البقرة ٢١٥
ترجمه
البقرة ٢١٤ | آیه ٢١٥ | البقرة ٢١٦ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«مَاذَا»: چه چیز؟ «خَیْرٍ»: مراد مال و ثروت است. «الْمَسَاکِینِ»: درماندگان و بیچارگانی که درآمدشان کفاف خرجشان را نمیکند (نگا: کهف / ). «إبْنِ السَّبِیلِ»: مسافر تهیدستی که دسترسی به اهل و عیال و مال و منال خود ندارد.
تفسیر
- آيه ۲۱۵ ، سوره بقره
- درباره انفاق
- توضيح نكته اى كه در عدم انطباق جواب به سؤ ال در آيه نهفته است
- رد وجوه نادرست كه در مورد عدم تطابق سؤ ال و جواب در آيه گفته شده است
- مواردى از آيات قرآنى كه در آنها يكى از فنون بلاغت كه انتقال از مطلبى به مطلب ديگر است به كار رفته است
- (در ذيل آيه شريفه مذكوره و شاءن نزول آن )
نکات آیه
۱ - پرسش مردم از پیامبر (ص) درباره انفاق (یسئلونک ماذا ینفقون)
۲ - پرسشهاى مردم از پیامبر (ص)، زمینه اى براى نزول آیات و بیان احکام (یسئلونک ماذا ینفقون قل ما انفقتم من خیر)
۳ - پیامبر (ص)، واسطه بیان و ابلاغ احکام الهى (یسئلونک ماذا ینفقون قل ما انفقتم)
۴ - داراییهاى انسان، خیر است. (قل ما انفقتم من خیر) «من خیر»، بیان «ما» در «ما انفقتم» است.
۵ - لزوم توجّه به والدین و مقدم داشتن آنها در انفاق (فللوالدین و الاقربین و الیتامى)
۶ - توجّه اسلام به عواطف انسان، در مصارف انفاق (فللوالدین و الاقربین و الیتامى و المساکین و ابن السبیل) از اینکه در ابتدا «والدین» ذکر شده است سپس «اقربین» و پس از آن «یتامى».
۷ - والدین، خویشاوندان، یتیمان، فقرا و در راه ماندگان، به ترتیب از موارد مصرف انفاق هستند. (فللوالدین و الاقربین و الیتامى و المساکین و ابن السبیل)
۸ - اهمیّت روابط خانوادگى (قل ما انفقتم من خیر فللوالدین)
۹ - لزوم توجّه به نیازمندان و رفع نیاز افراد جامعه (قل ما انفقتم من خیر فللوالدین و الأقربین و الیتامى و المساکین و ابن السبیل)
۱۰ - انفاق، باید از چیزهاى پسندیده و مرغوب باشد. (قل ما انفقتم من خیر) بنابراینکه «خیر»، قیدى احترازى باشد و «من»، ابتدایى باشد نه بیانى ; یعنى آنچه انفاق مى شود، باید خیر باشد.
۱۱ - عدم انحصار انفاق به امور مالى (قل ما انفقتم من خیر)
۱۲ - آگاهى خداوند به کلیّه اعمال خیر انسان (و ما تفعلوا من خیر فانّ اللّه به علیم)
۱۳ - توجّه انسان به علم خداوند نسبت به اعمال خیر، مُشوّق او براى انجام آن (و ما تفعلوا من خیر فانّ اللّه به علیم)
۱۴ - انفاق، عملى پسندیده و خیر است. (ما انفقتم من خیر ... و ما تفعلوا من خیر)
۱۵ - تضمین پاداشِ اعمال نیک انسان از سوى خداوند (و ما تفعلوا من خیر فانّ اللّه به علیم) علم خداوند به اعمال خیر (فانّ اللّه به علیم)، کنایه از پاداش الهى به نیکوکاران است.
موضوعات مرتبط
- ابن سبیل: انفاق به ابن سبیل ۷
- احکام: تشریع احکام ۲، ۳
- اسلام: ویژگى اسلام ۶
- انسان: عمل انسان ۱۲ ; عواطف انسان ۶
- انفاق: آداب انفاق ۱۰ ; ارزش انفاق ۱۴ ; اولویت در انفاق ۵، ۷ ; پرسش از انفاق ۱ ; دایره انفاق ۱۱ ; مصارف انفاق ۵، ۶، ۷
- انگیزش: عوامل انگیزش ۱۳
- پاداش: تضمین پاداش ۱۵
- تربیت: تشویق در تربیت ۱۳
- خدا: علم خدا ۱۲، ۱۳
- خویشاوندان: انفاق به خویشاوندان ۷ ; روابط خویشاوندان ۸
- خیر: موارد خیر ۴، ۱۴
- علم: آثار علم ۱۳ ; رابطه علم و عمل ۱۳
- عمل خیر: زمینه عمل خیر ۱۳
- عمل صالح: ۱۲ پاداش عمل صالح ۱۵
- فقیر: انفاق به فقیر ۷ ; تأمین نیاز فقیر ۹
- مال: خیریت مال ۴
- محمّد (ص): پرسش از محمّد (ص) ۱، ۲ ; نقش محمّد (ص) ۱، ۲، ۳
- نظام اجتماعى: ۹
- والدین: انفاق به والدین ۵، ۷
- یتیم: انفاق به یتیم ۷