تفسیر:المیزان جلد۱۶ بخش۳۹: تفاوت میان نسخه‌ها

==مقصود از درود فرستادن خدا بربندگان كه بسيار ياد خدا مى كنند ==

معناى جامع كلمه ((صلاه (( - به طورى كه از موارد استعمال آن فهميده مى شود - انعطاف است ، چيزى كه هست اين معناى جامع به خاطر اختلاف مواردى كه به آن نسبت داده مى شود مختلف مى شود، و به همين جهت بعضى گفته اند: صلات از خدا به معناى رحمت ، و از ملائكه به معناى استغفار، و از مردم دعا است ، ليكن اين را نيز بايد دانست كه هر چند صلات از خدا به معناى رحمت است ، اما نه هر رحمت ، بلكه رحمت خاصى كه ذخيره آخرت براى خصوص مؤ منين است ، و سعادت آخرتى آنان و فلاح ابديشان ، مترتب بر آن مى شود، و بدين جهت است كه به دنبال جمله مورد بحث علت صلوات فرستادن خداى تعالى را چنين بيان كرده : ((ليخرجكم من الظلمات الى النور و كان بالمؤ منين رحيما(( صلوات مى فرستد، تا شما را از تاريكى ها به سوى نور بيرون آورد، چون او همواره نسبت به مؤ منين رحيم است

اين نكته را نيز بايد دانست كه خداى تعالى در كلام خود همواره ياد خود مر بندگان را مترتب كرده بر ياد بندگان مر او را، و فرموده : ((فاذكرونى اذكركم (( همچنان كه فراموش كردن بندگان وى را، باعث فراموشى خدا مر بندگان را دانسته ، و فرموده : ((نسوا الله فنسيهم ((، يكى از مصاديق يادآورى خدا بندگان خود را، همانا درود فرستادن او بر آنان است ، و اين خود يادآورى ايشان است به رحمت ، كه مترتب شده بر ياد بندگان خداى خود را، چون فرمود: اگر خدا را بسيار ياد كنند، و او را صبح و شام تسبيح گويند، خدا هم بسيار بر آنان درود مى فرستد، و غرق نورشان مى كند، و از ظلمتها دورشان مى سازد

همه اينها را بدان جهت گفتيم كه معلوم شود جمله او كسى است كه صلوات بر شما مى فرستد...، در مقام تعليل آيه قبل است ، كه مى فرمود: اى كسانى كه ايمان آورده ايد خدا را بسيار ياد كنيد، و اين تعليل همان قاعده كلى قبل را مى رساند، و مى فهماند كه اگر شما خدا را زياد ياد كنيد، خدا هم به رحمت خود زياد شما را ياد مى كند، و از ظلمتها به سوى نور بيرونتان مى سازد، و از اين معنا استفاده مى شود كه مراد از ظلمتها، ظلمتهاى فراموش كردن خدا، و غفلت از او است ، و مراد از نور نور ذكر خدا است

و او به شما مهربان است (( چون قبلا نام مؤ منين ذكر شده بود، ولى اين طور نفرمود، بلكه نام مؤ منين را دوباره تكرار كرد، تا دلالت كند بر اينكه سبب رحمت خدا همانا صفت ايمان ايشان است

تحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سلَمٌ وَ أَعَدَّ لهَُمْ أَجْراً كَرِيماً

از ظاهر سياق بر مى آيد كه كلمه ((تحيتهم (( مصدرى است كه به مفعول خود اضافه شده است ، و معنايش اين است كه ايشان تحيت گفته مى شوند، يعنى روزى كه پروردگارشان را ملاقات مى كنند از ناحيه او و از ناحيه ملائكه او، به ايشان تحيت و سلام گفته مى شود، به اين معنا كه ايشان در روز لقاى خدا در امنيت و سلامتى هستند، و هيچ مكروهى و عذابى به ايشان نمى رسد

((و اعد لهم اجرا كريما(( - يعنى اجرى بسيار بزرگ و آبرومند براى ايشان آماده كرده است