۱۴٬۰۶۶
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۸ بخش۱۸: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←بيان رسالت حضرت صالح «ع» و داستان ناقه
| (۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
<span id='link135'><span> | <span id='link135'><span> | ||
==گفتگوى نوح «ع» با قوم | ==گفتگوى نوح «ع» با قوم خود، و غرق شدن تكذيب کنندگان آيات الهى == | ||
<center> «'''بیان آیات'''» </center> | <center> «'''بیان آیات'''» </center> | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
قَالُوا أَجِئْتَنَا لِنَعْبُدَ اللَّهَ وَحْدَهُ وَ نَذَرَ مَا كانَ يَعْبُدُ ءَابَاؤُنَا فَأْتِنَا بِمَا تَعِدُنَا إِن كُنت مِنَ الصادِقِينَ(۷۰) | قَالُوا أَجِئْتَنَا لِنَعْبُدَ اللَّهَ وَحْدَهُ وَ نَذَرَ مَا كانَ يَعْبُدُ ءَابَاؤُنَا فَأْتِنَا بِمَا تَعِدُنَا إِن كُنت مِنَ الصادِقِينَ(۷۰) | ||
قَالَ قَدْ وَقَعَ عَلَيْكم مِّن رَّبِّكُمْ رِجْسٌ وَ غَضبٌ | قَالَ قَدْ وَقَعَ عَلَيْكم مِّن رَّبِّكُمْ رِجْسٌ وَ غَضبٌ أَتُجَدِلُونَنى فى أَسمَاءٍ سمَّيْتُمُوهَا أَنتُمْ وَ ءَابَاؤُكُم مَّا نَزَّلَ اللَّهُ بِهَا مِن سلْطانٍ فَانتَظِرُوا إِنى مَعَكم مِّنَ الْمُنتَظِرِينَ(۷۱) | ||
فَأَنجَيْنَاهُ وَ الَّذِينَ مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِّنَّا وَ قَطعْنَا دَابِرَ الَّذِينَ كذَّبُوا بِئَايَاتِنَا وَ مَا كانُوا مُؤْمِنِينَ(۷۲) | فَأَنجَيْنَاهُ وَ الَّذِينَ مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِّنَّا وَ قَطعْنَا دَابِرَ الَّذِينَ كذَّبُوا بِئَايَاتِنَا وَ مَا كانُوا مُؤْمِنِينَ(۷۲) | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۳: | ||
<center> «'''ترجمه آیات'''» </center> | <center> «'''ترجمه آیات'''» </center> | ||
و به سوى قوم | و به سوى قوم عاد، برادرشان هود را (فرستاديم)، گفت: اى قوم! خداى يگانه را كه جز او خدايى نداريد، بپرستيد، چرا پرهيزكارى نمى كنيد؟ (۶۵) | ||
بزرگان قومش كه كافر بودند، گفتند: ما تو را دستخوش سفاهت مى | بزرگان قومش كه كافر بودند، گفتند: ما تو را دستخوش سفاهت مى بينيم، و از دروغگويانت مى پنداريم. (۶۶) | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۲ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۲ </center> | ||
گفت : اى قوم ! من دستخوش سفاهت نشده | گفت: اى قوم! من دستخوش سفاهت نشده ام، بلكه پيغمبرى از ناحيه پروردگار جهانيانم. (۶۷) | ||
كه پيغام هاى پروردگار خويش به شما مى رسانم و براى شما خيرخواهى امينم (۶۸) | كه پيغام هاى پروردگار خويش به شما مى رسانم و براى شما خيرخواهى امينم. (۶۸) | ||
مگر شگفت داريد كه شما را از پروردگارتان به وسيله مردى از خودتان تذكارى آمده | مگر شگفت داريد كه شما را از پروردگارتان به وسيله مردى از خودتان تذكارى آمده باشد، تا شما را بيم دهد؟ به ياد آريد آن دم كه شما را از پس قوم نوح، جانشين آنان كرد و جثه هاى شما را درشت آفريد، نعمت هاى خدا را به ياد آريد، شايد رستگار شويد. (۶۹) | ||
