تفسیر:المیزان جلد۹ بخش۱۰: تفاوت میان نسخهها
از الکتاب
(Edited by QRobot) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{تغییر صفحه | قبلی=تفسیر:المیزان جلد۹ بخش۹ | بعدی = تفسیر:المیزان جلد۹ بخش۱۱}} | |||
__TOC__ | __TOC__ | ||
| خط ۱۹: | خط ۲۱: | ||
<span id='link63'><span> | <span id='link63'><span> | ||
==آيات ۵۴ - ۴۱، سوره انفال == | ==آيات ۵۴ - ۴۱، سوره انفال == | ||
وَ اعْلَمُوا | وَ اعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شىْءٍ فَأَنَّ للَّهِ خُمُسهُ وَ لِلرَّسولِ وَ لِذِى الْقُرْبى وَ الْيَتَمَى وَ الْمَسكِينِ وَ ابْنِ السبِيلِ إِن كُنتُمْ ءَامَنتُم بِاللَّهِ وَ مَا أَنزَلْنَا عَلى عَبْدِنَا يَوْمَ الْفُرْقَانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَ اللَّهُ عَلى كلِّ شىْءٍ قَدِيرٌ(۴۱) | ||
إِذْ أَنتُم بِالْعُدْوَةِ | إِذْ أَنتُم بِالْعُدْوَةِ الدُّنْيَا وَ هُم بِالْعُدْوَةِ الْقُصوَى وَ الرَّكب أَسفَلَ مِنكمْ وَ لَوْ تَوَاعَدتُّمْ لاخْتَلَفْتُمْ فى الْمِيعَدِ وَ لَكِن لِّيَقْضىَ اللَّهُ أَمْراً كانَ مَفْعُولاً لِّيَهْلِك مَنْ هَلَك عَن بَيِّنَةٍ وَ يَحْيى مَنْ حَىَّ عَن بَيِّنَةٍ وَ إِنَّ اللَّهَ لَسمِيعٌ عَلِيمٌ(۴۲) | ||
إِذْ يُرِيكَهُمُ | إِذْ يُرِيكَهُمُ اللَّهُ فى مَنَامِك قَلِيلاً وَ لَوْ أَرَاكَهُمْ كثِيراً لَّفَشِلْتُمْ وَ لَتَنَزَعْتُمْ فى الاَمْرِ وَ لَكنَّ اللَّهَ سلَّمَ إِنَّهُ عَلِيمُ بِذَاتِ الصدُورِ(۴۳) | ||
وَ إِذْ يُرِيكُمُوهُمْ إِذِ الْتَقَيْتُمْ فى أَعْيُنِكُمْ قَلِيلاً وَ | وَ إِذْ يُرِيكُمُوهُمْ إِذِ الْتَقَيْتُمْ فى أَعْيُنِكُمْ قَلِيلاً وَ يُقَلِّلُكمْ فى أَعْيُنِهِمْ لِيَقْضىَ اللَّهُ أَمْراً كانَ مَفْعُولاً وَ إِلى اللَّهِ تُرْجَعُ الاُمُورُ(۴۴) | ||
يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا إِذَا لَقِيتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَ اذْكرُوا اللَّهَ كثِيراً لَّعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ(۴۵) | |||
وَ أَطِيعُوا | وَ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ رَسولَهُ وَ لا تَنَزَعُوا فَتَفْشلُوا وَ تَذْهَب رِيحُكمْ وَ اصبرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصبرِينَ(۴۶) | ||
وَ لا تَكُونُوا | وَ لا تَكُونُوا كالَّذِينَ خَرَجُوا مِن دِيَرِهِم بَطراً وَ رِئَاءَ النَّاسِ وَ يَصدُّونَ عَن سبِيلِ اللَّهِ وَ اللَّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ محِيطٌ(۴۷) | ||
وَ إِذْ | وَ إِذْ زَيَّنَ لَهُمُ الشيْطنُ أَعْمَلَهُمْ وَ قَالَ لا غَالِب لَكمُ الْيَوْمَ مِنَ النَّاسِ وَ إِنى جَارٌ لَّكمْ فَلَمَّا تَرَاءَتِ الْفِئَتَانِ نَكَص عَلى عَقِبَيْهِ وَ قَالَ إِنى بَرِى ءٌ مِّنكمْ إِنى أَرَى مَا لا تَرَوْنَ إِنى أَخَاف اللَّهَ وَ اللَّهُ شدِيدُ الْعِقَابِ(۴۸) | ||
إِذْ يَقُولُ الْمُنَفِقُونَ وَ | إِذْ يَقُولُ الْمُنَفِقُونَ وَ الَّذِينَ فى قُلُوبِهِم مَّرَضٌ غَرَّ هَؤُلاءِ دِينُهُمْ وَ مَن يَتَوَكلْ عَلى اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكيمٌ(۴۹) | ||
وَ لَوْ تَرَى إِذْ يَتَوَفى | وَ لَوْ تَرَى إِذْ يَتَوَفى الَّذِينَ كفَرُوا الْمَلَئكَةُ يَضرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبَرَهُمْ وَ ذُوقُوا عَذَاب الْحَرِيقِ(۵۰) | ||
