۱۳٬۷۶۶
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱۸ بخش۱: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۸ صفحه : ۳ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۸ صفحه : ۳ </center> | ||
<span id='link1'><span> | <span id='link1'><span> | ||
<center> «'''سوره شوری'''» </center> | |||
==آيات ۱ - ۶ سوره شورى == | ==آيات ۱ - ۶ سوره شورى == | ||
* سوره «شورى»، مكى است و پنجاه و سه آيه دارد. | * سوره «شورى»، مكى است و پنجاه و سه آيه دارد. | ||
| خط ۱۶۳: | خط ۱۶۶: | ||
<span id='link9'><span> | <span id='link9'><span> | ||
==مقصود از استغفار ملائكه براى | ==مقصود از استغفار ملائكه براى اهل زمين == | ||
«'''وَ المَلائِكَةُ يُسَبّحُونَ بِحَمدِ رَبّهِم وَ يَستَغفِرُونَ لِمَن فِى الأرض'''»: يعنى فرشتگان، خداى را از هرچه كه لايق به ساحت قدسش نيست، منزّه داشته، و او را با شمردن كارهاى جميلش ثنا مى گويند. و يكى از چيزهايى كه لايق ساحت قدس او نيست، همين است كه امر بندگان خود را مهمل گذارد، و آنان را به سوى دينى كه خود تشريع مى كند، و از راه وحى ابلاغ مى فرمايد، هدايت نكند. با اين كه اين هدايت يكى از كارهايى است كه انجامش از ناحيۀ خدا جميل و پسنديده است. و از خداى سبحان درخواست مى كنند كه اهل زمين را بيامرزد. | «'''وَ المَلائِكَةُ يُسَبّحُونَ بِحَمدِ رَبّهِم وَ يَستَغفِرُونَ لِمَن فِى الأرض'''»: يعنى فرشتگان، خداى را از هرچه كه لايق به ساحت قدسش نيست، منزّه داشته، و او را با شمردن كارهاى جميلش ثنا مى گويند. و يكى از چيزهايى كه لايق ساحت قدس او نيست، همين است كه امر بندگان خود را مهمل گذارد، و آنان را به سوى دينى كه خود تشريع مى كند، و از راه وحى ابلاغ مى فرمايد، هدايت نكند. با اين كه اين هدايت يكى از كارهايى است كه انجامش از ناحيۀ خدا جميل و پسنديده است. و از خداى سبحان درخواست مى كنند كه اهل زمين را بيامرزد. | ||
| خط ۱۷۲: | خط ۱۷۵: | ||
شاهد بر اين معنا اين است كه جمله مورد بحث در خلال سياقى واقع شده كه در صدد بيان صفت وحى است. و نيز شاهد ديگرش اين است كه براى اهل زمين طلب مغفرت مى كنند، و معنا ندارد ملائكه براى همۀ اهل زمين طلب مغفرت كنند، و از خدا بخواهند حتى مشركان را كه مى گفتند «اتّخَذَ اللّهُ وَلَداً» بيامرزد. با اين كه قبلا از خود ملائكه حكايت كرده بود كه: وَ يَستَغفِرُونَ لِلّذِينَ آمَنُوا». پس ناگزير بايد بگوييم منظور از طلب مغفرت، طلب وسيله و سبب مغفرت است و آن، همين است كه نخست براى اهل زمين دينى تشريع كند، تا سپس متدينين به آن دين را بيامرزد. | شاهد بر اين معنا اين است كه جمله مورد بحث در خلال سياقى واقع شده كه در صدد بيان صفت وحى است. و نيز شاهد ديگرش اين است كه براى اهل زمين طلب مغفرت مى كنند، و معنا ندارد ملائكه براى همۀ اهل زمين طلب مغفرت كنند، و از خدا بخواهند حتى مشركان را كه مى گفتند «اتّخَذَ اللّهُ وَلَداً» بيامرزد. با اين كه قبلا از خود ملائكه حكايت كرده بود كه: وَ يَستَغفِرُونَ لِلّذِينَ آمَنُوا». پس ناگزير بايد بگوييم منظور از طلب مغفرت، طلب وسيله و سبب مغفرت است و آن، همين است كه نخست براى اهل زمين دينى تشريع كند، تا سپس متدينين به آن دين را بيامرزد. | ||
«'''ألا إنَّ اللّهَ هُوَ الغَفُورُ الرَّحِيمَ«'''»: يعنى آگاه باش كه خداى سبحان، بدان جهت كه متصف به دو صفت مغفرت و رحمت است، و او را به نام | «'''ألا إنَّ اللّهَ هُوَ الغَفُورُ الرَّحِيمَ«'''»: يعنى آگاه باش كه خداى سبحان، بدان جهت كه متصف به دو صفت مغفرت و رحمت است، و او را به نام «غفور» و «رحيم» مى خوانيد، ساحت قدسش اقتضاء مى كند كه براى اهل زمين كارى كند و زمينه اى فراهم سازد كه به مغفرت و رحمت او برسند و آن كار، همين است كه از راه وحى و رسالت، دينى برايشان تشريع كند كه به وسيلۀ آن به سوى سعادت خود هدايت شوند. | ||