گفتند: مگر به سوى ما آمده اى تا خدا را به تنهايى بپرستيم و آنچه را پدران ما مى | گفتند: مگر به سوى ما آمده اى تا خدا را به تنهايى بپرستيم و آنچه را پدران ما مى پرستيدند، واگذاريم؟ اگر راست مى گويى، عذابى را كه از آن بيممان مى دهى، بيار. (۷۰) | ||
گفت : عذاب و غضب پروردگارتان بر شما وقوع | گفت: عذاب و غضب پروردگارتان بر شما وقوع يافت، چرا با من بر سر نام هايى كه شما و پدرانتان ساخته و روى يك مشت سنگ و چوب گذاشته ايد، در حالى كه خداوند حجتى درباره آن ها نازل نكرده، مجادله مى كنيد؟ منتظر باشيد كه من نيز با شما، انتظار آن عذاب را مى برم. (۷۱) | ||
پس او را با كسانى كه همراه وى | پس او را با كسانى كه همراه وى بودند، به رحمت خويش نجات داديم و نسل كسانى را كه آيه هاى ما را تكذيب كرده بودند و مؤمن نبودند، قطع كرديم. (۷۲) | ||
<span id='link137'><span> | <span id='link137'><span> | ||
== | ==احتجاج حضرت هود «ع»، با قوم خود == | ||
«'''وَ إِلى عَادٍ أَخَاهُمْ هُوداً قَالَ | <center> «'''بیان آیات'''» </center> | ||
«'''وَ إِلى عَادٍ أَخَاهُمْ هُوداً قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ ...'''»: | |||
«أخ» كه اصلش «أخو» است، به معناى برادر است. حال يا برادر تكوينى، يعنى آن كسى كه در ولادت از پدر يا مادر و يا هر دو با انسان شريك است. يا برادر رضاعى، كه شرع او را برادر دانسته. و يا برادرخواندگى، كه بعضى از اجتماعات آن را معتبر شمرده اند. | |||
اين معناى اصلى كلمه مزبور است، وليكن به طور استعاره، به هر كسى كه با قومى، يا شهرى، يا صنعتى و سجيه اى نسبت داشته باشد نيز، برادر آن چيز اطلاق مى كنند. مثلا مى گويند: «أخو بنى تميم: برادر قبيله بنى تميم». و يا «أخو يثرب: برادر يثرب». و يا «أخو الحياكه: برادر پشم بافى». و يا «أخو الكرم: برادر كرامت». | |||
در آيه مورد بحث : | در آيه مورد بحث: «و إلى عاد أخاهم هودا»، برادر به همين معناى استعارى است. حرف هايى كه در پيرامون جمله «قال يا قوم اعبدوا الله ما لكم من إله غيره»، بايد زده شود، همان حرف هايى است كه در ذيل همين جمله، در داستان قبلى زده شد. تنها تفاوتى كه جمله مورد بحث، با جمله مشابهش در داستان نوح «عليه السلام» دارد، اين است كه در آن جا داشت: «فقال...»، و در اين جا دارد: «قال». و جاى اين هست كه كسى بپرسد: چرا در آن جا حرف عطف (فاء) بر سرِ جمله در آمد، و در اين جا، در نيامد؟ | ||
جوابش | جوابش همان طورى كه زمخشرى نيز در كشاف گفته، اين است كه: در آيه مورد بحث، سؤالى در تقدير است. | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۳ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۳ </center> | ||
گويا پس از | گويا پس از آن كه فرمود: «و إلى عاد أخاهم هودا: و هود را فرستاديم به سوى قوم عاد»، كسى پرسيده است: از كلام نوح با خبر شديم، اينك بفرما ببينيم هود، به قوم چه گفت؟ در جواب فرمود: «قال يا قوم...». | ||
و اين | و اين سؤال و جواب در داستان نوح «عليه السلام» تصور ندارد. براى اين كه داستان مزبور، اولين داستانى است كه در اين آيات ايراد شده است. | ||
«'''قَالَ الْمَلاُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِن قَوْمِهِ ...'''»: | «'''قَالَ الْمَلاُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِن قَوْمِهِ ...'''»: | ||
