الأنعام ٥٤: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
QRobot edit
(افزودن سال نزول) |
(QRobot edit) |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
[[الروم ٤٧ | وَ لَقَدْ أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِکَ...]] (۲) [[الحشر ٢٢ | هُوَ اللَّهُ الَّذِي لاَ إِلٰهَ...]] (۲) | [[الروم ٤٧ | وَ لَقَدْ أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِکَ...]] (۲) [[الحشر ٢٢ | هُوَ اللَّهُ الَّذِي لاَ إِلٰهَ...]] (۲) | ||
</div> | </div> | ||
== نزول == | |||
'''محل نزول:''' | |||
این آیه در مکه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است. <ref> طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ۴، ص ۴۲۱.</ref> | |||
'''شأن نزول:'''<ref> محمدباقر محقق، نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص ۳۳۷.</ref> | |||
درباره افرادى كه این آیه راجع به آنان نازل گردیده، اختلاف است: از امام صادق|امام جعفرصادق علیه‌السلام روایت گردیده كه این آیه درباره تائبین و توبه‌كنندگان نازل شده است. | |||
عكرمة گوید: درباره كسانى نازل شده كه رسول خدا صلی الله علیه و آله از جانب خداوند نسبت به طرف آنان ممنوع گردید و پیامبر هر وقت آنها را می‌دید، خودش به آنها سلام می‌نمود و مى فرمود: سپاس و ستایش براى خدائى است كه مرا مأمور ساخت كه به این عده از امت تقدم سلام نمایم. | |||
عطا گوید: درباره جماعتى از صحابه كه از زمره آنها حمزه و جعفر و مصعب بن عمیر و عمار و دیگران از صحابه است نازل شده است،<ref> تفسیر مجمع البیان.</ref> و نیز موضوع نزول آیه درباره تائبین از امام باقر|امام محمدباقر علیه‌السلام هم روایت گردیده است.<ref> البرهان فی تفسیر القرآن.</ref> | |||
و نیز ابن عباس گوید: درباره على و حمزه و زید نازل گردیده است<ref> صاحب تفسیر برهان گوید: این قول را مخالفین ذكر نموده اند.</ref> ماهان و انس بن مالك گویند: عده اى نزد پیامبر آمدند و گفتند: یا رسول الله ما گناه زیادى را مرتكب شده ایم، تكلیف ما چیست؟ پیامبر سكوت فرمود سپس این آیة نازل گردید.<ref> تفاسیر ابن ابى‌حاتم و فریابى.</ref> | |||
== تفسیر == | == تفسیر == | ||
<tabber> | <tabber> | ||
المیزان= | المیزان= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۷#link42 | آيات ۵۵ - ۳۷، سوره انعام]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۷#link42 | آيات ۵۵ - ۳۷، سوره انعام]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۸#link43 | سبب اينكه مشركين به منظور عاجز ساختن پيامبر (ص ) درخواست معجزه از او كردندجهل به دو امر بوده است .]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۸#link43 | سبب اينكه مشركين به منظور عاجز ساختن پيامبر (ص ) درخواست معجزه از او كردندجهل به دو امر بوده است .]] | ||
| خط ۶۸: | خط ۸۵: | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۱۲#link76 | توضيحى درباره روش تطبيق ، در تفسير آيات قرآن و روايات شاءن نزول ، و اشاره به اينكه اين روايات ، قابل اعتماد نيستند.]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۱۲#link76 | توضيحى درباره روش تطبيق ، در تفسير آيات قرآن و روايات شاءن نزول ، و اشاره به اينكه اين روايات ، قابل اعتماد نيستند.]] | ||
}} | |||
