تفسیر:المیزان جلد۱۹ بخش۲۱: تفاوت میان نسخه‌ها

__TOC__

<span id='link185'><span>

==مقصود از ديوارى كه بين منافقان و مؤ منان زده مى شود و مفاد اين تمثيل در بيان حال منافقان ==

«'''سور شهر'''» به معناى ديوار دور شهر است كه در قديم دور هر شهرى مى كشيدند، و ارتباط شهر را با خارج قطع مى نمودند. و ضمير «'''هم '''» در جمله «'''فضرب بينهم بسور'''»، به مؤ منين و منافقين هر دو برمى گردد، و معناى جمله اين است كه : بين مؤ منين و منافقين ديوارى كشيده مى شود كه اين دو طايفه را از هم جدا مى كند، و مانع ارتباط آن دو با يكديگر مى شود.

و در اينكه اين ديوار چيست ؟

<span id='link186'><span>

==استمداد منافقان از مؤ منان و جواب ايشان به آنها ==

اين آيه مطلبى استينافى را به عنوان پاسخ از سوالى تقديرى بيان مى كند، گويا شخصى بعد از شنيدن آيه قبلى پرسيده : منافقين و منافقات بعد از آنكه با آن ديوار برخورد مى كنند، و آن عذاب را از پشت ديوار مشاهده مى نمايند چه تدبيرى مى انديشند و چه مى كنند؟ در پاسخ فرموده : «'''ينادونهم - فرياد بر مى آورند'''».

و معناى آيه اين است كه : منافقين و منافقات ، مؤ منين و مؤ منات را بانگ مى زنند كه مگر ما در دنيا با شما نبوديم ؟

<span id='link187'><span>

==دنباله گفتار مؤ منان بر منافقان : شما امروز هيچ ياورى نداريد! ==

اين آيه تتمه گفتار مردان و زنان با ايمان است ، كه در خطاب به منافقين و منافقات مى گويند،

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۹ صفحه ۲۷۸ </center>

<span id='link189'><span>

==آيات ۱۶ - ۲۴ سوره حديد ==

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۹ صفحه ۲۸۲ </center>

ترجمه آيات  

<span id='link190'><span>

==عتاب به مؤ منين به جهت قساوتى كه دل هايشان را گرفته و درمقابل ذكر خدا خاشع نمى شود ==

كلمه «'''ياءن '''» در اصل «'''ياءنى '''» (مضارع انى ) بوده ، به خاطر حرف «'''لم '''» كه كارش جزم دادن است حرف «'''ياء'''» از آن افتاده ، و اين ماده به معناى رسيدن وقت هر چيز است ، و خشوع قلب آن تاثيرى است كه قلب آدمى در قبال مشاهده عظمت و كبريايى عظيمى به خود مى گيرد، و منظور از ذكر خدا هر چيزى است كه خدا را به ياد آدمى بيندازد، و منظور از «'''مانزل من الحق '''» قرآن است ، كه از ناحيه خداى تعالى نازل شد، و كلمه «'''من الحق '''» براى بيان آن نازل شده است ، و آيه شريفه مى خواهد بفرمايد: شاءن ياد خدا چنين شانى است ، كه هر گاه نزد مؤ من به ميان آيد بلادرنگ دنبالش خشوعى در دل مؤ من مى آيد، همچنان كه حق نازل از ناحيه خدا هم ، چنين شانى دارد، كه در دل كسانى كه به خدا و رسولان او ايمان دارند ايجاد خشوع مى كند.

بعضى گفته اند: مراد از ذكر خدا و آن حقى كه نازل شده قرآن است ، و بنابه گفته وى بردن نام قرآن با وصف حق بودنش و ذكر خدا بودنش ‍ اشاره به است كه هر يك از اين دو وصف قرآن كافى است كه مؤ من را به خشوع وادارد، پس قرآن بدينكه ذكر خداست مقتضى خشوع است ، همچنان كه بدين جهت كه حق است و از ناحيه خدا نازل شده مقتضى خشوع است .

راغب مى گويد: فرق بين «'''زمان '''» و «'''اءمد'''» اين است كه زمان عام است ولى اءمد به معناى زمان خاصى است ، اءمد عبارت است از لحظه اى كه عمر و مهلت چيزى به سر مى رسد، ولى زمان به معناى از آغاز تا انجام عمر آن است . و لذا بعضى گفته اند: كه دو كلمه «'''مدى '''» و «'''اءمد'''» معنايى نزديك بهم دارند.

خداى تعالى با اين كلام خود اين حقيقت اشاره نموده كه دلهاى مسلمانان مانند دلهاى اهل كتاب دچار قساوت شده ، و قلب قاسى از آنجا كه در مقابل حق خشوع و تاثر و انعطاف ندارد، از زىّ عبوديت خارج است ، و در نتيجه از مناهى الهى متاثر نمى شود، و با بى باكى مرتكب گناه و فسق مى شود، و به همين مناسبت در آيه شريفه در رديف جمله «'''فقست قلوبهم '''» جمله «'''و كثير منهم فاسقون '''» را آورد.

