۱۴٬۱۹۷
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱۴ بخش۳۹: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←وصف صنفى ديگر كه دين را براى دنيايشان مى خواهند (و من الناس من يعبد الله علىحرف ...)
| خط ۱۹۲: | خط ۱۹۲: | ||
<span id='link345'><span> | <span id='link345'><span> | ||
== | ==توصیف گروهی كه دين را براى دنيايشان مى خواهند== | ||
اين | اين آيه، صنف ديگرى از اصناف مردم بى ايمان و غير صالح را بر مى شمارد و آن ها كسانى هستند كه خداى سبحان را مى پرستند، اما يك طرفى، نه از هر طرف. به تعبيرى: به يك فرض و تقدير مى پرستند و اما بر ساير تقادير نمى پرستند و آن فرضى كه بر آن فرض خدا را مى پرستند، در صورتى است كه پرستش او، خير دنيا برايشان داشته باشد. | ||
و معلوم است كه | و معلوم است كه لازمۀ اين طور پرستش، اين است كه دين را براى دنيا استخدام كنند. اگر سودى مادى داشت، پرستش خدا را استمرار دهند و بدان دل ببندد و اطمينان يابند و اما اگر دچار فتنه و امتحان شوند، روى گردانيده، به عقب برگردند، به طورى كه حتى به چپ و راست هم ننگرند و از دين خدا مرتد شوند و آن را شوم بدانند. و يا اگر شوم هم ندانند، به اميد نجات از آن آزمايش و مهلكه از دين خدا روى بگردانند، و اين روش، عادت آنان در پرستش بت ها نيز هست. يعنى بت را مى پرستند تا به خير مورد آرزوى خود برسند و يا به شفاعت آن ها از شرّ دنيايى رهايى و نجات يابند. و اين كه گفتيم از شرّ دنيايى، بدان جهت است كه بت پرستان معتقد به آخرت نيستند. | ||
آنگاه مى فرمايد: اين سرگردان هايى كه تكيه گاهى ندارند، و هر دم رو به سويى دارند، به خاطر وقوعشان در محنت و | آنگاه مى فرمايد: اين سرگردان هايى كه تكيه گاهى ندارند، و هر دم رو به سويى دارند، به خاطر وقوعشان در محنت و مهلكه، زيانكار در دنيا، و به خاطر روى گرداندنشان از خدا و دين، و ارتداد و كفر، زيانكار در آخرت هستند، زيانكارى آشكار. | ||
اين، آن معنايى است كه تدبر در معناى آيه، آن را دست مى دهد. و بنابراين معنا، جملۀ «يَعبُدُ اللّهَ عَلَى حَرفٍ»، از قبيل استعاره به كنايه، و جملۀ «فَإن أصَابَهُ خَيرٌ...»، تفسير و تفصيل براى جملۀ «يَعبُدُ اللّهَ عَلَى حَرفٍ» خواهد بود. و جملۀ «خَسِرَ الدُّنيَا»، اشاره به خسران دنيايى آنان به خاطر دچار شدن به فتنه، «وَ الآخِرَة»، اشاره به خسران آخرتى آنان به خاطر روى گرداندن از دين است. | |||
«'''يَدْعُوا مِن دُونِ اللَّهِ مَا لا | «'''يَدْعُوا مِن دُونِ اللَّهِ مَا لا يَضُرُّهُ وَ مَا لا يَنفَعُهُ ذَلِك هُوَ الضَّلَالُ الْبَعِيدُ'''»: | ||
مدعو در | مدعو در اين جا، بت است كه به خاطر نداشتن شعور و اراده، هيچ نفع و ضررى براى عابدش ندارد، و عابدش اگر به نفعى و يا ضررى مى رسد، از ناحيه عبادت است كه فعل خود او است. | ||
«'''يَدْعُوا لَمَن | «'''يَدْعُوا لَمَن ضَرُّهُ أَقْرَبُ مِن نَّفْعِهِ لَبِئْس الْمَوْلى وَ لَبِئْس الْعَشِيرُ'''»: | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۴ صفحه ۴۹۵ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۴ صفحه ۴۹۵ </center> | ||
كلمۀ «مَولَى»، به معناى ولى و ياور است. و كلمۀ «عَشِير» به معناى مصاحب و معاشر است. در تركيب جملات آيه گفته اند كه: جملۀ «يَدعُو» به معناى «يَقُولُ: مى گويد» و جملۀ «لَمَن ضَرُّهُ أقرَبُ مِن نَفعِهِ...»، مقول آن قول است، و كلمۀ «لَمَن»، مبتدايى است كه لام ابتدا بر سرش در آمده، و خود آن كلمه موصوله، و صله آن، جملۀ «ضَرُّهُ أقرَبُ مِن نَفعِه» مى باشد. و جملۀ «لَبِئس المَولَى وَ لَبِئسَ العَشِير»، جواب قسم حذف شده، و قائم مقام خبرى است كه خود بر آن دلالت مى كند. | |||
و معناى آيه اين است كه : كسى كه | و معناى آيه اين است كه: كسى كه بت ها را مى پرستد، روز قيامت خودش بت ها را چنين توصيف مى كند كه آنچه من در دنيا مولى و عشير خود گرفتم، ضررش بيشتر از سودش بود، و خدايى كه ضررش از سودش بيشتر باشد، بد مولى و بد عشيرى است. سوگند مى خورم كه بد مولى و بد عشيرى است. | ||
و اگر فرمود: «ضررش، نزديك تر از سودش است»، بدين جهت است كه روز قيامت آثار سوء بت پرستى را، كه همان عذاب جاودان و هلاكت ابدى است، مشاهده مى كند. | |||
بعد از | «'''إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِى مِن تَحْتهَا الاَنْهَارُ...'''»: | ||
بعد از آن كه اصنافى از مردم را ذكر كرد كه يك دسته پيشوايان كفرند، كه ديگران را به دنبال خود مى كشانند، و درباره خدا بدون علم جدال مى كنند، و دسته دوم پيروان ايشانند كه دنبال هر شيطانى را مى گيرند و مانند پيشوايانشان جدال مى كنند و هر دم در خيالاتى هستند كه خدا را از هر راهى كه سود مادى داشت، مى پرستند، و آنگاه ايشان را به وصف ضلالت و خسران توصيف نموده، اينك در اين جمله، در مقابل آنان، صنف ديگرى را هم ذكر مى كند و عبارتند از مؤمنان صالح كه آنان را به داشتن مثواى كريم و سرانجام نيكو توصيف نموده، مى فرمايد كه خدا اين سرانجام را براى آنان خواسته است. و ذكر اين اصناف، مقدمه و زمينه چينى براى قضاوتى است كه در ذيل آيات خواهد آمد. | |||