|-|نمونه= | |-|نمونه= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:نمونه جلد۵_بخش۳۹#link174 | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:نمونه جلد۵_بخش۳۹#link174 | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-| تفسیر نور= | |||
===تفسیر نور (محسن قرائتی)=== | |||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ إِذا جاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآياتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءاً بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ «54» | |||
و هرگاه كسانى كه به آيات ما ايمان دارند نزد تو آيند، پس بگو: سلام بر شما! پروردگارتان بر خودش رحمت را مقرّر كرده است كه هر كس از شما از روى نادانى كار بدى انجام دهد و پس از آن توبه كند و خود را اصلاح نمايد، پس قطعاً خداوند، آمرزنده و مهربان است. | |||
}} | |||
|-| | |||
اثنی عشری= | |||
===تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ إِذا جاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآياتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءاً بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ (54) | |||
بعد از آن حق تعالى پيغمبر را به تعظيم و اكرام مؤمنان امر فرمايد: | |||
وَ إِذا جاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآياتِنا: و چون بيايند به تو آنكه ايمان دارند به قرآن و فرامين فَقُلْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ: پس بگو سلام بر شما باد. بعد از نزول اين آيه فقراى صحابه مذكوره سابقه چون خدمت حضرت رسالت صلى اللّه عليه و آله آمدندى بر ايشان سبقت نمودى به سلام و نگذاشتى كه آنها پيش دستى نمايند به سلام و فرمودى «الحمد للّه الّذى جعل فى امّتى من امرنى ان ابداهم بالسّلام» شكر خداى را در امت من جماعتى پيدا شدند كه من به امر او سبحانه ابتدا به سلام كنم بر ايشان. و گويند يا تبليغ سلام خدا كن بر ايشان به سعه رحمت و فضل او، به جهت آنكه جامع فضيلت علم و عملند. و هر كه بر اين سيرت باشد مستحق قرب و اعزاز و بشارت از خدا به سلامتى در دنيا و نعمت نامتناهى در عقبى. | |||
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 284 | |||
شأن نزول «1»- جمعى خدمت حضرت عرضه داشتند: يا رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله، گناهان بسيار از ما صادر شده، تدبير اعتذار و چاره استغفار آن بر چه وجه كنيم؟ آيه نازل شد: چون مؤمنان گناهكار كه به وحدانيت من و رسالت تو و حقيقت قرآن ايمان دارند به جانب تو آيند، بر ايشان سلام كن كه متضمن بشارت به سلامتى دنيا و رحمت عقبى، و بگو كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ: واجب فرمود پروردگار شما از راه لطف و تفضيل بر ذات بزرگوار از خود، بخشش و بخشايش را، چه وعده فرموده به رحمت خود وعده مبرا از تخلف أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءاً بِجَهالَةٍ: بدرستى كه شأن چنين است هر كه بجا آورد از شما كار بدى را در حالتى كه جاهل باشد به حقيقت آنكه ملتبس باشد به فعل جهله، چه ارتكاب آنچه مؤدى شود به ضرر از افعال جهله است ثُمَّ تابَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَصْلَحَ: پس توبه كند بعد از آن بدى و به اصلاح آورد كار خود را به آنكه تدارك آن نمايد به عزم بر عدم عود بر آن گناه و تلافى به مثل آن از طاعات فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ: پس بدرستى كه ذات احديت آمرزنده است تائبان را، مهربان است بر ايشان. | |||