به طورى كه از داستان هود و قومش كه به زودى آن را نقل مى كنيم، بر مى آيد، عده اى از قوم وى ايمان داشته و از ترس سايرين، ايمان خود را پنهان مى داشتند. به خلاف قوم نوح كه يا هيچ يك از آن ها ايمان نداشتند، يا اگر داشتند، ايمانشان را پنهان نمى كردند، و به داشتن ايمان، معروف و انگشت نما بوده اند. | |||
لذا در آيه مربوط به قوم نوح فرمود: «قال الملأ من قومه: همه بزرگان قومش گفتند...»، وليكن در خصوص داستان هود فرمود: «قال الملأ الذين كفروا من قومه: گروهى كه از بزرگان قوم وى كه كافر بودند، گفتند...». زمخشرى نيز در وجه فرق بين اين دو تعبير، همين معنا را ذكر كرده است. | |||
«'''إنا لنريك فى سفاهة و إنا لنظنك من الكاذبين'''» - قوم هود، از آن جايى كه بر سنت بت پرستى خو كرده بودند، و بت ها در دل هايشان، مقدس و محترم بود، و با اين حال كسى جرأت نداشت سنت غلط آنان را مورد اعتراض قرار دهد. لذا از كلام هود خيلى تعجب كرده، با تأكيد هرچه بيشتر (يعنى با به كار بردن لام در «لنريك» و استعمال لفظ «إنّ» در «إنّا» و لام در «لنظنك»)، اولا، او را مردى سفيه و كم عقل، و رأى او را، رأيى غلط خوانده، و ثانيا او را به ظن بسيار قوى، از دروغگويان پنداشتند. | |||
از لفظ | از لفظ «كاذبين» و همچنين از لفظ «رسل» كه در جمله «و تلك عاد جحدوا بآيات ربهم و عصوا رسله»، بر مى آيد كه قوم هود، غير از آن جناب، پيغمبران ديگرى را هم تكذيب و نافرمانى كرده اند. | ||
<span id='link138'><span> | <span id='link138'><span> | ||
«'''قَالَ | «'''قَالَ يَا قَوْمِ لَيْس بى سفَاهَةٌ...'''»: | ||
حرفى كه در تفسير اين آيه بايد گفته شود، همان حرفى است كه در آيه مشابه | حرفى كه در تفسير اين آيه بايد گفته شود، همان حرفى است كه در آيه مشابه آن، در داستان نوح گفتيم. تنها چيزى كه در خصوص اين جمله بايد بگوييم، اين است كه قوم هود، بيشتر از قوم نوح، بى شرمى و وقاحت كردند. | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۴ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۴ </center> | ||
چه آنان نوح | چه آنان نوح «عليه السلام» را، تنها مردى گمراه دانستند، و اينان هود را مردى سفيه خواندند، و در عين حال، هود «عليه السلام»، وقار نبوت را از دست نداد و ادبى را كه انبياء در دعوت الهى خود بايد رعايت كنند، فراموش نفرمود، و با كمال ادب فرمود: «يا قوم»، و اين لحن، لحن كسى است كه نهايت درجه مهربانى و حرص بر نجات مردمش را دارد. | ||
«'''ليس بى سفاهة و لكنّى رسول من ربّ العالمين'''» - و به طورى كه مى بينيد، در رد تهمت سفاهت از خود و اثبات ادعاى رسالت خويش، هيچ تأكيدى به كار نبرد. براى اين كه اولا در مقابل مردمى لجوج، لجبازى و اصرار نكرده باشد، و در ثانى بفهماند كه ادعايش آن قدر روشن است كه هيچ احتياجى به تأكيد ندارد. | |||
«''' | «'''أُبَلِّغُكمْ رِسالَاتِ رَبّى وَ أَنَا لَكمْ نَاصِحٌ أَمِينٌ'''»: | ||
يعنى: من از جهت اين كه فرستاده اى هستم به سوى شما، كارى جز تبليغ پيام هاى پروردگارم ندارم، و از آنچه شما درباره ام مى پنداريد، بكلى منزه هستم. | |||
