۱۳٬۷۸۶
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۸ بخش۱۸: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←گفتگوى نوح عليه السلام با قوم خود و نجات يافتن او و غرق گشتن مكذبين آيات الهى
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
|||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
<span id='link135'><span> | <span id='link135'><span> | ||
==گفتگوى نوح | ==گفتگوى نوح «ع» با قوم خود و و غرق شدن تكذيب کنندگان آيات الهى == | ||
<center> «'''بیان آیات'''» </center> | <center> «'''بیان آیات'''» </center> | ||
اين آيات با ذكر داستان نوح | اين آيات با ذكر داستان نوح «عليه السلام» و اين كه چگونه مردم را به توحيد و ترك شرك دعوت مى نمود، و قومش او را انكار نموده، بر شرك خود اصرار مى ورزيدند و اين كه خداوند چگونه طوفان را بر ايشان مسلط نمود و همه را تا به آخر هلاك ساخت، و نوح و گروندگان به وى را نجات داد، تعقيب و دنباله آيات قبلى است كه آن نيز، راجع به دعوت به توحيد و نهى از شرك به خداى سبحان و تكذيب آيات او بود. و به منظور تكميل همين بيان، داستان عده ديگرى از انبياء از قبيل هود، صالح، شعيب، لوط و موسى «عليهم السلام» را نيز ذكر مى فرمايد. | ||
«'''لَقَدْ أَرْسلْنَا نُوحاً إِلى قَوْمِهِ ...'''»: | «'''لَقَدْ أَرْسلْنَا نُوحاً إِلى قَوْمِهِ ...'''»: | ||
نخست داستان نوح را ذكر فرموده | نخست داستان نوح را ذكر فرموده. چون نوح «عليه السلام»، اولين پيغمبرى است كه تفصيل نهضت او در قرآن ذكر شده، و به زودى در تفسير سوره «هود»، تفصيل داستان آن جناب خواهد آمد - إن شاء الله. | ||
لام در كلمه «لقد»، براى قسم است و به منظور تأكيد مطلب آورده شده ، چون روى سخن با مشركان بوده كه منكر نبوت هستند. | |||
«'''فقال يا قوم اعبدوا الله ما لكم من إله غيره'''» - نوح «عليه السلام» به خاطر اين كه به مردم بفهماند كه او خيرخواه آنان است و مى خواهد مراتب دلسوزى خود را نسبت به آنان برساند، مى گويد: «يا قوم: اى قوم من». آنگاه اولين پيشنهادى كه به آنان مى كند، اين است كه بياييد به دين توحيد بگراييد. سپس با جمله «إنى أخاف عليكم عذاب يوم عظيم»، آنان را انذار نموده، تهديد مى كند. و چون مقصودش از اين عذاب، عذاب روز قيامت است. | |||
از جمله | پس در حقيقت در اين دو جمله، دو تا از اصول دين را كه همان «توحيد» و «معاد» است، به آنان گوشزد نموده، بعدا در جمله «يا قوم ليس بى ضلالة ولكنى رسول من ربّ العالمين»، به اصل سوم از اصول دين، يعنى مسأله «نبوت» اشاره مى نمايد. علاوه بر اين كه در همان دعوت، به دو اصل اولى نيز اشاره به مسأله نبوت هست. براى اين كه دعوت به يك نوع عبادت، انذار از يك نوع عذابى است كه قومش هيچ گونه اطلاعى از آن نداشته اند، و معلوم است كه دارنده چنين دعوت هايى جز پيغمبرى نمى تواند باشد. | ||
از جمله «أو عجبتم أن جاءكم ذكر من ربكم على رجل منكم لينذركم» هم بر مى آيد كه قومش، از شنيدن همان دو مطلب، به مسأله نبوت كه اصل سومى است، نيز منتقل شده اند. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۱۹ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۱۹ </center> | ||
چون مى فرمايد: از شنيدن آن دو | چون مى فرمايد: از شنيدن آن دو دعوت، بلكه از شنيدن اولين دعوت او نسبت به رسالت وى تعجب كرده اند. | ||
«'''قَالَ الْمَلاُ مِن قَوْمِهِ إِنَّا لَنرَاك فى ضلَالٍ مُّبِينٍ'''»: | «'''قَالَ الْمَلاُ مِن قَوْمِهِ إِنَّا لَنرَاك فى ضلَالٍ مُّبِينٍ'''»: | ||
كلمه | كلمه «ملأ» به معناى اشراف و بزرگان قوم است، و اين طبقه از افراد اجتماع را از اين نظر «ملأ» گفته اند كه هيبت آنان، دل ها، و زينت و جمال شان، چشم ها را پُر مى كند. و اگر با اين تأكيد شديد نسبت ضلالت به او داده اند، براى اين است كه اين طبقه هرگز توقع نداشتند كه يك نفر پيدا شود و بر بت پرستى آنان اعتراض نموده، صريحا پيشنهاد ترك خدايان شان را كند و از اين عمل انذارشان نمايد. لذا وقتى با چنين كسى مواجه شده اند، تعجب نموده، او را با تأكيد هرچه تمامتر گمراه خوانده اند. | ||
اين هم كه گفته اند: ما به يقين تو را گمراه مى بينيم، مقصود از «ديدن»، حكم كردن است. يعنى به نظر چنين مى رسد كه تو سخت گمراهى. | |||
