تفسیر:المیزان جلد۲ بخش۴۴: تفاوت میان نسخه‌ها

__TOC__

و به خاطر همين نكته اى كه خاطر نشان كرديم مى بينيم خداى تعالى مساله احياء و اماته را در غالب موارد قرآن طورى ذكر كرده كه خالى از نوعى استهانت و بى اهميت شمردن نيست ، از آن جمله مى فرمايد: «'''و هو الذى يبدوا الخلق ثم يعيده ، و هو اهون عليه ، و له المثل الاعلى فى السموات و الارض و هو العزيز الحكيم '''».

و نيز مى فرمايد: «'''قال رب انى يكون لى غلام ... قال ربك هو على هين و قد خلقتك من قبل و لم تك شيئا'''».

يعنى كجا و چگونه خداوند (اهل ) اين قريه را زنده مى كند و بنابراين در اين جمله ، مجازى اعمال شده ، زيرا زنده شدن ، به خود قريه نسبت داده شده ، نظير مجازى است كه در جمله : «'''واسئل القرية '''» آمده است و با آوردن اين جمله خواست عظمت امر را برساند، و نيز قدرت خداى سبحان را عظيم نشان دهد،

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۲ صفحه ۵۵۳ </center>

نه اينكه خواسته باشد اين امر را بعيد جلوه دهد يعنى استبعادى كند كه منجر به انكار معاد باشد، و يا استبعادى كه از انكار قلبى معاد ناشى شده باشد، دليل بر اين مدعا گفتار همين شخص است كه خداى تعالى از او حكايت كرد كه در آخر داستان گفت : «'''اعلم ان الله على كل شى ء قدير'''»، و نگفت : «'''الان علمت '''» همچنان كه از همسر عزيز مصر حكايت كرده كه بعد از روشن شدن حقيقت گفت : «'''الان حصحص ‍ الحق '''» و به زودى توضيح آن خواهد آمد.

علاوه بر اينكه شخص نامبرده پيامبرى بوده كه از غيب با او سخن مى گفته اند و آيتى بوده مبعوث به سوى مردم ، و اين از انبياء معصوم ممكن نيست در امر معاد - كه خود يكى از اصول دين است - دچار شك و ترديد شوند.

از ظاهر اين جمله بر مى آيد كه خداى تعالى او را قبض روح كرده ، و به همان حال صد سال باقيش داشته ، و پس از صد سال دوباره روحش را به بدنش برگردانيده است .

سخن بعضى از مفسرين مبنى بر اينكه مراد از موت در «'''فاماته الله '''» بيهوشى است . ورد آن

به علاوه اگر اين ممكن باشد كه خدا به عنوان كار خارق العاده مرد بيهوشى را بعد از صد سال به حال آورد، چرا جايز نباشد كه به عنوان كار خارق العاده ، مرده صد ساله را زنده كند؟ چون بين خارق العاده ها فرقى نيست . معلوم مى شود مفسر مزبور زنده كردن مردگان را در دنيا محال مى داند، در حالى كه هيچ دليلى بر محال بودن آن ندارد، و بهمين جهت است كه ذيل آيه «'''وانظر الى العظام كيف ننشزها ثم نكسوها لحما...'''» را تاويل كرده ، كه به زودى تاويلش خواهد آمد.

و سخن كوتاه اينكه : دلالت آيه شريفه «'''فاماته الله مائه عام ...'''» با در نظر گرفتن آيه قبلى «'''انى يحيى هذه الله '''» و نيز آيه بعدى «'''فانظر الى طعامك و شرابك لم يتسنه و انظر الى حمارك '''»، و آيه «'''و انظر الى العظام '''» بر اينكه شخص مزبور واقعا مرده ، و بعد از صد سال زنده شده ، جاى هيچ ترديدى نيست .

كلمه «'''لبث '''» به معناى مكث و باقى ماندن (در جائى و در حالى ) است ، و اينكه شخص مزبور ميان يك روز و پاره اى از يك روز ترديد كرد دلالت دارد بر اينكه زنده شدنش در غير آن ساعتى بوده كه از دنيا رفته ، مثلا اگر در اواخر روز از دنيا رفته و در اوائل روز بعد زنده شده ،

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۲ صفحه ۵۵۵ </center>

و مرگ و زندگى را خواب و بيدارى پنداشته و چون اختلاف ساعات آندو را ديه ، ترديد كرده كه آيا ميان اين خواب و بيدارى يك شب فاصله شده يا نه ؟ لذا گفته : «'''يوما'''» اگر يك شب فاصله شده باشد «'''او بعض يوم '''» اگر يك شب فاصله نشده باشد در اينجا هاتفى به او مى گويد: «'''بل لبثت ماه عام '''».

<span id='link488'><span>

==شرح قصه پيامبرى كه خدا او را مى راند و سپس زنده كرد و توضيح جوانب آن و پاسخ به اشكالاتى كه به نظر مى رسد ==

پس از همه مطالب گذشته اين معنا روشن شد كه تمامى جملات آيه از آنجا كه مى فرمايد: «'''فاماته الله '''» تا به آخر يك جوابند، و تكرار جمله : «'''يحيى هذه الله '''» نيستند.

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۲ صفحه ۵۶۰ </center>

<span id='link489'><span>

==پيامبرى كه بعد از مرگ زنده شد، بعد از زنده شدن به صحت علم قبلى خود پى برد نه اينكه جاهل بود و علم پيدا كرد ==

بعضى از مفسرين احتمال داده اند كه عامل ظرف (اذ) جمله «'''قال او لم تومن '''» باشد، و ترتيب كلام چنين باشد: «'''قال او لم تومن اذ قال ابراهيم رب ارنى '''»، و ليكن اين توجيه ضعيف است .

[[رده:تفسیر المیزان]]