قَضَى: تفاوت میان نسخه‌ها

قضاء در اصل به معنى فيصله دادن به امر است قولى باشد يافعلى از خدا باشد يا از بشر(راغب) طبرسى ذيل آيه 117 بقره فرموده: قضاو حكم نظير هم اند و اصل آن به معنى فيصله دادن و محكم كردن شى‏ء است. قاموس آن را حكم، صنع، حتم وبيان معنى كرده است. اين لفظ در قرآن مجيد در چندين معنا بكار رفته كه هريك نوعى فيصله دادن و تمام كردن است: 1- اراده. مثل [بقره:117]. در آيه ديگر بجاى «قَضى» اراده آمده است [يس:82]. 2- حكم و الزام. مثل [اسراء:23]. پروردگار تو حكم كرده كه جز او را نپرستيد. 3- اعلام و خبر دادن. مثل [اسراء:4]. به بنى اسرائيل در كتاب اعلام كرديم كه حتماحتما دوبار در زمين افساد خواهيد كرد. [حجر:66]. به لوط «عليه السلام» آنكار را اعلام‏كرديم . 4- تمام كردن. مثل [قصص:29]. چون موسى مدت را تمام كرد و با اهلش به راه افتاد... [بقره:200]. در آيه [احزاب:37]. مراد تمام كردن حاجت به وسيله طلاق دادن است طبرسى فرموده: كسى كه به خواسته‏اش برسدگويند: «قَضى وَ طَرَهُ» ايضاًآيه: «اِذا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَ طَراً» در ذيل همين آيه است. 5- فعل. مثل [طه:72]. بكن هر چه مى‏كنى. *** * [قصص:15]. گفته‏اند «قَضى عَلَيْهِ» يعنى مرگ را بر او وارد كرد و او را كشت ظاهراً «قَضى» در اينگونه موارد به معنى تمام كردن است يعنى موسى مشتى بر او زد و كار او را تمام نمود [زخرف:77]. گويند اى مالك پروردگارت كار را بر ما تمام كند و ما را بميراند گويد شما ماندنى هستيد ايضاً ايه [فاطر:36]. كار آنها تمام كرده نمى‏شود تا بميرند. * [فصّلت:12]. پرداخت آنها را و تمام كرد، هفت آسمان در دو دوران. در اقرب الموارد آمده: «قضى الشى‏ء» كار را به طور محكم انجام داد. * [يونس:71]. ظاهراً قضا در اين آيه به معنى اداء و تنفيذ است. و تعديه با «اِلى» براى افاده ايصال و رساندن است چنانكه در المنار گفته يعنى كارتان را جمع و محكم كنيد سپس همان تصميم و اراده را بر من برسانيد (و مرا بكشيد). * [حاقة:27]. گفته‏اند: ضمير «لَيْتَها» راجع به مرگ در دنيا و ظاهراً قاضى به معنى تمام كننده است يعنى كافر در آخرت مى‏گويد: اى كاش مرگ دنيا كار مرا تمام مى‏كرد و ديگر زنده نمى‏شدم. * [مريم:21]. مقتضى به معنى تمام شده و حتمى است مثل [يوسف:41].

[[رده:كلمات قرآن]]