عبس ٣

از الکتاب
نسخهٔ تاریخ ‏۳۱ خرداد ۱۳۹۴، ساعت ۰۵:۳۴ توسط 127.0.0.1 (بحث) (افزودن سال نزول)


ترجمه

تو چه می‌دانی شاید او پاکی و تقوا پیشه کند،

و تو چه دانى؟ شايد او پاك شود
و تو چه دانى، شايد او به پاكى گرايد،
و تو چه می‌دانی ممکن است او مردی پارسا و پاکیزه صفات باشد.
تو چه می دانی شاید او [در پرتو تعالیم اسلام از آلودگی] پاک و پاکیزه شود
و تو چه دانى، شايد كه او پاكيزه شود،
و تو چه دانی چه بسا او پاکدلی ورزد
و تو چه دانى شايد او به پاكى گرايد- به سبب آنچه شنود-.
تو چه می‌دانی، شاید او (از آموزش و پرورش تو بهره گیرد و) خود را پاک و آراسته سازد.
و تو را (ای بدخو) چه می‌فهماند؟ شاید (هم) او به پاکی گراید.
و چه دانستت شاید او پاکی جوید


عبس ٢ آیه ٣ عبس ٤
سوره : سوره عبس
نزول : ٢ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٥
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«مَا یُدْرِیکَ»: تو چه می‌دانی؟ (نگا: احزاب / ، شوری / ).


تفسیر

نکات آیه

۱ - تلاش براى تزکیه نفس و درست کارى، مایه ارجمندى انسان و شایستگى او براى احترام افزون تر (و مایدریک لعلّه یزّکّى) «زکاة» در معانى «صلاح»، «پاکیزگى»، «نمو»، «برکت» و «مدح» استعمال شده است (لسان العرب). در این آیه - به قرینه مقام - مراد صلاح (درست کارى) و پاکسازى درون است.

۲ - احتمال علاقه مندى افراد به تزکیه نفس، کافى در لزوم احترام آنان و استقبال از حضورشان در مجالس وعظ و ارشاد (و مایدریک لعلّه یزّکّى) کلمه «لعلّ»، بر رجا و امیدوارى دلالت دارد و جمله «لعلّه یزّکّى» امید به وجود تزکیه را در لزوم پذیرش مستمعان کافى مى داند.

۳ - آگاهى از صالح یا ناصالح بودن افراد، براى همگان مقدور نیست. (و مایدریک) «ما» براى استفهام است و جمله «مایدریک...» (چه چیز تو را آگاه مى سازد)، نشانگر بسته بودن راه آگاهى براى مخاطب است.

۴ - اندام ناقص، مانع تزکیه نفس و پیدایش صلاح و درست کارى در افراد نیست. (أن جاءه الأعمى . و مایدریک لعلّه یزّکّى)

۵ - اعتراض کننده به حضور ابن ام مکتوم در مجلس پیامبر(ص)، فردى ناآشنا به صفات نفسانى او و ناتوان از شناخت صالحان (أن جاءه الأعمى . و مایدریک لعلّه یزّکّى)

۶ - مبلغان، نباید با ارزیابى هاى ظاهربینانه و مشاهده ناتوانى هاى جسمى افراد، از ارشاد آنان دریغ ورزند. (أن جاءه الأعمى . و مایدریک لعلّه یزّکّى) عبارت «فأنت له تصدّى» - در آیات بعد - حاکى از آن است که فرد اعتراض کننده به ابن ام مکتوم، به وعظ و ارشاد دیگران پرداخته و از اختصاص دادن آن فرصت به وى، دریغ کرده بود.

۷ - مداومت بر تصفیه درون و پاکسازى باطن، مؤثر و سودمند در بهره گیرى از مجالس پند و اندرز (أن جاءه الأعمى . و مایدریک لعلّه یزّکّى) فعل مضارع «یزّکّى» - نظیر هر مضارع دیگرى که از حالت هاى شخص خبر دهد - بر استمرار دلالت دارد.

موضوعات مرتبط

  • احترام: زمینه احترام ۱; شرایط احترام ۲
  • ارزشها: ملاک ارزشها ۱
  • اسلام: تاریخ صدر اسلام ۵
  • انسان: عجز انسان ۳
  • تزکیه: آثار تزکیه ۱، ۷; موانع تزکیه ۴
  • صالحان: تشخیص صالحان ۳
  • عبدالله بن ام مکتوم: جهل معترض به عبدالله بن ام مکتوم ۵; عجز معترض به عبدالله بن ام مکتوم ۵; فضایل عبدالله بن ام مکتوم ۵; قصه عبدالله بن ام مکتوم ۵
  • عضو: آثار نقص عضو ۴
  • علایق: آثار علاقه به تزکیه ۲
  • عمل صالح: آثار عمل صالح ۱
  • فاسدان: تشخیص فاسدان ۳
  • مبلغان: مسؤولیت مبلغان ۶
  • معلولان: هدایت معلولان ۶
  • موعظه: زمینه قبول موعظه ۷; شرایط حضور در مجلس موعظه ۲

منابع