تفسیر:المیزان جلد۸ بخش۲۱: تفاوت میان نسخه‌ها

__TOC__

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۵۴ </center>

با اينكه خود را داناى به مجارى امور، و خصوصيات اسباب مى دانستند، و همين عذاب ناگهانى دليل بر اين است كه از مجارى امور آگهى نداشتند، وگرنه جا داشت وقتى مى ديدند كه زمينه براى نزول عذاب فراهم مى شود با وسائل دفاعيى كه به خيال خود در اختيار داشتند از پيش ‍ آمدن آن جلوگيرى كنند، (( فلما جاءتهم رسلهم بالبينات فرحوا بما عندهم من العلم (( .

(( بركات (( به معناى هر چيز كثيرى از قبيل امنيت ، آسايش ، سلامتى ، مال و اولاد است كه غالبا انسان به فقد آنها مورد آزمايش قرار مى گيرد.

در جمله (( لفتحنا عليهم بركات من السماء و الارض (( استعاره به كنايه به كار رفته ، براى اينكه بركات را به مجرائى تشبيه كرده كه نعمت هاى الهى از آن مجرا بر آدميان جريان مى يابد، باران و برف هر كدام در موقع مناسب و به مقدار نافع مى بارد، هوا در موقعش گرم و در موقعش سرد شده ، و در نتيجه غلات و ميوه ها فراوان مى شود، البته اين در موقعى است كه مردم به خداى خود ايمان آورده و تقوا پيشه كنند وگرنه اين مجرا بسته شده و جريانش قطع مى گردد.

<span id='link156'><span>

==مكر خدا به عنوان مجازات صحيح و مكر ابتدائى از خداوند ممتنع است . ==

كلمه (( مكر(( به معناى اين است كه شخصى ديگرى را غافل گير كرده و به او آسيبى برساند، اين عمل از خداى تعالى وقتى صحيح است كه به عنوان مجازات صورت بگيرد، انسان معصيتى كند كه مستحق عذاب شود، و خداوند او را از آنجايى كه خودش نفهمد معذب نمايد و يا سرنوشتى براى او تنظيم كند كه او خودش با پاى خود و غافل از سرنوشت خود بسوى عذاب برود، و اما مكر ابتدايى و بدون اينكه بنده معصيتى كرده باشد، البته صدورش از خداوند ممتنع است ، و ما اين معنا را مكرر خاطرنشان كرده ايم .

نكته بسيار لطيفى در اين سه آيه يعنى آيه (( افامن اهل القرى (( و آيه (( او امن اهل القرى (( و آيه (( افامنوا مكر الله (( بكار رفته و آن اين است كه در دو آيه اول فاعل (( امن (( را اسم ظاهر (اهل القرى ) آورده ، با اينكه ممكن بود در آيه دومى ضمير بياورد و بفرمايد: (( اوامنوا(( ليكن اين كار را نكرد تا ضمير در آيه سومى كه فاعل فعل است به هر دو آيه برگشته و در نتيجه جمعيت هلاك شده در خواب غير از جمعيتى به حساب آيد كه در حالت غفلت و لعب دستخوش عذاب شدند.

و اما اينكه فرمود: (( فلا يامن مكر الله الا القوم الخاسرون (( جهتش را در آيه اول بيان كرد، و آن اين بود كه فرمود: ايمن بودن از مكر خدا در حقيقت خود مكرى است از خداى تعالى كه دنبالش عذاب است ، پس ‍ صحيح است گفته شود: مردم ايمن از مكر خدا زيانكارانند، زيرا همان ايمنى شان هم مكر خدا است .

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۵۶ </center>

ظاهرا فاعل فعل (( يهد(( ضميرى است كه به داستان اجمالى اهل قرى بر مى گردد و (( للذين يرثون (( مفعول فعل مزبور است ، و آن فعل كه متضمن معناى تبيين است براى گرفتن اين مفعول با لام متعدى شده ، و معناى آيه چنين است كه : (( آيا آنچه كه ما از قصص اهل قرى براى كسانى كه جانشين آنان شدند و زمين را بعد از آنان تصرف كردند، به منظور هدايت شان تلاوت كرديم روشن نكرد كه ...(( .

