گمنام

تفسیر:المیزان جلد۱۳ بخش۱۲: تفاوت میان نسخه‌ها

از الکتاب
خط ۱۳۸: خط ۱۳۸:
زيرا مقدمات استدلال در اين دو آيه با هم مختلف است، هر چند هر دو نفى شريك را اثبات مى كند، وليكن آيه مورد بحث، از اين راه شريك را براى خدا نفى مى كند، كه اگر شركاء ديگرى در كار بودند، حتما در مقام غلبه بر خدا و تسخير عرش او بر مى آمدند، و ملك و سلطنت او را مى گرفتند.
زيرا مقدمات استدلال در اين دو آيه با هم مختلف است، هر چند هر دو نفى شريك را اثبات مى كند، وليكن آيه مورد بحث، از اين راه شريك را براى خدا نفى مى كند، كه اگر شركاء ديگرى در كار بودند، حتما در مقام غلبه بر خدا و تسخير عرش او بر مى آمدند، و ملك و سلطنت او را مى گرفتند.


و در سوره «انبياء»، از اين راه نفى مى كند كه اصلا بودن شريك، مايه اختلاف در تدبير مى شد. و اين نيز منجر به فساد نظام مى گرديد، هر چند در مقام غلبه بر خداى تعالى هم برنيايند. پس حق مطلب اين است كه دليل در آيه مورد بحث، غير از دليلى است كه در آن آيه است. آيه اى كه از نظر استدلال نزديك به آيه سوره «انبياء» است، آيه: «إذاً لَذَهَبَ كُلُّ إلَهٍ بِمَا خَلَقَ وَ لَعَلَا بَعضُهُم عَلَى بَعضٍ» مى باشد.
و در سوره «انبياء»، از اين راه نفى مى كند كه اصلا بودن شريك، مايه اختلاف در تدبير مى شد. و اين نيز منجر به فساد نظام مى گرديد، هر چند در مقام غلبه بر خداى تعالى هم برنيايند.  
 
پس حق مطلب اين است كه دليل در آيه مورد بحث، غير از دليلى است كه در آن آيه است. آيه اى كه از نظر استدلال نزديك به آيه سوره «انبياء» است، آيه: «إذاً لَذَهَبَ كُلُّ إلَهٍ بِمَا خَلَقَ وَ لَعَلَا بَعضُهُم عَلَى بَعضٍ» مى باشد.


و همچنين معلوم مى شود اين تفسير هم كه از بعضى از قدماى مفسران نقل شده كه گفته اند: «مراد از جستجوى راهى به سوى خداى ذى العرش، اين است كه راهى به او پيدا كنند تا مقرب درگاه او شوند»، نيز صحيح نيست. و چنانچه بخواهيم آن را توجيه نموده و بگویيم: «اگر با خدا، خدايان ديگر مى بود، آن طور كه مشركان پنداشته اند، حتما آن خدايان در مقام تقرب به خداى تعالى بر مى آمدند. چون مى دانستند كه او مافوق ايشان است، و كسى كه محتاج به مافوق خود باشد، إله و خدا نيست و الوهيت با احتياج و زيردستى نمى سازد»، راه بيهوده اى پيموده ايم.
و همچنين معلوم مى شود اين تفسير هم كه از بعضى از قدماى مفسران نقل شده كه گفته اند: «مراد از جستجوى راهى به سوى خداى ذى العرش، اين است كه راهى به او پيدا كنند تا مقرب درگاه او شوند»، نيز صحيح نيست. و چنانچه بخواهيم آن را توجيه نموده و بگویيم: «اگر با خدا، خدايان ديگر مى بود، آن طور كه مشركان پنداشته اند، حتما آن خدايان در مقام تقرب به خداى تعالى بر مى آمدند. چون مى دانستند كه او مافوق ايشان است، و كسى كه محتاج به مافوق خود باشد، إله و خدا نيست و الوهيت با احتياج و زيردستى نمى سازد»، راه بيهوده اى پيموده ايم.
۱۳٬۷۸۱

ویرایش