الأعراف ٨
ترجمه
| الأعراف ٧ | آیه ٨ | الأعراف ٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْوَزْنُ»: وزن‌کردن. سنجش. مبتدا است و خبر آن (یَوْمَئِذٍ) است. «الْحَقُّ»: صحیح. درست. صفت (الْوَزْنُ) است. این صفت و موصوف، معنی مبتدا و خبر نیز می‌دهند. یعنی: وزن‌کردن اعمال در آن روز صحیح است. «مَوَازِین»: جمع میزان: ترازوها. و جمع موزون: سنجیده‌ها.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ... (۴) وَ مَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ... (۲) فَأَمَّا مَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ (۳) فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَاضِيَةٍ (۰) وَ أَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ (۲) فَأُمُّهُ هَاوِيَةٌ (۰)
فَإِذَا نُفِخَ فِي الصُّورِ فَلاَ... (۰) وَ مَا أَدْرَاکَ مَا هِيَهْ (۰) نَارٌ حَامِيَةٌ (۰)
تفسیر
- آيات ۱ - ۹، سوره اعراف
- اشاره به عهدى كه خدا از آدميان گرفته ، و ساير معارفى كه در سوره اعراف آورده شده است .
- مكلف بودن مشركين به توحيد خداى تعالى ومسئول بودن آنان نسبت به ايمان و عمل صالح
- مراد از (( وزن (( و (( ميزان (( اعمال
- اشاره به اينكه ممكن است هر يك از اعمال ، واحدى براى سنجش داشته باشد و بيان معناىجمله : (( و الوزن يومئذ الحق ((
- اقوالى كه در مورد معناى جمله : (( و الوزن يومئذ الحق (( گفته شده است .
- مراد از (( موازين (( و معناى (( ثقل موازين (( در جمله : (( فمن ثقلت موازينه ((
- معناى وزن اعمال در روز قيامت ، تطبيق اعمال است بر حق و براى هر كدام ازاعمال انسان ميزانى است .
- نكته دوم : اينكه معلوم شد كه براى هر انسانى ميزان هاى متعددى است كه هر كدام ازعمل هايش با يكى از آنها سنجيده
- بحث روايتى (رواياتى در مورد مكى بودن سوره اعراف ، وزن و ميزان اعمال و ثقل و خفت اعمال و...)
- روايتى در بيان مراد از وزن اعمال كه مى گويدعمل صفت كارى است كه انجام مى شود و قابل توزين (اصطلاحى ) نيست و خداجاهل نيست و احتياج به توزين اشياء ندارد.
نکات آیه
۱- قیامت روز سنجش و ارزیابى اعمال و عقاید آدمیان است. (و الوزن یومئذ الحق)
۲- حق (نوع شایسته و بایسته رفتار و اندیشه ها در پیشگاه خداوند)، وسیله سنجش اعمال و عقاید در قیامت است. (و الوزن یومئذ الحق) برداشت فوق مبتنى بر این است که «الحق» خبر براى «الوزن» باشد و کلمه «الوزن» به معناى میزان (مقیاس سنجش) باشد. مانند مثقال و کیلو که مقیاس سنجش و تعیین کننده سبکى و سنگینى اشیاء است.
۳- فلاح و رستگارى آدمى در قیامت در گرو داشتن اعمال و عقاید وزین و داراى ثقل است. (فمن ثقلت موزینه فأولئک هم المفلحون) کلمه «موازین» در برداشت فوق جمع موزون گرفته شده است. بنابراین مراد از «موازین» اعمال و عقایدى است که در قیامت مورد توزین و سنجش قرار مى گیرد.
۴- مطابقت اعمال و عقاید آدمى با حق نشانه وزین و ثقیل بودن آن عقاید است. (و الوزن یومئذ الحق فمن ثقلت موزینه فأولئک هم المفلحون)
۵- هر یک از رفتارها و عقاید آدمى داراى مقیاسى مخصوص براى ارزیابى آنها در قیامت است. (و الوزن یومئذ الحق فمن ثقلت موزینه) کلمه «موازین» (جمع موزون) مى رساند که هر یک از اعمال و عقاید آدمى مورد سنجش قرار مى گیرد و چون اعمال و عقاید مختلف است، مقیاس و وسیله سنجش آن نیز متفاوت خواهد بود.
۶- خداوند خواهان تلاش آدمیان براى دستیابى به کردارهاى شایسته و عقاید صحیح (و الوزن یومئذ الحق)
۷- سنجش اعمال در قیامت، حق و بر اساس عدل است. (و الوزن یومئذ الحق) برداشت فوق بر این اساس است که «الوزن» به معناى مصدرى، یعنى سنجیدن باشد و «الحق» صفت براى خبر محذوف، که تقدیر آن چنین مى شود: «الوزن یومئذ الوزن الحق». یعنى: سنجیدن در آن روز، سنجشى حق و بر اساس عدل است.
روایات و احادیث
۸- عن امیرالمؤمنین (ع) ... و اما قوله: « فمن ثقلت موزینه ...» فإنما یعنى الحساب ... و الحسنات ثقل المیزان ... .[۱] از امیرالمؤمنین (ع) روایت شده است: ... مراد از آیه «فمن ثقلت موازینه»، حسابرسى (در قیامت) است ... و حسنات، موجب سنگینى میزان است ... .
موضوعات مرتبط
- ارزشگذارى: ابزار ارزشگذارى ۲
- ارزیابى: ملاکهاى ارزیابى ۴، ۵
- انسان: ارزیابى عمل انسان ۱
- حسابرسى: عدالت در حسابرسى ۷
- حسنات: آثار حسنات ۸
- خدا: اوامر خدا ۶
- رستگارى: عوامل رستگارى ۳
- عقیده: آثار عقیده پسندیده ۳; ارزیابى اخروى عقیده ۱; اهمیّت عقیده پسندیده ۶; عقیده پسندیده ۲; ملاک ارزیابى عقیده ۴، ۵; ملاک حقانیت عقیده ۴
- عمل: آثار عمل پسندیده ۳; ارزیابى اخروى عمل ۱; اهمیت عمل پسندیده ۶; حسابرسى اخروى عمل ۷; سنگینى عمل ۳; عمل پسندیده ۲; ملاک ارزیابى عمل ۴، ۵; ملاک حقانیت عمل ۴; ملاک سنگینى عمل ۴
- قیامت: حسابرسى در قیامت ۸; حقانیت حسابرسى در قیامت ۷; حق در قیامت ۲; رستگارى در قیامت ۳; عوامل سنگینى میزان در قیامت ۸; ملاک ارزیابى در قیامت ۲، ۵; میزان در قیامت ۲، ۵; ویژگى قیامت ۱
منابع
- ↑ توحید صدوق، ص ۲۶۸، ح ۵، ب ۳۶; بحار الأنوار، ج ۹۰، ص ۱۴۱، ح ۲.
