گمنام

تفسیر:المیزان جلد۸ بخش۳۳: تفاوت میان نسخه‌ها

از الکتاب
خط ۹۹: خط ۹۹:
<span id='link261'><span>
<span id='link261'><span>


==پاسخ به اشكال هاى منكران عالم ذر ==
==پاسخ به اشكال هاى منكران عالَم ذَر ==
اين بود پاره اى از اشكالاتى كه مفسرين بر دلالت آيه و حجيت روايات دال بر عالم ذر ايراد كرده اند، و قائلين به عالم ذر كه عبارتند از همه علماى حديث و جمعى از مفسرين ، همه اين اشكالات را جواب داده اند، و اينك جواب هاى هر يك از آنها ذيلا از نظر خواننده محترم مى گذرد.
اين بود پاره اى از اشكالاتى كه مفسران بر دلالت آيه و حجيت روايات دال بر عالَم ذَر ايراد كرده اند، و قائلان به عالَم ذَر، كه عبارتند از همه علماى حديث و جمعى از مفسران، همه اين اشكالات را جواب داده اند. و اينك، جواب هاى هر يك از آن ها، ذيلا از نظر خواننده محترم مى گذرد.


۱- اينكه گفتيد: بايستى هيچ يك از ذريه اين ميثاق را فراموش نكنند صحيح نيست ، زيرا فراموش كردن موقف ميثاق و خصوصيات آن ضررى به تماميت حجت نمى زند، آنچه ضرر مى زند فراموش كردن اصل ميثاق و از دست دادن معرفت به وحدانيت پروردگار است ، و اين نه فراموش مى شود، و نه از صفحه دل زايل مى گردد، و همين بس است براى تماميت حجت ، به شهادت اينكه اگر جنابعالى بخواهى از شخصى ميثاق و عهدى بگيرى و او را به خانه خود دعوت نموده و پذيرائى كنى و تا آنجا كه قدرت دارى براى گرفتن اين عهد بيخ گوشش بخوانى ، بشارتش دهى ، انذارش كنى تا سرانجام عهد را از او بگيرى مادامى كه اين شخص اصل ميثاق و عهد را از ياد نبرده باشد، ماخوذ به عهد خود هست ، هر چند خصوصيات پذيرائى آن روز منزل تو را فراموش كرده باشد.
۱- اين كه گفتيد: بايستى هيچ يك از ذريه اين ميثاق را فراموش نكنند، صحيح نيست. زيرا فراموش كردن موقف ميثاق و خصوصيات آن، ضررى به تماميت حجت نمى زند. آنچه ضرر مى زند، فراموش كردن اصل ميثاق و از دست دادن معرفت به وحدانيت پروردگار است. و اين، نه فراموش مى شود، و نه از صفحه دل زايل مى گردد. و همين بس است براى تماميت حجت.  


۲- ممتنع بودن اينكه گروه بى شمار ذريه ، همگى خاطرات عالم ذر را فراموش كنند صرف استبعاد است و هيچ دليلى بر اين امتناع نيست ، علاوه بر اينكه اصل ميثاق كه همان معرفت به ربوبيت پروردگار است فراموش نشده و نمى شود، و به ياد داشتن همين مقدار از آن خاطرات براى تماميت حجت كافى است . و اينكه مساءله مورد بحث را با مساءله تناسخ قياس كرديد صحيح نيست ، زيرا بطلان تناسخ دليلش ‍ منحصر در امتناع فراموش كردن گروه بى شمار ذريه نيست ، تا اگر اين امتناع باطل شد مساءله تناسخ صحيح شود، بلكه مساءله بطلان تناسخ دليل ديگرى دارد كه در جاى خود ذكر شده و بايد بدانجا مراجعه كرد. و كوتاه سخن ، هيچ دليلى نيست كه فراموش كردن خاطرات يك عالم را در يك عالمى ديگر ممتنع بسازد.
به شهادت اين كه: اگر جناب عالى بخواهى از شخصى ميثاق و عهدى بگيرى و او را به خانه خود دعوت نموده و پذيرائى كنى و تا آن جا كه قدرت دارى، براى گرفتن اين عهد، بيخ گوشش بخوانى، بشارتش دهى، انذارش كنى، تا سرانجام عهد را از او بگيرى، مادامى كه اين شخص، اصل ميثاق و عهد را از ياد نبرده باشد، مأخوذ به عهد خود هست، هرچند خصوصيات پذيرایى آن روز منزل تو را فراموش كرده باشد.


۳- آيه مورد بحث از فرزندان بلا فصل آدم و اينكه ايشان هم از صلب آدم بيرون آمده اند ساكت نيست ، و جمله (( و اذ اخذ ربك من بنى آدم (( به تنهايى كافى است در اينكه دلالت بر آن بكند، چون كلمه (( بنى آدم (( معنايش اين است كه از صلب آدم بيرون شده اند، و در دلالت بر اين معنا هيچ احتياجى به مؤ ونه بيشترى نيست ، و همچنين كلمه ذريه كه دلالت مى كند
۲- ممتنع بودن اين كه گروه بى شمار ذريه، همگى خاطرات عالَم ذَر را فراموش كنند، صرف استبعاد است و هيچ دليلى بر اين امتناع نيست. علاوه بر اين كه اصل ميثاق - كه همان معرفت به ربوبيت پروردگار است - فراموش نشده و نمى شود، و به ياد داشتن همين مقدار از آن خاطرات، براى تماميت حجت كافى است.
 