در اين كه دنبال آن عتاب كه به مؤ منين كرد، و بر قساوت قلب ملامتشان نمود اين تمثيل را آورده كه خدا زمين مرده را زنده مى كند، تقويتى است از حس اميد مؤ منين و ترغيبى است به خشوع .

ممكن هم هست اين جمله را تتمه همان عتاب سابق گرفت ، و گفت : اين جمله مى خواهد مؤ منين را متوجه كند به اين خداى تعالى اين دين را به حال خود وا نمى گذارد، كه مردم هر عكس العملى نشان دادند خداى تعالى عكس العملى نشان ندهد، بلكه همواره مراقب آن است اگر ببيند جمعى از مؤ منين دچار قساوت قلب شده اند، و ديگر در برابر اوامر او خاشع و تسليم نيستند، دلهايى زنده و خاشع پديد مى آورد تا او را آنطور كه خودش مى خواهد بپرستند

در نتيجه آيه شريفه در معناى آيه زير مى باشد: «'''ها انتم هولاء تدعون لتنفقوا فى سبيل اللّه فمنكم من يبخل و من يبخل فانما يبخل عن نفسه و الله الغنى و انتم الفقراء و ان تتولوا يستبدل قوما غيركم ثم لا يكونوا امثالكم '''».

و باز به همين مناسبت كه قبلا چنين آيه اى نازل شده بود در ذيل آيه فرمود: «'''قد بينا لكم الايات لعلكم تعقلون - ما آيات را برايتان بيان كرديم تا شايد تعقل كنيد'''».

اين آيه شريفه داستان «'''اجر كريم '''» و «'''مضاعف '''» را دوباره خاطر نشان كرد، تا به اين وسيله نيز ترغيب در انفاق در راه خدا كرده باشد، در سابق انفاقگران را قرض دهندگان به خدا مى خواند، و در اين آيه صدقه دهندگان را نيز (قرض دهندگان به خدا) خوانده ، و اصل دو كلمه «'''مصدقين '''» و «'''مصدقات '''» كه هم حرف صاد در آنها تشديد دارد، و هم حرف دال ، در اصل متصدقين و متصدقات ، و از باب تفعل هستند، و بر حسب يك قاعده صرفى حرف تاء مبدل به صاد شده . و جمله «'''و اقرضوا اللّه '''» عطف است بر مدخول الف و لام در «'''المصدقين '''»، و اين كه گفتيم مدخول الف و لام براى اين بود كه الف و لامى كه بر سر اسم فاعل در مى آيد معناى الذى را مى دهد.

پس معناى آيه چنين است : آن كسانى كه صدقه مى دهند و به خدا قرضى نيكو مى پردازند، خداوند آنچه را كه داده اند چند برابر نموده اجرى كريم هم دارند.

در اين آيه شريفه نفرمود: «'''امنوا باللّه و رسوله '''» همانطور كه در اول سوره مى فرمود: «'''امنوا باللّه و رسوله و انفقوا'''»، و همانطور كه در آخر سوره مى فرمايد: «'''يا ايها الذين امنوا اتقوا اللّه و امنوا برسوله '''»، بلكه كلمه رسول را جمع آورده ، فرمود: «'''و رسله '''»، و اين به خاطر آن بود

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۹ صفحه ۲۸۶ </center>

چون مى خواهد اين طايفه را در ميان خوف و رجاء نگه دارد، و خوف و رجاى آنان را تحريك كند، تا به اين وسيله تشويق و تحريك شوند به اطاعت از خدا و رسول و به دست آوردن سعادت خود، و اجتناب بورزند از تمرد، و در نتيجه از هلاكت .

و به همين جهت دنبال آيه مورد بحث به مذمت زندگى دنيا پرداخته ، دنيايى كه عده اى را وادار كرد از انفاق در راه خدا امتناع بورزند، و بعد از مذمت دنيا دعوتشان كرده به اين كه به سوى مغفرت و جنت سبقت گيرند، و سپس اشاره كرده به اين كه آنچه مصيبت بر سرشان مى آيد چه مصيبت هاى مالى و چه جانى همه در كتابى از سابق نوشته شده ، و قضايش رانده شده بود، پس جا دارد كه هيچگاه از فقر نترسند، و ترس ‍ از فقر ايشان را از انفاق در راه خدا باز ندارد، و به بخل و امساك واندارد، و نيز از مرگ و كشته شدن در راه خدا نهراسند، و ترس از آن ، ايشان را به تخلف از جنگ و تقاعد ورزيدن از پيكار واندارد.

[[رده:تفسیر المیزان]]