بعضى از مفسران گفته اند: در جملۀ | بعضى از مفسران گفته اند: در جملۀ «ألا إنّ اللّه...»، اشاره اى است به اين كه خداى تعالى، هم استغفار ملائكه را قبول كرده، و هم بيشتر از آن مقدارى را كه ملائكه خواسته اند، مغفرت و رحمت مى دهد. | ||
«'''وَ الَّذِينَ اتخَذُوا مِن دُونِهِ أَوْلِيَاءَ اللَّهُ حَفِيظٌ عَلَيهِمْ وَ مَا أَنت عَلَيهِم بِوَكِيلٍ'''»: | «'''وَ الَّذِينَ اتخَذُوا مِن دُونِهِ أَوْلِيَاءَ اللَّهُ حَفِيظٌ عَلَيهِمْ وَ مَا أَنت عَلَيهِم بِوَكِيلٍ'''»: | ||
بعد از آن كه از آيات قبل استفاده شد كه خداى تعالى، تنها «وَلىّ» بندگان خويش است، و جز او، «وَلىّ» ديگرى نيست، و تنها او متولّى امور سكنۀ زمين است كه برايشان دينى تشريع كند، دينى كه خودش بپسندد، و آن را به مقتضاى اسماء حُسنا و صفات عليائش از طريق وحى به انبياء به ايشان برساند، و لازمه اين ولايت آن بود كه سكنۀ زمين غير از او كسى را «وَلىّ» خود نگيرند، اينك در آيه مورد بحث، به حال كسانى اشاره مى كند كه به غير از خدا اوليايى براى خود درست كردند، و آن ها را در ربوبيت و الوهيت، شركاى خدا پنداشتند، آنگاه مى فرمايد: خدا از آنچه اين طايفه مى كنند، غافل نيست، و اعمالشان عليه خود آنان محفوظ مى ماند، تا به زودى بر آن اعمال مؤاخذه شوند و در اين بين، رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم»، هيچ مسؤوليتى ندارد. چون به جز ابلاغ رسالت وظيفه اى ندارد. نه وكيل مردم است، نه از اعمال آنان بازخواست مى شود. | بعد از آن كه از آيات قبل استفاده شد كه خداى تعالى، تنها «وَلىّ» بندگان خويش است، و جز او، «وَلىّ» ديگرى نيست، و تنها او متولّى امور سكنۀ زمين است كه برايشان دينى تشريع كند، دينى كه خودش بپسندد، و آن را به مقتضاى اسماء حُسنا و صفات عليائش از طريق وحى به انبياء به ايشان برساند، و لازمه اين ولايت آن بود كه سكنۀ زمين غير از او كسى را «وَلىّ» خود نگيرند، اينك در آيه مورد بحث، به حال كسانى اشاره مى كند كه به غير از خدا اوليايى براى خود درست كردند، و آن ها را در ربوبيت و الوهيت، شركاى خدا پنداشتند، آنگاه مى فرمايد: | ||
خدا از آنچه اين طايفه مى كنند، غافل نيست، و اعمالشان عليه خود آنان محفوظ مى ماند، تا به زودى بر آن اعمال مؤاخذه شوند و در اين بين، رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم»، هيچ مسؤوليتى ندارد. چون به جز ابلاغ رسالت وظيفه اى ندارد. نه وكيل مردم است، نه از اعمال آنان بازخواست مى شود. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۸ صفحه : ۱۳ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۸ صفحه : ۱۳ </center> | ||
پس اينكه فرمود «اللّهُ حَفِيظٌ عَلَيهِم»، معنايش اين است كه شرك آنان را عليه آنان حفظ مى كند، و همچنين گناهان و اعمال فاسدى مترتب بر شرك ايشان است. | پس اينكه فرمود «اللّهُ حَفِيظٌ عَلَيهِم»، معنايش اين است كه شرك آنان را عليه آنان حفظ مى كند، و همچنين گناهان و اعمال فاسدى مترتب بر شرك ايشان است. | ||
| خط ۱۸۵: | خط ۱۹۰: | ||
<span id='link10'><span> | <span id='link10'><span> | ||
==( | ==بحث روایتی: (رواياتى درباره حروف مقطعه قرآن) == | ||