آرى، من در آنچه شما را به سوى آن مى خوانم، حيله گر نبوده، نسبت به آن دين حقى كه به آن مبعوث شده ام، خائن نيستم، و چيزى از آن را زير و رو نكرده، جز تدين شما را به دين توحيد، يعنى دينى كه نفع و خير شما در آن است، چيز ديگرى نمى خواهم. و در برابر اين كه آنان او را دروغگو شمردند، خود را «امين» ناميد. | |||
«'''أَوَ عجِبْتُمْ أَن جَاءَكُمْ ذِكرٌ مِّن رَّبِّكُمْ ...'''»: | «'''أَوَ عجِبْتُمْ أَن جَاءَكُمْ ذِكرٌ مِّن رَّبِّكُمْ ...'''»: | ||
كلمه | كلمه «بصطه»، همان «بسطه» با سين است، و از آن جايى كه پهلوى «طاء» - كه از حروف اطباق است - قرار گرفته، مبدل به «صاد» شده، همچنان كه «صراط» را با اين كه اصلش «سراط» است، به همين خاطر با «صاد» مى نويسند. | ||
كلمه «آلاء»، جمع «ألى» - به فتح همزه - و «إلى» - به كسر آن - به معناى نعمت است، همچنان كه «آناء»، جمع «أنى» و «انى» است. | |||
هود | هود «عليه السلام» در اين جمله، مانند نوح «عليه السلام»، تعجب قوم را بى مورد دانسته و از نعمت هاى الهى، دو نعمت را كه بسيار روشن بوده، ذكر فرموده است. يكى اين كه: خداوند آنان را پس از انقراض قوم نوح، خليفه خود قرار داده. و ديگر اين كه: به آن ها درشتى هيكل و نيروى بدنى فراوان ارزانى داشته است. | ||
از همين جا معلوم مى شود كه قوم هود، داراى تمدن بوده و | از همين جا معلوم مى شود كه قوم هود، داراى تمدن بوده و بر ساير اقوام تقدم داشته، و قوه و قدرت بيشترى را دارا بودند. هود «عليه السلام» بعد از ذكر اين دو نعمت، به ساير نعمت هاى الهى اشاره نموده و فرموده: «فاذكروا آلاء الله لعلكم تفلحون...». | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۵ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۵ </center> | ||
«'''قَالُوا | «'''قَالُوا أَجِئْتَنَا لِنَعْبُدَ اللَّهَ وَحْدَهُ وَ نَذَرَ مَا كانَ يَعْبُدُ ءَابَاؤُنَا'''»: | ||
قوم | قوم هود، براى اين كه او را به نوعى از استهزاء ساكت كنند، مسأله تقليد از پدران را به رُخ او كشيدند. | ||
«'''قَالَ قَدْ وَقَعَ عَلَيْكم مِّن رَّبِّكُمْ رِجْسٌ وَ غَضبٌ ...'''»: | «'''قَالَ قَدْ وَقَعَ عَلَيْكم مِّن رَّبِّكُمْ رِجْسٌ وَ غَضبٌ ...'''»: | ||
«رحبس» و «رجز»، چيزى است كه اگر با چيزى ديگر برخورد بكند، بايد از آن چيز صرف نظر نموده، آن را دور انداخت. مدفوع انسان را هم از همين جهت، رحبس و رجز گفته اند. هود «عليه السلام» نيز در اين كلام خود، عذاب را رحبس خوانده، چون طبعا انسان از عذاب تنفر داشته و شخص معذب خود را از اشخاص ايمن از عذاب دور مى سازد. | |||
هود | هود «عليه السلام» در جواب قوم گفت: اين اصرارى كه شما در پرستش بت ها و تقليد كور كورانه از پدران خود مى ورزيد، باعث دورى شما از خدا و غضب خدا بر شما گشت، و سبب شد آن عذابى كه از در انكار مى گفتيد: چه وقت نازل مى شود؟ به همين زودى بر شما نازل گردد. پس منتظر آن باشيد و من هم با شما انتظار آن را دارم. | ||
<span id='link139'><span> | <span id='link139'><span> | ||
«'''اتجادلوننى فى أسماء سميتموها أنتم و آبائكم ما نزل الله بها من سلطان'''» - هود «عليه السلام» در اين جملات، استدلالى را كه قوم بر الوهيت بت ها مى كردند، رد مى كند. چون قومش مى گفتند: پدران ما كه اين بت ها را مى پرستيدند، از ما عاقل تر بودند، و ما ناگزير بايد از آنان پيروى كنيم. | |||
