تفسیر:المیزان جلد۱۲ بخش۱۱: تفاوت میان نسخه‌ها

و در همان كتاب است كه :احمد، ابن جرير، ابن ابى حاتم و ابو نعيم - در كتاب الدلائل - از ابى ايوب انصارى روايت كرده اند كه گفت : يكى از علماى يهود نزد رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) آمد و عرض ‍ كرد:به من خبر ده از معناى كلام خدا كه مى فرمايد:«'''يوم تبدل الارض ‍ غير الارض '''» آن روز خلايق كجا هستند؟ فرمود مهمانان خدايند و هيچ چيز خدا را عاجز نمى كند.

مؤ لف : اختلاف روايات در تفسير «'''تبديل زمين '''» خالى از اين دلالت نيست كه مقصود از همه آنها مثال است كه به منظور تقريب ذهن زده شده ، و گر نه آنچه مسلم از معناى تبديل است اين است كه آن روز هم ، حقيقت زمين و آسمان تفاوتى پيدا نمى كنند، چيزى كه هست نظام آخرتى آنها با نظام دنيائيشان فرق مى كند.

==روايتى از امام باقر(ع ) در ترتيت خلقت آسمانها و زمين ==

و در معانى الاخبار به سند خود از محمد بن مسلم روايت كرده كه گفت :از امام باقر (عليه السلام ) شنيدم كه فرمود: خداوند عز و جل از روزى كه زمين را خلق كرده تاكنون هفت عالم آفريده كه هيچ يك از آنها از نوع بنى آدم نبودند، همه آنها را از خود زمين خلق كرد و در زمين منزل داد و هر يك را بعد از انقراض عالم قبليش خلق كرد.

و بعد از آن هفت عالم ، خلقت اين عالم ( عالم بشريت ) را شروع كرد، و اولين فرد بشر يعنى آدم را آفريد و ذريه او را از او خلق فرمود. نه ، به خدا سوگند از آن روز كه خداوند بهشت را خلق كرده از ارواح مؤ منين خالى نبوده ، و از آن روز كه آتش دوزخ را آفريده از ارواح كفار و گنهكاران خالى نبوده است . آرى ، شماها شايد خيال كنيد كه وقتى قيامت شد و بدنهاى اهل بهشت با ارواحشان به بهشت رفتند و بدنهاى اهل جهنم با ارواحشان در آتش داخل شدند ديگر بساط خلقت برچيده شده ، كسى در روى زمين او را بندگى نمى كند، و او خلقى را براى بندگى و توحيدش ‍ نمى آفريند؟ نه چنين نيست ، بلكه به خداوند قسم كه او خلقى را بدون نر و ماده اى قبلى مى آفريند تا او را به يكتايى بپرستند و تعظيم كنند. و براى ايشان زمينى خلق مى كند تا بر پشت خود حملشان كند. و آسمانى خلق مى كند تا بر آنان سايه بيفكند، آيا مگر جز اين است كه خداى تعالى فرموده : «'''يوم تبدل الارض غير الارض و السموات '''» و نيز فرموده : «'''افعيينا بالخلق الاول بل هم فى لبس من خلق جديد'''».

مؤ لف : نظير اين روايت را عياشى در تفسير خود از محمد بن مسلم از آن جناب نقل كرده و اين روايت مطلبى را ميگويد كه در هيچ يك از روايات قبلى نبود.

و در تفسير قمى در ذيل «'''يوم تبدل الارض غير الارض '''» نقل كرده كه معصوم فرمود: زمين به صورت نانى سفيد در مى آيد كه مؤ منين در موقف قيامت از آن ميخورند. و در ذيل جمله «'''و ترى المجرمين يومئذ مقرنين فى الاصفاد'''» فرمود: بعضى با بعضى ديگر نزديك مى شوند. «'''سرابيلهم من قطران '''» مقصود از «'''سرابيل '''» پيراهن است .

قمى گفته است : در روايت ابى الجارود از امام باقر (عليه السلام ) آمده كه : در ذيل جمله «'''سرابيلهم من قطران '''» فرموده : قطران مس داغ شده است كه از شدت حرارت آب شده باشد، همچنان كه خداى عز و جل فرموده : و «'''تغشى وجوههم النار'''» يعنى آن مس گداخته جامه آنها مى شود و آتش دلهايشان را مى پوشاند.

مؤ لف : يعنى مقصود از مجموع دو جمله «'''سرابيلهم من قطران '''» و جمله «'''تغشى وجوههم النار'''» بيان اين معناست كه بدنهاى اهل جهنم با مس گداخته و صورتهايشان با آتش پوشيده شده است .

==آيات ۱ - ۹،سوره حجر ==

سوره حجر مكى است و ۹۹ آيه دارد.