«'''قَالَ يَا قَوْمِ لَيْس بى ضلَالَةٌ ...'''»: | «'''قَالَ يَا قَوْمِ لَيْس بى ضلَالَةٌ ...'''»: | ||
نوح | نوح «عليه السلام» در جواب آنان، گمراهى را از خود نفى نموده و در جمله «ولكنّى رسول من ربّ العالمين»، خود را پيغمبرى مبعوث از طرف خداى سبحان معرفى مى كند. و اگر خدا را به وصف «ربّ العالمين» ستوده، براى اين است كه نزاع بر سر ربوبيت بوده، آنان به غير از خدا براى هر شأنى از شؤون عالَم، مانند آسمان و زمين و انسان و غير آن ارباب ديگرى داشتند، و آن جناب با ذكر اين وصف، ربوبيت را منحصر به خداى تعالى نمود، و در اين جواب، هيچ گونه تأكيدى به كار نبرد، تا بفهماند مطلب يعنى رسالت وى و گمراه نبودنش، آن قدر روشن است كه هيچ احتياجى به قسم يا تأكيد ديگرى ندارد. | ||
«'''أُبَلِّغُكُمْ رِسالَاتِ | «'''أُبَلِّغُكُمْ رِسالَاتِ رَبّى وَ أَنصحُ لَكمْ وَ أَعْلَمُ مِنَ اللَّهِ مَا لا تَعْلَمُونَ'''»: | ||
در اين چند | در اين چند جمله، اوصاف خود را مى شمارد. نخست مى فرمايد: من از آن جايى كه رسولى از ناحيه پروردگار هستم، به مقتضاى رسالتم، پيام هايى را به شما مى رسانم. و رسالت و پيغام را به صيغه جمع ذكر كرد، تا بفهماند كه او تنها مبعوث به توحيد و معاد نشده، بلكه احكام بسيار ديگرى نيز آورده. چون نوح «عليه السلام» از پيغمبران اولى العزم و صاحب كتاب و شريعت بوده است. | ||
سپس مى فرمايد: من خيرخواه | سپس مى فرمايد: من خيرخواه شمايم، و با شما نصيحت هايى دارم كه شما را به خداوند و اطاعت او نزديك و از استنكاف از پرستش او دور مى سازد. | ||
آنگاه مى فرمايد: و من چيزهايى مى دانم كه شما نمى دانيد، و مقصودش از آن چيزها، معارفى است كه خداوند از سنن جارى در عالَم و از آغاز و انجام عالَم، به وى آموخته است. مانند وقايع قيامت، جزئيات مسأله ثواب و عقاب، اطاعت و معصيت بندگان، رضا و غضب و نعمت و عذابش. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۰ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۰ </center> | ||
پس | پس اين كه بعضى گفته اند: دو جمله «أبلغكم...» و «أصح لكم»، دو صفت و جمله «أعلم...»، حال از فاعل «أنصح لكم» است، صحيح نيست، بلكه همان طورى كه گفتيم، اين سه جمله، هر كدام براى غرض خاصى ذكر شده اند. | ||
«'''أوَ عجِبْتُمْ أَن جَاءَكمْ ذِكْرٌ مِّن رَّبِّكمْ ...'''»: | «'''أوَ عجِبْتُمْ أَن جَاءَكمْ ذِكْرٌ مِّن رَّبِّكمْ ...'''»: | ||
اين | اين جمله، استفهامى است انكارى كه مى فهماند تعجب آنان از ادعاى رسالت و دعوت به دين حق بى جا و بى مورد بوده، و مقصود از «ذكر»، همان معارف حق او است كه بشر را به ياد خدا مى اندازد. و كلمه «من ربكم»، متعلق است به «كائن» تقديرى. | ||
«'''لينذركم و لتتقوا و لعلكم ترحمون'''» - اين سه | «'''لينذركم و لتتقوا و لعلكم ترحمون'''» - اين سه جمله، متعلق است به جمله «جاءكم»، و معناى آن، اين است كه: اين ذكر (دين)، به اين جهت براى شما فرستاده شده، تا رسول، شما را انذار نموده، به اين وسيله وظيفه خود را ادا نمايد، و شما نيز از خدا بترسيد، تا در نتيجه رحمت الهى شامل حالتان شود. چون تنها تقوا و ترس از خدا، آدمى را نجات نمى دهد، بلكه بايد رحمت الهى هم دستگير بشود. | ||
اين سه جمله از كلام نوح | اين سه جمله از كلام نوح «عليه السلام»، مشتمل است بر اجمالى از معارف عالى الهى. | ||
«'''فَكَذَّبُوهُ فَأَنجَيْنَاهُ وَ الَّذِينَ مَعَهُ فى الْفُلْكِ ...'''»: | «'''فَكَذَّبُوهُ فَأَنجَيْنَاهُ وَ الَّذِينَ مَعَهُ فى الْفُلْكِ ...'''»: | ||
بنابه گفته راغب، لفظ «فُلك» كه به معناى كشتى است، هم در يك كشتى استعمال مى شود، و هم در كشتى هاى زياد. و به گفته صحاح اللغه، هم معامله مذكر با آن مى شود و هم مؤنث. | |||
و دو كلمه «قوما عمين»، يكى وصف است و ديگرى موصوف، و «عمين»، جمع «عمى» بر وزن «خشن»، صفتى است مشبه از ماده «عمى، يعمى». | |||
فرق «عمى» با «أعمى» - به طورى كه گفته اند - اين است كه «عمى»، تنها كسى را مى گويند كه بصيرت نداشته باشد، و «أعمى»، به كسى اطلاق مى شود كه بصر (چشم) نداشته باشد. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۱ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۲۱ </center> | ||
<span id='link136'><span> | <span id='link136'><span> | ||