و اين كه مسأله مورد بحث را، با مسأله تناسخ قياس كرديد، صحيح نيست. زيرا بطلان تناسخ، دليلش ‍منحصر در امتناع فراموش كردن گروه بى شمار ذريه نيست، تا اگر اين امتناع باطل شد، مسأله تناسخ صحيح شود. بلكه مسأله بطلان تناسخ، دليل ديگرى دارد كه در جاى خود، ذكر شده و بايد بدان جا مراجعه كرد. و كوتاه سخن: هيچ دليلى نيست كه فراموش كردن خاطرات يك عالم را در يك عالمى ديگر ممتنع بسازد.
 
۳ - آيه مورد بحث از فرزندان بلا فصل آدم و اينكه ايشان هم از صلب آدم بيرون آمده اند ساكت نيست ، و جمله (( و اذ اخذ ربك من بنى آدم (( به تنهايى كافى است در اينكه دلالت بر آن بكند، چون كلمه (( بنى آدم (( معنايش اين است كه از صلب آدم بيرون شده اند، و در دلالت بر اين معنا هيچ احتياجى به مؤ ونه بيشترى نيست ، و همچنين كلمه ذريه كه دلالت مى كند
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۴۰۹ </center>
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۴۰۹ </center>
بر اخراج اولاد اولاد از صلب اولاد و همچنين . پس ، از كلمه بنى آدم استفاده مى شود كه خداى تعالى اولاد بلافصل آدم را از صلب آدم ، و از كلمه ذريه استفاده مى شود كه اولاد اولاد او را از صلب اولاد او بيرون آورد تا رسيد به آخرين اولاد او، عينا نظير بيرون آمدن ايشان در دنيا كه نشاء توالد و تناسل است.
بر اخراج اولاد اولاد از صلب اولاد و همچنين . پس ، از كلمه بنى آدم استفاده مى شود كه خداى تعالى اولاد بلافصل آدم را از صلب آدم ، و از كلمه ذريه استفاده مى شود كه اولاد اولاد او را از صلب اولاد او بيرون آورد تا رسيد به آخرين اولاد او، عينا نظير بيرون آمدن ايشان در دنيا كه نشاء توالد و تناسل است.
خط ۱۲۵: خط ۱۲۹:
اين بود خلاصه بحث و اعتراض درباره مفاد آيه كه در بين منكرين عالم ذر و مثبتين آن در گرفته ، و دقت كامل در آيه و روايات و تاءمل در آنچه كه مثبتين در صدد اثبات آن و منكرين در مقام دفعش هستند ما را وادار مى كند به اينكه بحث را به يك جهت ديگرى غير آن جهتى كه دو فريق نامبرده در آن مشاجره دارند سوق دهيم .
اين بود خلاصه بحث و اعتراض درباره مفاد آيه كه در بين منكرين عالم ذر و مثبتين آن در گرفته ، و دقت كامل در آيه و روايات و تاءمل در آنچه كه مثبتين در صدد اثبات آن و منكرين در مقام دفعش هستند ما را وادار مى كند به اينكه بحث را به يك جهت ديگرى غير آن جهتى كه دو فريق نامبرده در آن مشاجره دارند سوق دهيم .
<span id='link262'><span>
<span id='link262'><span>
==شرح و بيان مثبتين عالم ذر در مورد آن عالم و اشهاد بنى آدم بر خودشان ==
==شرح و بيان مثبتين عالم ذر در مورد آن عالم و اشهاد بنى آدم بر خودشان ==
آنچيزى كه مثبتين از روايت فهميده و آن را حمل بر آيه نموده و بر اثبات آن همت گمارده اند خلاصه اش اين است كه : خداى سبحان بعد از آنكه آدم را به صورت انسانى تمام عيار آفريد نطفه هايى را كه در صلب او تكون يافته و بعدها عين آن نطفه ها اولاد بلافصل او شدند بيرون آورد و از آن نطفه ها نطفه هاى ديگرى كه بعدها فرزندان نطفه هاى اول شدند بيرون كشيد، و اجزاى آن را تجزيه نموده اجزاء اصلى را از ساير اجزاء جدا ساخت.  
آنچيزى كه مثبتين از روايت فهميده و آن را حمل بر آيه نموده و بر اثبات آن همت گمارده اند خلاصه اش اين است كه : خداى سبحان بعد از آنكه آدم را به صورت انسانى تمام عيار آفريد نطفه هايى را كه در صلب او تكون يافته و بعدها عين آن نطفه ها اولاد بلافصل او شدند بيرون آورد و از آن نطفه ها نطفه هاى ديگرى كه بعدها فرزندان نطفه هاى اول شدند بيرون كشيد، و اجزاى آن را تجزيه نموده اجزاء اصلى را از ساير اجزاء جدا ساخت.  
۱۳٬۶۹۸

ویرایش