ذَلِك بِمَا | ذَلِك بِمَا قَدَّمَت أَيْدِيكمْ وَ أَنَّ اللَّهَ لَيْس بِظلَّمٍ لِّلْعَبِيدِ(۵۱) | ||
كَدَأْبِ ءَالِ فِرْعَوْنَ وَ | كَدَأْبِ ءَالِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ كَفَرُوا بِئَايَتِ اللَّهِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ إِنَّ اللَّهَ قَوِىُّ شدِيدُ الْعِقَابِ(۵۲) | ||
ذَلِك | ذَلِك بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ يَك مُغَيراً نِّعْمَةً أَنْعَمَهَا عَلى قَوْمٍ حَتى يُغَيرُوا مَا بِأَنفُسِهِمْ وَ أَنَّ اللَّهَ سمِيعٌ عَلِيمٌ(۵۳) | ||
كدَأْبِ ءَالِ فِرْعَوْنَ وَ | كدَأْبِ ءَالِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ كَذَّبُوا بِئَايَتِ رَبهِمْ فَأَهْلَكْنَهُم بِذُنُوبِهِمْ وَ أَغْرَقْنَا ءَالَ فِرْعَوْنَ وَ كلُّ كانُوا ظلِمِينَ(۵۴) | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۹ صفحه ۱۱۶ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۹ صفحه ۱۱۶ </center> | ||
ترجمه آيات | ترجمه آيات | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۵: | ||
بيان آيات | بيان آيات | ||
اين آيات مشتمل است بر بيان وجوب دادن خمس غنيمت ، و استقامت در برابر دشمن ، و اندرز آنان و بيان پاره اى از نكبتها كه خداوند دشمنان دين را بدان مبتلا كرده ، و بيچاره شدنشان به مكر الهى ، و اينكه خداوند در بين آنان همان سنتى را معمول داشته كه در ميان قوم فرعون و كسانى كه پيش از ايشان بودند بخاطر تكذيب آيات و جلوگيرى از راه او معمول داشته است . | اين آيات مشتمل است بر بيان وجوب دادن خمس غنيمت ، و استقامت در برابر دشمن ، و اندرز آنان و بيان پاره اى از نكبتها كه خداوند دشمنان دين را بدان مبتلا كرده ، و بيچاره شدنشان به مكر الهى ، و اينكه خداوند در بين آنان همان سنتى را معمول داشته كه در ميان قوم فرعون و كسانى كه پيش از ايشان بودند بخاطر تكذيب آيات و جلوگيرى از راه او معمول داشته است . | ||
وَ اعْلَمُوا | وَ اعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شىْءٍ فَأَنَّ للَّهِ خُمُسهُ وَ لِلرَّسولِ ... | ||
توضيح و تفسير مفردات و جملات آيه شريفه مربوط به خمس : «''' واعملوا انما غنمتم منشى ء فان لله خمسه و للرسول ... '''» | توضيح و تفسير مفردات و جملات آيه شريفه مربوط به خمس : «''' واعملوا انما غنمتم منشى ء فان لله خمسه و للرسول ... '''» | ||
كلمه «''' غنم '''» و «''' غنيمت '''» به معناى رسيدن به در آمد از راه تجارت و يا صنعت و يا جنگ است ، و ليكن در اين آيه بملاحظه مورد نزولش تنها با غنيمت جنگى منطبق است . راغب مى گويد: «''' غنم '''» - به دو فتحه - معنايش معروف است ، خداى تعالى فرموده : «''' و من البقر و الغنم حرمنا عليهم شحومهما '''» : «''' و از گاو و گوسفند پيه آن دو را بر ايشان حرام كرديم '''» و «''' غنم '''» - به ضمه حرف اول و سكون حرف دوم - به معناى رسيدن و دست يافتن به فائده است ، و ليكن در هر درآمدى كه از راه جنگ و از ناحيه دشمنان و غير ايشان به دست آيد استعمال شده ، و به اين معنا است آيه «''' و اعلموا انما غنمتم من شى ء و آيه فكلوا مما غنمتم حلالا طيبا '''» . و كلمه «''' مغنم '''» به معناى هر چيزى است كه به غنيمت درآيد و جمع آن «''' مغانم '''» مى باشد، مانند: «''' فعند الله مغانم كثيره '''» | كلمه «''' غنم '''» و «''' غنيمت '''» به معناى رسيدن به در آمد از راه تجارت و يا صنعت و يا جنگ است ، و ليكن در اين آيه بملاحظه مورد نزولش تنها با غنيمت جنگى منطبق است . راغب مى گويد: «''' غنم '''» - به دو فتحه - معنايش معروف است ، خداى تعالى فرموده : «''' و من البقر و الغنم حرمنا عليهم شحومهما '''» : «''' و از گاو و گوسفند پيه آن دو را بر ايشان حرام كرديم '''» و «''' غنم '''» - به ضمه حرف اول و سكون حرف دوم - به معناى رسيدن و دست يافتن به فائده است ، و ليكن در هر درآمدى كه از راه جنگ و از ناحيه دشمنان و غير ايشان به دست آيد استعمال شده ، و به اين معنا است آيه «''' و اعلموا انما غنمتم من شى ء و آيه فكلوا مما غنمتم حلالا طيبا '''» . و كلمه «''' مغنم '''» به معناى هر چيزى است كه به غنيمت درآيد و جمع آن «''' مغانم '''» مى باشد، مانند: «''' فعند الله مغانم كثيره '''» | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۵: | ||
<span id='link65'><span> | <span id='link65'><span> | ||
==ياد آورى امدادهاى غيبى الهى در جنگ بدر كه موجب پيروزى مسلمين گرديد == | ==ياد آورى امدادهاى غيبى الهى در جنگ بدر كه موجب پيروزى مسلمين گرديد == | ||
إِذْ أَنتُم بِالْعُدْوَةِ | إِذْ أَنتُم بِالْعُدْوَةِ الدُّنْيَا وَ هُم بِالْعُدْوَةِ الْقُصوَى وَ الرَّكب أَسفَلَ مِنكمْ وَ لَوْ تَوَاعَدتُّمْ لاخْتَلَفْتُمْ فى الْمِيعَدِ وَ لَكِن لِّيَقْضىَ اللَّهُ أَمْراً كانَ مَفْعُولاً ... | ||
كلمه «''' عدوه '''» - به ضم عين ، و گاهى به كسر آن - به معناى طرف بلند بيابان است ، و «''' دنيا '''» مونث «''' ادنى '''» است همچنانكه «''' قصوى '''» كه گاهى آن را «''' قصيا '''» هم مى گويند مونث «''' اقصى '''» است ؛ و منظور از «''' ركب '''» بطورى كه گفته شده آن قافله مال التجاره اى بود كه ابو سفيان سرپرستيش را بر عهده داشته است . | كلمه «''' عدوه '''» - به ضم عين ، و گاهى به كسر آن - به معناى طرف بلند بيابان است ، و «''' دنيا '''» مونث «''' ادنى '''» است همچنانكه «''' قصوى '''» كه گاهى آن را «''' قصيا '''» هم مى گويند مونث «''' اقصى '''» است ؛ و منظور از «''' ركب '''» بطورى كه گفته شده آن قافله مال التجاره اى بود كه ابو سفيان سرپرستيش را بر عهده داشته است . | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۹ صفحه ۱۲۱ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۹ صفحه ۱۲۱ </center> | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۷: | ||
و بر طبق همين سياق است «''' يعنى براى بيان اينكه مرجع امر اين واقعه قضاى خاص الهى است نه اسباب عادى '''» آيه بعدى كه مى فرمايد: «''' اذ يريكهم الله فى منامك قليلا... '''» و همچنين چند آيه بعد كه مى فرمايد: «''' و اذ زين لهم الشيطان اعمالهم ... '''» و آيه بعد از آن كه مى فرمايد: «''' اذ يقول المنافقون و الذين فى قلوبهم مرض غر هولاء دينهم ... '''» | و بر طبق همين سياق است «''' يعنى براى بيان اينكه مرجع امر اين واقعه قضاى خاص الهى است نه اسباب عادى '''» آيه بعدى كه مى فرمايد: «''' اذ يريكهم الله فى منامك قليلا... '''» و همچنين چند آيه بعد كه مى فرمايد: «''' و اذ زين لهم الشيطان اعمالهم ... '''» و آيه بعد از آن كه مى فرمايد: «''' اذ يقول المنافقون و الذين فى قلوبهم مرض غر هولاء دينهم ... '''» | ||