«'''اتجادلوننى فى | |||
هود | هود «عليه السلام» در جواب مى فرمايد: پدران شما نيز مانند شما، برهان و دليل صحيحى بر خدايى اين بت ها نداشتند، و مسأله خدا بودن آن ها، جز نام هايى كه شما بر آن ها نهاده ايد، چيز ديگرى نيست. اين شماييد كه به دست خود، سنگ يا چوب هايى را تراشيده، يكى را خداى ارزانى و فراوانى نعمت، و ديگرى را خداى جنگ، و سومى را خداى دريا و يا خشكى خوانده ايد. جز نامگذارى شما، مأخذ ديگرى نداشته و خدايى آن ها، جز در اوهام شما مصداق ديگرى ندارد. و آيا با يك مشت اوهام كه اسم گذاريش به اختيار خود انسان است، مى خواهيد ادعاى مرا كه توأم با دليل و برهان قطعى است، جواب دهيد؟ | ||
اين طرز بيان در استدلال بر بطلان مسلك بت پرستى در قرآن | اين طرز بيان در استدلال بر بطلان مسلك بت پرستى در قرآن كريم، فراوان به چشم مى خورد، و اين خود، لطيف ترين بيان و برنده ترين حجتى است بر بطلان اين مسلك. زيرا هر صاحب ادعايى كه نتواند بر حقانيت ادعاى خود، حجت و برهان اقامه كند، در حقيقت، برگشت ادعايش به خيال و فرض نامگذارى مى شود، و از بديهى ترين جهالت ها است كه انسان در مقابل برهان، لجاجت ورزيده، به يك مشت موهومات و فرضيات اعتماد كند. | ||
و اين طرز | و اين طرز بيان، تنها در مسأله پرستش جريان ندارد، بلكه اگر در آن دقت شود، در هر چيزى كه انسان به آن اعتماد نمايد و آن را در قبال خداى تعالى موجودى مستقل پنداشته، در نتيجه به آن دلبستگى پيدا نمايد، آن را اطاعت كند و به سويش تقرب بجويد، اين بيان جريان دارد. | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۶ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۶ </center> | ||
لذا خداى | لذا خداى تعالى، اطاعت غير خود را نيز عبادت خوانده. مثلا درباره اطاعت از شيطان فرموده: «ألم أعهد إليكم يا بنى آدم أن لا تعبدوا الشيطان إنه لكم عدو مبين و أن اعبدونى هذا صراط مستقيم». | ||
«'''فَأَنجَيْنَاهُ وَ الَّذِينَ مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِّنَّا ...'''»: | «'''فَأَنجَيْنَاهُ وَ الَّذِينَ مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِّنَّا ...'''»: | ||
اين كه در اين آيه، «رحمت» نكره، يعنى بدون اضافه ذكر شده و خلاصه نفرمود: «رحمتى»، براى اين است كه دلالت بر نوع مخصوصى از رحمت كند و آن، رحمتى است كه مخصوص به مؤمنان است، و آن همانا نصرت و پيروزى بر دشمنان است. همچنان كه فرمود: «إنا لننصر رسلنا و الذين آمنوا فى الحياة الدنيا و يوم يقوم الأشهاد». و نيز فرموده: «و كان حقا علينا نصر المؤمنين». | |||
«'''و قطعنا دابر الذين كذبوا | «'''و قطعنا دابر الذين كذبوا بآياتنا...'''» - «قطع دابر»، كنايه از هلاكت و قطع نسل است. چون دابر هر چيزى به معناى دنباله آن است. حال چه دنباله از طرف گذشته، همچنان كه مى گويند: «امس الدابر»، و يا از طرف آينده، مثل اين كه مى گويند: «دابر القوم»، و معلوم است كه هلاكت قومى باعث هلاكت دنباله و نسل آن قوم نيز هست. و ما - إن شاء الله - به زودى، بحث مفصلى در پيرامون داستان هود «عليه السلام»، در سوره هود ايراد خواهيم نمود. | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۷ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۷ </center> | ||