در الدر المنثور است كه ابن اسحاق و بخارى در تاريخ خود، و ابن جرير به سندى ضعيف از ابن | در الدر المنثور است كه ابن اسحاق و بخارى در تاريخ خود، و ابن جرير به سندى ضعيف از ابن عباس، از جابر بن عبداللّه ابن رباب روايت كرده اند كه گفت: روزى ابوياسر بن اخطب با جمعى از مردان يهود به رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم» عبور مى كردند، در حالى كه آن جناب، اولِ سوره بقره را مى خواند كه مى فرمايد: «الم ذَلِكَ الكِتَابُ لا رَيبَ فِيه». از بين آن جمع، برادر ابوياسر، حىّ بن اخطب به آن جمع ملحق شد، و گفت: هيچ مى دانيد؟ به خدا سوگند من از محمّد شنيدم كه از جمله آنچه به وى وحى شده اين را مى خواند: «الم ذَلِكَ الكِتَاب». پرسيدند: راستى تو خودت شنيدى؟ گفت: آرى. | ||
پس يهوديان نزد رسول خدا | |||
پس يهوديان نزد رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم» شدند و گفتند: اى محمّد! يادت نيست كه در ضمن آنچه به تو وحى شده، مى خواندى: «الم ذَلِكَ الكِتَاب»؟ فرمود: بلى درست است. گفتند: آيا جبرئيل اين را از ناحيه خدا برايت آورده؟ فرمود: آرى. گفتند: با اين كه خداوند قبل از تو هم انبيایى فرستاده، و ما سراغ نداريم كه هيچ پيغمبرى مدّت سرورى و مقدار عمر امتش را دانسته باشد، غير از تو كه در اين كلام خود از آن خبر مى دهى؟ در همين بين، حىّ بن اخطب به عده اى كه همراهش بودند، گفت: «الف» يك، و «لام» سى، و «ميم» چهل، جمعا مى شود: هفتاد و يك، و آيا شما مى خواهيد به دين پيغمبرى درآييد كه مدت سرورى اش و عمر امتش مجموعا هفتاد و يك سال است. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۸ صفحه : ۱۴ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۸ صفحه : ۱۴ </center> | ||
آنگاه رو كرد به رسول خدا | آنگاه رو كرد به رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم» و گفت: اى محمّد! آيا غير از «الم»، حرف ديگرى هم هست؟ فرمود: بله. پرسيد: چيست؟ فرمود: «المص». حىّ بن اخطب گفت: (عجب)، اين از اولى سنگين تر و طولانى تر است. چون «الف» يك، و «لام» سى، و «ميم» چهل، و «صاد» نود است كه جمعا صد و شصت و يك مى شود. اى محمّد! آيا غير از اين هم هست؟ | ||
حال بگو ببينيم باز هم | |||
سپس | رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم» فرمود: بله. پرسيد چيست؟ فرمود: «الر». گفت: اين كه از آن دو سنگين تر و طولانى تر است. چون «الف» يك، و «لام» سى، و «راء» دويست است، كه جمعا دويست و سى و يك مى شود. | ||
راويان نامبرده معتقدند كه آيات | |||
حال بگو ببينيم باز هم هست؟ فرمود: بله، «المر». حىّ گفت: اين ديگر از آن ها سنگين تر و بلندتر است. «الف» يك، و «لام» سى، و «ميم» چهل، و «راء» دويست، كه جمعا دويست و هفتاد و يك. | |||
سپس حىّ بن اخطب گفت: اى محمّد! امر تو بر ما مشتبه شد، نمى دانيم دوران نبوتت كوتاه است يا بلند؟ آنگاه برخاستند كه بروند. برادر او، ابوياسر به او و همراهانش از علماى يهود گفت: نظر شما چيست؟ آيا به راستى همه اين مدت ها، يعنى «۷۱» و «۱۶۱» و «۲۳۱» و «۲۷۱» را به محمد داده اند، كه جمعا هفتصد و سى و چهار سال باشد؟ آنها نيز گفتند: امر او براى ما مشتبه است. | |||
راويان نامبرده معتقدند كه آيات «هُوَ الّذِى أنزَلَ عَلَيكَ الكِتَابَ مِنهُ آيَاتٌ مُحكَمَاتٌ هُنّ أُمّ الكِتَابِ وَ أُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ...»، در خصوص همين يهوديان نازل شده. | |||
مؤلف: و نيز الدر المنثور، قريب به اين مضمون از ابن منذر، از ابن جريح نقل كرده. قمى هم نظير آن را در تفسير خود، از پدرش، از ابن رئاب، از محمّد بن قيس، از ابى جعفر «عليه السلام» نقل كرده. و در اين روايت نيامده كه رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم» هم، حساب ابجد يهوديان و يا متشابه بودن حروف مقطعه را امضاء كرده باشد. خود يهوديان هم دليلى براى گفته خود نياورده اند، در سابق هم گفتيم كه آيات متشابه قرآن، غير از حروف مقطعه اى است كه در آغاز بعضى سوره ها آمده. | |||
