تفسیر:المیزان جلد۱۵ بخش۳۴: تفاوت میان نسخه‌ها

إِذْ قَالَ لهَُمْ أَخُوهُمْ صلِحٌ أَ لا تَتَّقُونَ(۱۴۲)

إِنى لَكُمْ رَسولٌ أَمِينٌ(۱۴۳)

وَ مَا أَسئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِى إِلا عَلى رَب الْعَلَمِينَ(۱۴۵)

أَ تُترَكُونَ فى مَا هَهُنَا ءَامِنِينَ(۱۴۶)

فى جَنَّتٍ وَ عُيُونٍ(۱۴۷)

وَ تَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتاً فَرِهِينَ(۱۴۹)

قَالُوا إِنَّمَا أَنت مِنَ الْمُسحَّرِينَ(۱۵۳)

مَا أَنت إِلا بَشرٌ مِّثْلُنَا فَأْتِ بِئَايَةٍ إِن كُنت مِنَ الصدِقِينَ(۱۵۴)

قَالَ هَذِهِ نَاقَةٌ لهََّا شِرْبٌ وَ لَكمْ شِرْب يَوْمٍ مَّعْلُومٍ(۱۵۵)

وَ لا تَمَسوهَا بِسوءٍ فَيَأْخُذَكُمْ عَذَاب يَوْمٍ عَظِيمٍ(۱۵۶)

فَعَقَرُوهَا فَأَصبَحُوا نَدِمِينَ(۱۵۷)

ثموديان نيز پيغمبران را دروغگو شمردند (۱۴۱)

برادرشان صالح به ايشان گفت : چرا نميترسيد؟ (۱۴۲)

كه من پيغمبر خيرخواه شمايم (۱۴۳)

از خدا بترسيد و اطاعتم كنيد (۱۴۴)

براى پيغمبرى از شما مزدى نمى خواهم كه مزد من جز به عهده پروردگار جهانيان نيست (۱۴۵)

آيا شما تصور مى كنيد هميشه در نهايت امنيت ، در نعمتهايى كه اينجاست مى مانيد؟ (۱۴۶)

در باغستانها و چشمه سارها (۱۴۷)

و كشتزارها و نخلستانهايى كه گل لطيف دارد (۱۴۸)

كه در كوهها با مهارت خانه ها مى تراشيد و در آن به عيش و نوش ‍ مى پردازيد (۱۴۹)

از خدا بترسيد و اطاعتم كنيد (۱۵۰)

و فرمان اسرافكاران را اطاعت مكنيد (۱۵۱)

كه در اين سر زمين فساد مى كنند و اصلاح نمى كنند (۱۵۲)

گفتند: حقا تو جادوگر شده اى (۱۵۳)

تو جز بشرى مانند ما نيستى اگر راست مى گويى معجزهاى بياور (۱۵۴)

گفت : اين شترى است براى سهمى او (از آب ) است و براى شما نيز سهم روز معينى (۱۵۵)

آزارى به آن نرسانيد كه عذاب روزى بزرگ به شما مى رسد (۱۵۶)

آن را كشتند و پشيمان شدند (۱۵۷)

و دچار عذاب شدند كه در اين عبرتى هست و بيشترشان مؤ من نبودند (۱۵۸)

و پروردگارت نيرومند و رحيم است ( ۱۵۹)

اين آيات به اجمال به داستان صالح (عليه السّلام ) و قومش اشاره مى كند، و صالح نيز يكى از انبياى عرب است ، كه قرآن كريم تاريخ او را بعد از هود مى داند.

«'''كَذَّبَت ثَمُودُ الْمُرْسلِينَ...عَلى رَب الْعَالَمِينَ'''»:

معناى اين چند آيه در گذشته روشن شد.

«'''أَ تُترَكُونَ فى مَا هَهُنَا ءَامِنِينَ'''»:

ظاهرا استفهام در آيه ، استفهام انكار است و كلمه «'''ما'''» موصوله مى باشد و مراد از آن نعمتهايى است كه بعدا يعنى از جمله «'''فى جنات و عيون '''» به بعد آن را تفصيل مى دهد و كلمه «'''هيهنا'''» اشاره است به مكان حاضر و نزديك ، كه مراد از آن در آيه همان سرزمين ثمود است و كلمه «'''آمنين '''» حال از نايب فاعل «'''تتركون '''» است .

و معناى آيه اين است كه شما در اين نعمتهايى كه در سرزمينتان احاطه تان كرده مطلق العنان رها نمى شويد و چنين نيست كه از آنچه مى كنيد بازخواست نگرديد و از هر مؤ اخذه الهى ايمن باشيد.

«'''فى جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ وَ زُرُوعٍ وَ نخْلٍ طلْعُهَا هَضِيمٌ'''»:

اين جمله همان بيان تفصيلى است كه گفتيم براى جمله «'''فيها هيهنا'''» ذكر مى كند و اگر بعد از ذكر جنات ، نخل را كه باز يكى از مصاديق جنات است ذكر فرمود، به خاطر اهتمامى است كه عرب به اين درخت دارد و كلمه «'''طلع '''» در نخل به منزله گرد گل در ساير درختان است و كلمه «'''هضيم'''» - به طورى كه گفته اند - به معناى درختان تو در هم و سر بهم كشيده است .

راغب در مفردات گفته : كلمه «'''فره '''» به فتحه فاء و كسره راء - صفت مشبهه و به معناى شهوت پرست است و آيه «'''و تنحتون من الجبال بيوتا فارهين '''» يعنى حاذقين ( استادانه ) و بعضى ديگر گفته اند: فارهين يعنى شهوتپرستان .

و بنا به نظريه او اين آيه شريفه در مقام بيان نعمت خواهد بود و بنا به آن معناى ديگر در مقام انكار شهوت رانى و طغيان و سرمستى و عياشى آنان است . و به هر حال چه به آن معنا و چه به اين معنا آيه شريفه در سياق استفهام است .

اين جمله تفريع بر انكار قبلى است ، كه گفتيم در معناى نفى است .