<span id='link140'><span> | <span id='link140'><span> | ||
| خط ۲۲۰: | خط ۲۲۹: | ||
<center> «'''ترجمه آیات'''» </center> | <center> «'''ترجمه آیات'''» </center> | ||
و به سوى قوم ثمود، برادرشان صالح را(فرستاديم ) گفت : اى قوم ! خداى يگانه را كه جز او خدايى | و به سوى قوم ثمود، برادرشان صالح را (فرستاديم) گفت: اى قوم! خداى يگانه را كه جز او خدايى نداريد، بپرستيد، كه شما را از پروردگارتان حجتى آمد، اين شتر خدا است كه معجزه اى براى شما است، بگذاريدش تا در زمين خدا چرا كند، و زنهار! به آن آسيب مرسانيد كه به عذابى دردناك دچار شويد.(۷۳) | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۸ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۸ </center> | ||
و در اين سرزمين جايتان داد، و اينك در | به ياد آريد زمانى را كه خداوند پس از قوم عاد، شما را جانشين آنان كرد و در اين سرزمين جايتان داد، و اينك در دشت هاى آن كوشك ها مى سازيد، و از كوه ها خانه ها مى تراشيد، به ياد آريد نعمت هاى خدا را و در اين سرزمين فساد نينگيزيد. (۷۴) | ||
بزرگان قومش كه گردنكشى كرده | بزرگان قومش كه گردنكشى كرده بودند، به كسانى كه زبون به شمار مى رفتند، (يعنى) به آن هايى كه مؤمن شده بودند، گفتند: شما چه مى دانيد كه صالح پيغمبر پروردگار خويش است؟ گفتند: ما به آيينى كه وى را به ابلاغ آن فرستاده اند، مؤمنيم. (۷۵) | ||
كسانى كه گردنكشى كرده بودند گفتند: ما آيينى را كه شما بدان گرويده | كسانى كه گردنكشى كرده بودند گفتند: ما آيينى را كه شما بدان گرويده ايد، منكريم. (۷۶) | ||
پس شتر را بكشتند و از فرمان پروردگار خويش سرپيچيدند، و گفتند: اى صالح اگر تو | پس شتر را بكشتند و از فرمان پروردگار خويش سرپيچيدند، و گفتند: اى صالح اگر تو پيغمبرى، عذابى را كه به ما وعده مى دهىف بيار. (۷۷) | ||
پس دچار زلزله شده و در خانه هاى خويش بى جان شدند (۷۸) | پس دچار زلزله شده و در خانه هاى خويش بى جان شدند. (۷۸) | ||
آنگاه صالح از آنان دور شد و گفت : اى قوم ! من پيغام پروردگار خويش را رسانيدم و به شما خيرخواهى | آنگاه صالح از آنان دور شد و گفت: اى قوم! من پيغام پروردگار خويش را رسانيدم و به شما خيرخواهى كردم، ولى شما خيرخواهان را دوست نمى داريد. (۷۹) | ||
<span id='link141'><span> | <span id='link141'><span> | ||
== | ==رسالت حضرت صالح «ع» و داستان ناقۀ او== | ||
<center> «'''بیان آیات'''» </center> | <center> «'''بیان آیات'''» </center> | ||
«'''و | «'''و إلى ثمود أخاهم صالحا...'''»: | ||
«ثمود»، يكى از امت هاى قديمى عرب بوده كه در سرزمين يمن در احقاف مى زيسته اند، و خداوند متعال، شخصى از خود آنان، به نام «صالح» را در ميانشان مبعوث نمود. صالح «عليه السلام»، قوم خود را كه مانند قوم نوح و هود مردمى بت پرست بودند، به دين توحيد دعوت نمود و فرمود: «يا قوم اعبدوا الله ما لكم من إله غيره». | |||