جمله (( ان لو نشاء اصبناهم ...(( ، نيز مفعول فعل (( يهد(( است ، و منظور از (( كسانى كه زمين را ارث برده اند(( (نسل حاضر در زمان نزول آيه است ) كسانى هستند كه زمين را از نياكان خود ارث برده اند. و خلاصه ، معناى آيه اين است كه : آيا نسل آن اقوامى كه ما آنان را به كيفر گناهانشان نخست امتحان نموده و سپس مهر بر دلهايشان نهاده و قدرت شنيدن مواعظ انبياء را از آنان سلب كرديم و در آخر هم هلاك شان ساختيم اين معنا را به دست نياوردند كه اگر بخواهيم مى توانيم خود آنان را نيز مانند نياكانشان عذاب كنيم ، بدون اينكه چيزى و يا كسى بتواند جلو عذاب ما را بگيرد، و يا بتوانند به وسيله چيزى خود را از آن حفظ كنند؟

آيات بسيار ديگرى نيز هست كه مى رساند مهر شدن دل هاى كفار ناشى از جرمى بوده كه در دنيا مرتكب شده اند. آرى ، صرف تكذيب در عالم ميثاق باعث مهر شدن دل ها نمى شود، و اين لايق به ساحت مقدس ‍ خداى سبحان نيست ، با اينكه خودش فرموده : (( يضل به كثيرا و يهدى به كثيرا و ما يضل به الا الفاسقين (( .

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۶۴ </center>

در مجمع البيان فرموده : مقصود از (( عهد(( وفاى به آن است ، همچنانكه گفته مى شود: (( فلانى عهد ندارد(( و مقصود اين است كه به عهد خود وفا نمى كند. و اما اينكه اين چه عهدى بوده ؟ ممكن است مراد عهدى باشد كه خداى تعالى بوسيله آياتش با آنان منعقد كرده ، و يا عهدى باشد كه ايشان با خدا بسته اند كه او را بپرستند و در عبادتشان چيزى را شريك او نگيرند، چه برهان احتياج ممكن به واجب خود از بديهيات عقل آنان است ، اين معناى عهد، و معناى آيه از آنچه گذشت بدست مى آيد.

بحث روايتى (روايتى در ذيل جمله : (( و ما وجدنا لاكثرهم من عهد((  

<span id='link161'><span>

==آيات ۱۰۳ - ۱۲۶، سوره اعراف ==

قَالَ إِن كُنت جِئْت بِئَايَةٍ فَأْتِ بهَا إِن كُنت مِنَ الصدِقِينَ(۱۰۶)

قَالُوا أَرْجِهْ وَ أَخَاهُ وَ أَرْسِلْ فى الْمَدَائنِ حَشِرِينَ(۱۱۱)

وَ أَوْحَيْنَا إِلى مُوسى أَنْ أَلْقِ عَصاك فَإِذَا هِىَ تَلْقَف مَا يَأْفِكُونَ(۱۱۷)

فَغُلِبُوا هُنَالِك وَ انقَلَبُوا صغِرِينَ(۱۱۹)

وَ أُلْقِىَ السحَرَةُ سجِدِينَ(۱۲۰)

رَب مُوسى وَ هَرُونَ(۱۲۲)

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۶۶ </center>

ترجمه آيات  

از پس آنها موسى را با آيه هاى خويش بسوى فرعون و بزرگان او فرستاديم كه درباره آن ستم كردند، بنگر سرانجام تبهكاران چسان بود (۱۰۳)

كينه و انتقام تو از ما به جرم آن است كه وقتى آيه هاى پروردگارمان به سوى ما آمد بدان ايمان آورديم ، پروردگارا صبرى به ما عطا كن و ما را مسلمان بميران (۱۲۶).

[[رده:تفسیر المیزان]]