تنبيه- آيه شريفه شامل است عموم تائبين را، چنانچه حضرت صادق عليه السّلام فرمايد: انّها نزلت فى التّائبين. «2» و در قول سلام اختلاف است: 1- امر فرمود پيغمبر صلى اللّه عليه و آله را كه سلام كند از جانب خدا، پس آن تحنيتى باشد از خدا بر لسان نبى مكرم. 2- حق تعالى امر فرمود پيغمبر صلى اللّه عليه و آله را كه سلام نمايد بر ايشان به جهت كرامت ايشان. 3- قبول كن عذر و اعتراف ايشان را و بشارت ده آنها را به سلامت از آنچه معذرت خواستند از آن. و توبه از بعض با فعل برخى ديگر صحيح نيست، زيرا توبه براى قبح به فعل است نزد حضرت احديت، و جميع معاصى قبيح هستند، لذا توبه بايد از كل آنها باشد. متكلمين فرموده‌اند: قاصد فعل، تارك فعل نباشد. قاصد | |||
---- | |||
«1» مجمع البيان ج 2 ص 307. | |||
«2» مجمع البيان ج 2 ص 307. | |||
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 285 | |||
قبيحى با ترك قبيحى، جمع بين ضدين، و محال است وقوع آن در خارج. | |||
}} | |||
|-| | |||
روان جاوید= | |||
===تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ إِذا جاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآياتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءاً بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ (54) | |||
ترجمه | |||
و چون آيند تو را آنانكه ايمان مى‌آورند بآيات ما پس بگو سلام بر شما لازم نمود پروردگار شما بر ذات خود رحمت را كه همانا كسى كه بجا بياورد از شما عمل بدى را بنادانى پس توبه نمايد بعد از آن و صالح شود پس همانا او آمرزنده مهربانست. | |||
تفسير | |||
بعضى گفته‌اند در شأن اصحاب صفّه نازل شده و پيغمبر (ص) هر وقت ايشان را ملاقات ميفرمود سبقت مينمود بسلام بر آنها و ميفرمود حمد خدايرا كه قرار داد در امّت من كسانيرا كه مأمور فرمود مرا بسبقت در سلام بر آنها و بعضى گفته‌اند در شأن حمزه و جعفر و عمّار و مصعب بن عمير و غير ايشان نازل شده است و بعضى گفته‌اند جمعى خدمت حضرت رسول (ص) رسيدند و عرض كردند ما گناه بسيارى نموديم و آنحضرت ساكت گرديد و اين آيه نازل شد و در مجمع از حضرت صادق (ع) روايت نموده است كه در حق تائبان نازل شده است و ذيل آيه شاهد بر اين است و منافات ميان روايات | |||
---- | |||
جلد 2 صفحه 327 | |||
مختلفه بحسب ظاهر نيست و انّه بكسر همزه نيز قرائت شده است و در هر حال بدل يا بيان رحمت است و منشاء كار بد غفلت و جهالت است و اصلاح بعزم بر ترك معاصى و اداء حقوق واجبه الهيّه و مظالم عباد است .. | |||
}} | |||
|-| | |||
اطیب البیان= | |||
===اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ إِذا جاءَكَ الَّذِينَ يُؤمِنُون‌َ بِآياتِنا فَقُل سَلامٌ عَلَيكُم كَتَبَ رَبُّكُم عَلي نَفسِه‌ِ الرَّحمَةَ أَنَّهُ مَن عَمِلَ مِنكُم سُوءاً بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابَ مِن بَعدِه‌ِ وَ أَصلَح‌َ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ (54) | |||
و زماني که آمدند نزد تو كساني که ايمان بآيات ما آورده‌اند پس بگو سلام بر شما باد پروردگار شما بر خود نوشته است رحمت را محققا هر كس از شما عمل سويي از روي جهالت از او سر زد سپس توبه كرد و عمل صالح بجا آورد پس خداوند آمرزنده گناه است و مفيض رحمت است. | |||
وَ إِذا جاءَكَ الَّذِينَ يُؤمِنُون‌َ بِآياتِنا ايمان بآيات متفرع بر ايمان بخدا و رسول و معاد و ساير عقائد حقّه است و مراد از آيات ممكن است دستورات قرآني | |||
جلد 7 - صفحه 84 | |||
