تفسیر:المیزان جلد۲۰ بخش۲۴: تفاوت میان نسخه‌ها

==چند روايت راجع به سوال مردم از زمان وقوع قيامت و جواب خداى تعالى ==

در تفسير قمى در ذيل آيه «'''و اما من خاف مقام ربه و نهى النفس عن الهوى فان الجنه هى الماوى '''»، آمده كه اين درباره بنده خدا است ، كه وقتى در برابر معصيت خدا قرار مى گيرد با اينكه مى تواند مرتكب شود، از ترس خدا مرتكب نمى شود، و بخاطر نهى خدا نفس خود را از ارتكاب آن نهى مى كند، و تلافى اين عملش همان جنت است ، و در تفسير آيه «'''يسئلونك عن الساعه ايان مرسيها'''» فرمود: يعنى چه وقت بپا مى شود؟ و خداى تعالى در پاسخش فرمود: «'''الى ربك منتهيها'''» يعنى علم آن نزد پروردگار تو است ، و در معناى جمله «'''الا عشيه او ضحيها'''» فرمود: يعنى بعضى از يك روز.

و در الدر المنثور است كه ابن ابى حاتم و ابن مردويه به سندى ضعيف از ابن عباس روايت كرده اند كه گفت : مشركين مكه از رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) مى پرسيدند «'''متى تقوم الساعه '''» و منظورشان از اين سؤ ال مسخره كردن اعتقاد به قيامت بود، و لذا در اين باره اين آيه نازل شد: «'''يسئلونك عن الساعه ايان مرسيها...'''»

و در همان كتاب آمده كه بزار، ابن جرير، ابن منذر، حاكم ، (وى حديث را صحيح دانسته ) و ابن مردويه از عايشه روايت كرده اند كه گفت : از رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) همواره از مساءله قيامت سؤ ال مى شد تا آنكه آيه «'''فيم انت من ذكريها الى ربك منتهيها'''» نازل شد بر رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) آن وقت ديگر سؤ ال نشد.

مؤ لف : اين روايت را از عده اى از كتب حديث بدون ذكر سند از عروه نيز روايت كرده ، و نيز نظير آن را از عده اى ديگر از آن كتب از شهاب بن طارق هم نقل كرده ، و ليكن سياق آيه با اين روايات نمى سازد، چون حاصل از همه اين روايات اين است كه آيه پاسخ از سؤ ال مردم باشد، در حالى كه سياق آيه چنين چيزى را نمى رساند.

و در بعضى از روايات آمده كه رسم اعراب چنين بود كه وقتى به نزد رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) مى رفتند از قيامت مى پرسيدند، و حضرت رو مى كرد به جوانتر آنان و مى فرمود: اگر اين بچه يك قرن زندگى كند قيامت شما بپا مى شود، اين حديث را صاحب الدر المنثور از ابن مردويه از عايشه نقل كرده است .

اين روايت وقت قيام قيامت را معين مى كند، و رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) بزرگتر از آن است كه چنين كارى بكند، چگونه ممكن است با اينكه در بسيارى از سوره هاى قرآنى به او وحى شده كه علم به قيامت از مختصات خداى تعالى است و كسى جز او آن را نمى داند، و دستور داده هر كس از او از اين مساءله پرسيد بگويد كه من به اين مطلب علمى ندارم .