«'''قد جاءتكم بينة من ربكم'''» - يعنى براى شما شاهدى كه شهادتش | «'''قد جاءتكم بينة من ربكم'''» - يعنى براى شما شاهدى كه شهادتش قطعى است، آمد. | ||
«'''هذه ناقة الله لكم آية'''» - اين | «'''هذه ناقة الله لكم آية'''» - اين جمله، بينه اى را كه در جمله قبل بود، بيان مى كند و مقصود از «ناقه»، همان ماده شترى است كه خداوند آن را به عنوان معجزه براى نبوت صالح از شكم كوه بيرون آورد، و به همين عنايت بود كه آن را «ناقۀ خدا» ناميد. | ||
«'''فذروها | «'''فذروها تأكل فى أرض الله ...'''» - استعمال لفظ «فاء»، تفريع را مى رساند، و چنين مى فهماند كه چون ناقه مذكور، ناقه خدا است، پس بگذاريد تا در زمين خدا بچرد. و اين تعبير، يعنى به كار بردن لفظ «فاء»، خالى از تشديد هم نيست. هم آن تفريع را مى رساند و هم زمينه را براى ذكر عذاب كه به مقتضاى آيه «و لكل أمة رسول فاذا جاء رسولهم قضى بينهم بالقسط و هم لا يظلمون»، حساب هر پيغمبرى را با امتش تصفيه مى كند، آماده مى سازد. | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۹ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۹ </center> | ||
آيه | آيه شريفه، مخصوصا جمله «فى أرض الله»، به طور تلويح مى فهماند كه قوم صالح، از آزاد گذاشتن ناقه در چريدن و گردش كردن، اكراه داشتند و گويا اين معنا بر آنان گران مى آمده و نمى خواستند زير بارِ آن بروند. لذا توصيه كرده كه از آزادى آن جلوگيرى نكنند، و تهديد فرموده كه اگر آسيبى به آن رسانيده، يا آن را بكشند، به عذاب دردناكى دچار مى شوند. | ||
«'''وَ اذْكرُوا إِذْ جَعَلَكمْ خُلَفَاءَ مِن بَعْدِ عَادٍ...'''»: | «'''وَ اذْكرُوا إِذْ جَعَلَكمْ خُلَفَاءَ مِن بَعْدِ عَادٍ...'''»: | ||
«صالح» در اين جمله، قوم خود را به تذكر و ياد آوردن نعمت هاى خدا دعوت مى كند، همچنان كه «هود»، قوم عاد را به آن دعوت مى نمود. و از جمله نعمت هايى كه به ياد آنان مى آورد، اين است كه خداوند آنان را جانشين قوم عاد و ساير امت هاى گذشته قرار داده و در زمين مكنتشان داده، و اينك قسمت هاى جلگه زمين و همچنين كوهستانى آن را اشغال نموده و در آن، خانه و آبادى به وجود آورده اند. | |||
آنگاه تمامى نعمت ها را در جمله «فاذكروا آلاء الله» خلاصه مى كند. و با به كار بردن لفظ «فاء» كه براى تفريع است، مغايرت آن را با جملات قبل مى رساند. | |||
و گويا پس از | و گويا پس از اين كه فرمود: نعمت هاى خدا را به ياد بياوريد، و تعدادى از آن نعمت ها را بر شمرد، براى بار دوم فرمود: با اين همه نعمت ها كه خداوند در دسترس شما قرار داده، جا دارد كه آن نعمت ها را به ياد بياوريد. | ||
«'''و لا تعثوا فى | «'''و لا تعثوا فى الأرض مفسدين'''» - اين جمله، عطف بر جمله «فاذكروا» و لازمه آن است. و | ||
ماده | ماده «عثى»، هم به معناى فساد تفسير شده، و هم به معناى اضطراب و مبالغه آمده است. راغب، در مفردات مى گويد: «عيث و عثى»، با اين كه دو ماده هستند، از جهت معنا به هم نزديك هستند، مانند «جذب و جبذ». | ||
چيزى كه | چيزى كه هست، ماده «عيث»، بيشتر در فسادهايى گفته مى شود كه محسوس باشد، به خلاف ماده «عثى»، كه بيشتر در فسادهاى معنوى و غير حسى به كار برده مى شود. مانند آيه «و لا تعثوا فى الأرض مفسدين». | ||
