خداى تعالى
- بحث روايتى
- رواياتى در مراد از بندگان در (وسلام على عباد الذين اصطفى )
- روايتى كه در آن از جمله : ((و يجعلكم خلفاء الارض )) وجوب مطلق فرمانبرى از خليفه(حاكم ) استفاده شده و بيان مجعول بودن آن
- نقل و رد روايتى راجع به اينكه پيامبر (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) علم غيب نداشته و...
نکات آیه
۱ - قرآن، کتاب هدایت و رحمت (و إنّه لهدًى و رحمة)
۲ - هدایت خلق به وسیله کتاب آسمانى، بارزترین نمود لطف و رحمت الهى بر آنان (و إنّه لهدًى و رحمة) از این که خداوند پس از مطرح ساختن بُعد هدایتى قرآن، تنها به یک صفت دیگر (رحمت بودن آن) بسنده کرده است، مى توان مطلب یاد شده را به دست آورد.
۳ - بیان حق از سوى خدا براى رفع اختلافات فکرى و سرگردانى هاى عقیدتى، هدایت و رحمتى است بزرگ. (إنّ هذا القرءان یقصّ ... و إنّه لهدًى و رحمة) با توجه به ارتباط این آیه به آیه قبل که در زمینه رفع اختلافات بنى اسرائیل است - و نیز با توجه به این که نکره آمدن «هدًى» و «رحمة» عظمت و بزرگى آن دو را مى رساند، مطلب یاد شده را مى توان استفاده کرد.
۴ - تنها مؤمنان و حق جویان، زمینه دار بهره مندى از هدایتگرى ها و رحمت آفرینى هاى قرآن (و إنّه لهدًى و رحمة للمؤمنین) قید «للمؤمنین» مى رساند که دیگران شایستگى بهرهورى از قرآن را ندارند.
۵ - روحیه لجاج و عناد، مانع بهرهورى از هدایت و رحمت قرآن (و إنّه لهدًى و رحمة للمؤمنین) قرآن براى هدایت کافران و سایر اهل کتاب است و بى تردید هدایتگرى هاى آن در بسیارى از آنان تأثیر دارد. با توجه به این نکته گفتنى است که مراد از «مؤمنین» کسانى اند که در صدد شناخت حق بوده و در مقابل آن تسلیم اند و در یک کلمه روح حق پذیرى در آنان نمرده است و در مقابل آنان کسانى هستند که در موضع لجاج و عناد قرار دارند و از حق مى گریزند و چه بسا با آن مى ستیزند. آیات بعد مؤید همین مطلب است.
موضوعات مرتبط
- اختلاف: منشأ حل اختلاف ۳
- حق: فلسفه تبیین حق ۳
- حق طلبان: فضایل حق طلبان ۴; هدایت حق طلبان ۴
- خدا: افعال خدا ۳; رحمت خدا ۲; نشانه هاى لطف خدا ۲; هدایتهاى خدا ۳
- دشمنى: آثار دشمنى ۵
- رحمت: مراتب رحمت ۳; مشمولان رحمت ۴; موانع رحمت ۵; نشانه هاى رحمت ۲
- قرآن: رحمت قرآن ۱، ۴، ۵; مشمولان هدایتهاى قرآن ۴; هدایتگرى قرآن ۱; هدایتهاى قرآن ۵
- کتب آسمانى: هدایتگرى کتب آسمانى ۲
- لجاجت: آثار لجاجت ۵
- مؤمنان: فضایل مؤمنان ۴; هدایت مؤمنان ۴
- هدایت: ابزار هدایت ۲; موانع هدایت ۵