و اوامر و نواهي الهي باشد و ممكن است ايمان بافعال الهي از فتح يا قتل و شكست از فقر و غني، از ضعف و قوّت و غير اينها باشد و ممكن است ايمان بحجج و براهين و معجزات باشد و ممكن است ايمان باحكام و قوانين اسلام باشد و ممكن است ايمان بانبياء و اوصياء انبياء باشد و بعيد نيست جمع مضاف افاده عموم كند شامل جميع اينها باشد. | |||
فَقُل سَلامٌ عَلَيكُم از براي سلام چهار معني كرده‌اند: 1- اسم خدا است يعني خدا حافظ و نگهبان و ناصر شما باشد السَّلام‌ُ المُؤمِن‌ُ المُهَيمِن‌ُ حشر آيه 23، 2- متضمّن دعاء يعني خداوند شما را سالم گرداند از آفات و بليات دنيوي و اخروي، 3- اخبار از اينكه شما سلامت هستيد از شرور اشرار در دنيا و از عذاب در آخرت. 4- وعد که مطمئن باشيد من شما را طرد نخواهم كرد و از جانب من هيچگونه ناراحتي نداريد و بر هر تقدير تحيت اسلام است و احكام سلام و اقسام سلام و فضيلت آن و سبقت در آن و وجوب ردّ آن در مجلد اول در ذيل وَ يُقِيمُون‌َ الصَّلاةَ در باب سلام نماز سبق يافته مراجعه فرمائيد. | |||
كَتَبَ رَبُّكُم عَلي نَفسِه‌ِ الرَّحمَةَ كتب بمعني لزوم و وجوب است چنانچه در كُتِب‌َ عَلَيكُم‌ُ الصِّيام‌ُ بقره آيه 179 بيان شد و چون ذات مقدّس باري منزّه از هر عيب و نقص است ذاتا و صفة و فعلا و خير محض است | |||
از خيّر محض جز نكويي نايد || خوش باش که عاقبت نكو خواهد شد | |||
ذات مقدّسش تام الفاعلية است در رحمت فقط قابليت محل شرط شمول رحمت است و در محل غير قابل نخواهد شامل شد | |||
ترحّم بر پلنگ تيز دندان || ستم‌كاري بود بر گوسفندان | |||
غير مؤمن قابليت شمول ندارد لذا خطاب متوجّه بمؤمنين است در كتب ربّكم و تعبير برب‌ّ هم يك نوع عنايت است که خداوندي که شما را تربيت كرده تا بمقام | |||
جلد 7 - صفحه 85 | |||
ايمان که اعظم نعم الهي است نائل شديد البته مشمول رحمتهاي غير متناهي او خواهيد بود و يكي از تفضلات بزرگ الهي در حق شما اينست که أَنَّهُ مَن عَمِلَ مِنكُم سُوءاً معصيتي چه كبيره و چه صغيره چه قليله چه كثيره و لو بعدد ريگهاي بيابان، برگهاي درختان، قطرات باران، عدد ستارگان باشد بجهالة البته مؤمن معصيت او از روي حماقت و جهالت است و مراد از جهل مقابل عقل است که در باب عقل و جهل اخبار بسياري داريم نه جهل مقابل علم، و جنود عقل و جهل که عبارت از اخلاق حميده و رذيله باشد مذكور است در كافي و غير آن، و در خبر تفسير عقل را فرموده | |||
(العقل ما عبد به الرحمن و اكتسب به الجنان) | |||
و كلمه انّه مطابق سياهي قرآن در هر دو موضع بفتح است و لكن بعضي بكسر قرائت كرده‌اند و بعضي مختلف و معتبر همان سياهي است. | |||
ثُمَّ تابَ مِن بَعدِه‌ِ پشيمان شود زيرا آخرين حدّ ايمان که اولين درجات كفر است اينست که عاصي بمعصيت خود فرحناك باشد چنانچه در حديث نقل شده وَ أَصلَح‌َ که علامت توبه است که انساني که از معاصي پشيمان گردد تبديل بعبادات صالحه ميكند بنده عاصي بنده صالح شود. | |||
فَأَنَّهُ غَفُورٌ از معاصي او گذشت ميكند و مستور ميفرمايد و عفو مينمايد رحيم بواسطه ايمانش مشمول رحمت واسعه الهيه ميشود چنانچه گفتيم قابليت رحمت پيدا ميكند و چون فاعل رحمت تام الفاعلية است وقتي که قابل هم تام القابليه باشد البته رحمت شامل او ميشود | |||
}} | |||
|-| | |||
برگزیده تفسیر نمونه= | |||
===برگزیده تفسیر نمونه=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
}} | |||
|-|تسنیم= | |-|تسنیم= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-|</tabber> | |-|</tabber> | ||
