جَدّ: تفاوت میان نسخه‌ها

راغب در مفردات گويد: جدّ به معنى قطع زمين هموار است و از همين است كه گويند: «جَدَّ فى سَيْرِهِ وَ جَدَّ فى اَمْرِهِ» و ثوب جديد در اصل به معنى ثوب مقطوع است سپس به هر تازه جديد گفته‏اند در اقرب الموارد به معنى كوشش، شدّت،عظمت و غيره گفته است. عين عبارت اين است «جَدَّ فى سَيْرِهِ وَ فى اَمْرِهِ...جَدّاً: اِجْتَهَدَو - بِهِ الْاَمْرَ...جَدّاً: اِجْتَهَدَو - بِهِ الْاَمْرَ: اِشْتَدَّو - فى عيونِ النّاسِ جَدّاً:عَظُمَ...» در قاموس نيز، قطع يكى از معانى اين كلمه آمده است. قول مجمع البيان از همه جا معتر و عاليتر است كه در ذيل آيه 3 سوره جنّ مى‏گويد: اصل جدّ به معنى قطع است، عظمت را از آن جدّ گويند چون از هر عظمت منقطع است كه مقامش از همه والاست، پدر بزرگ را جدّ گويند چون در بلندى مرتبه پدرى از پائينى مقطوع است: به حظّ و بهره به جهت انقطاع در علوّشان جد گفته‏اند كه از سخيف بودن بريده شده و به تازه از آن جهت جديد گفته‏اند كه در غالب، زمان بريده شدن آن تازه است . به هر حال: سه صيغه از اين كلمه در قرآن آمده است: جدّ، جديد و جدد و درباره هر سه بحث مى‏كنيم. 1- [جنّ:3] حقّا كه مقام و عظمت پروردگار ما والاست زنى و فرزندى براى خود نگرفته است. اين آيه از اقوال جنّ است كه در قرآن نقل شده و مراد از جدّ عظمت و مقام است در صحاح و نهايه و اقرب الموارد از انس بن مالك نقل است كه: «كانَ الرَّجُلُ مِنّا اَذا قَرَءَ الْبَقَرَةَ و آل عِمْرانَ جَدَّ فينا» اگر مردى از ما سوره بقره و آل عمران را ميخواند و ياد ميگرفت در نظر ما عظيم ميبود. در نهج البلاغه آمده «اَلْحَمْدُ لِلّهِ... وَالْغالِبِ جُنْدُهُ وَ الْمُتعالى جَدّهُ» خطبه 189 و مراد از آن عظمت است در حديث دعاء نقل است: تَبارَكَ اسْمُكَ وَ تَعالى جَدُّكَ (نهايه). 2- [رعد:5] آيا آنگاه كه خاك مى‏شوم آيا در خلقت تازه‏اى خواهيم بود؟!! اين كلمه هشت بار در قرآن آمده و همه درباره خلقت جديد است . 3- [فاطر:27]. در مجمع جدد را جمع جديد و از مبرّد نقل مى‏كند كه آن به معنى راهها و خطوط است، اقرب الموارد نيز جدد را جمع جديد ذكر كرده است بنابر لغت بنى تميم و كلب. راغب آن را جمع جدة (بضمّ اوّل) به معنى طريق ظاهر گفته است. تدبّر در آيه نشان مى‏دهد كه جدد به معنى تكّه‏ها و قسمت هاست خواه آن را جمع جدة يعنى: كوهها تكّه‏هاى سفيد و سرخ و سياه شديداند و رنگهاى مختلف دارند. «جدد»اند و مراد از آنها همان تكّه هاست و چون كوههابوسيله اختلاف رنگ از يكديگر سوا و بريده شده‏اند لذا به آنها جدد اطلاق گرديده است.

[[رده:كلمات قرآن]]