النجم ١١
ترجمه
| النجم ١٠ | آیه ١١ | النجم ١٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْفُؤَادُ»: دل پیغمبر (. «مَا»: مراد شکل و قیافه جبرئیل است. «رَأی»: محمد دید.
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۸، سوره نجم
- اشاره به غرض ومحتويات سوره مباركه نجم و مكى بودن آن
- چند قول درباره مراد از ((نجم )) در آيه : ((و النجم اذا هوى ))
- مقصود از اينكه فرمود: ((و ما ينطق عن الهوى ...))
- وجوه مختلف در معناى آيات : ((ذو مرة فاستوى و هو بالافق الا على ثم دنا فتدلى ...))
- شرح مفاد آيه : ((ما كذب الفؤ اد ما راءى ))
- گفتار بعضى مفسرين در تفسير (ماكذب الفواد ما راى )
- مقصود از ((نزلة اخرى )) و رؤ يت رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم )) در آيه :((و لقد رآه نزلة اخرى ))
- ((سدرة المنتهى )) چيست ؟
- معناى (ما زاع البصر و ما طغنى )
- چند روايت درباره مراد از نجم در ((و النجم اذا هوى ))، و رواياتى درذيل آيات مربوط به معراج پيامبر اسلام (صلى الله عليه و آله و سلم ) ۵۱
- رواياتى در ذيل (قاب قوسين ) و(ثم دنى فتدلى ) در نزديكى پيامبر با خداوند در شبمعراج
- رواياتى درباره رؤ يت قلبى رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم ) خداوند سبحانرا
- اشاره به اختلاف درباره اينكه معراج پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) جسمانى وروحانى يا فقط روحانى بوده .
نکات آیه
۱ - شهود قلبى پیامبر(ص)، جبرئیل را به هنگام وحى (ما کذب الفؤاد مارأى)
۲ - ره نیافتن هیچ گونه خطا و کجى در مشاهدات قلبى پیامبر(ص) (و هو بالأُفق الأعلى ... ما کذب الفؤاد مارأى)
۳ - قلب، جایگاه رؤیت حقایق نامحسوس (ما کذب الفؤاد مارأى)
۴ - وحى و مشاهدات پیامبر(ص)، مورد تصدیق قلبى آن حضرت (ما کذب الفؤاد مارأى) برداشت یاد شده بنابراین نکته است که «مارأى» اشاره به وحى و معارف دیگرى نیز باشد که آیات پیشین، از آن حکایت مى کند.
۵ - پیامبر(ص)، مصون از هر گونه خطا، به هنگام دریافت وحى (ما کذب الفؤاد مارأى) در صورتى که مراد از «مارأى» وحى باشد، تعبیر «ماکذب...» نشانگر راه نیافتن هیچ گونه خطا و انحراف به هنگام دریافت وحى است.
۶ - ارزش والاى قلب و ادراکات باطنى، در مقایسه با دیگر منابع شناخت (ما کذب الفؤاد مارأى) با توجه به این که در این آیه، رؤیت معارف والا به قلب نسبت داده شده است; ارزش بى مانند قلب در میان منابع شناخت استفاده مى شود.
روایات و احادیث
۷ - «محمدبن الفضیل قال: سألت أباالحسن(ع) هل رأى رسول اللّه(ص) ربّه عزّوجلّ؟ فقال: نعم بقلبه رآه، أما سمعت اللّه عزّوجلّ یقول: «ما کذب الفؤاد ما رأى» أى لم یره بالبصر و لکن رأه بالفؤاد;[۱] محمدبن فضیل گوید: از امام رضا(ع) سؤال نمودم: آیا رسول خدا(ص) پروردگار عزّوجلّ را دیده است؟ آن حضرت فرمود: آرى با قلب خود دیده; آیا نشنیده اى [سخن ]خداى عزّوجلّ را که مى فرماید: «ما کذب الفؤاد ما رأى». آن حضرت با چشم سر خدا را ندید; بلکه با دیده دل او را دید».
موضوعات مرتبط
- ادراک: ارزش ادراک باطنى ۶
- ایمان: ایمان به خدا ۷; ایمان به وحى ۴
- جبرئیل: رؤیت قلبى جبرئیل ۱
- حقایق: جایگاه درک حقایق ۳
- خدا: رؤیت قلبى خدا ۷
- شناخت: ابزار شناخت ۶
- قلب: ارزش قلب ۶; نقش قلب ۳
- محمد(ص): ایمان محمد(ص) ۴، ۷; عصمت محمد(ص) ۲، ۵; مشاهدات محمد(ص) ۴; وحى به محمد(ص) ۱، ۵
- وحى: عصمت در دریافت وحى ۵
منابع
- ↑ توحید صدوق، ص ۱۱۶، ب ۸، ح ۱۷; نورالثقلین، ج ۵، ص ۱۵۳، ح ۳۴.