و معناى آيه اين است كه روز فرقان آن روزى بود كه شما در قسمت پائين وادى اردو داير كرده بوديد و كفار در قسمت بالاى آن اطراق كرده بودند و پياده شدن شما در پائين و كفار در بالا با هم جور درآمد بطورى كه اگر مى خواستيد قبلا با كفار قرار داد كنيد كه شما اينجا و آنان آنجا را لشكرگاه كنند قطعا اختلافتان مى شد، و هرگز موفق نمى شديد كه به اين نحو جبهه سازى كنيد. پس قرار گرفتن شما و ايشان به اين نحو نه از ناحيه و به فكر شما بود و نه از ناحيه و به فكر كفار، بلكه امر شدنى بود كه خداوند بر آن قضا راند، و اگر اينچنين قضا راند براى اين بود كه با ارائه يك معجزه و دليل روشن حجت خود را تمام كند، و نيز براى اين بود كه دعاى سابق شما را و آن استغاثه اى را كه از شما شنيد، و آن حاجتى را كه از سويداى دل شما خبر داشت مستجاب و برآورده كند. | و معناى آيه اين است كه روز فرقان آن روزى بود كه شما در قسمت پائين وادى اردو داير كرده بوديد و كفار در قسمت بالاى آن اطراق كرده بودند و پياده شدن شما در پائين و كفار در بالا با هم جور درآمد بطورى كه اگر مى خواستيد قبلا با كفار قرار داد كنيد كه شما اينجا و آنان آنجا را لشكرگاه كنند قطعا اختلافتان مى شد، و هرگز موفق نمى شديد كه به اين نحو جبهه سازى كنيد. پس قرار گرفتن شما و ايشان به اين نحو نه از ناحيه و به فكر شما بود و نه از ناحيه و به فكر كفار، بلكه امر شدنى بود كه خداوند بر آن قضا راند، و اگر اينچنين قضا راند براى اين بود كه با ارائه يك معجزه و دليل روشن حجت خود را تمام كند، و نيز براى اين بود كه دعاى سابق شما را و آن استغاثه اى را كه از شما شنيد، و آن حاجتى را كه از سويداى دل شما خبر داشت مستجاب و برآورده كند. | ||
إِذْ يُرِيكَهُمُ | إِذْ يُرِيكَهُمُ اللَّهُ فى مَنَامِك قَلِيلاً ... | ||
كلمه «''' فشل '''» به معناى ضعف توام با اضطراب است ، و «''' تنازع '''» به معناى اختلاف و از ماده «''' نزع '''» است كه نوعى كندن را گويند، و اختلاف را از اين باب تنازع مى گويند كه در حقيقت طرفين نزاع هر كدام مى خواهند ديگرى را از آنچه كه دارد بركند. و كلمه «''' تسليم '''» به معناى نجات دادن است . | كلمه «''' فشل '''» به معناى ضعف توام با اضطراب است ، و «''' تنازع '''» به معناى اختلاف و از ماده «''' نزع '''» است كه نوعى كندن را گويند، و اختلاف را از اين باب تنازع مى گويند كه در حقيقت طرفين نزاع هر كدام مى خواهند ديگرى را از آنچه كه دارد بركند. و كلمه «''' تسليم '''» به معناى نجات دادن است . | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۹ صفحه ۱۲۳ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۹ صفحه ۱۲۳ </center> | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۸: | ||
<span id='link66'><span> | <span id='link66'><span> | ||
==شش دستور جنگى به سربازان اسلام == | ==شش دستور جنگى به سربازان اسلام == | ||
يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا إِذَا لَقِيتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَ اذْكرُوا اللَّهَ كثِيراً لَّعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ... | |||
راغب در مفردات مى گويد: ثبات - به فتح ثاء - ضد زوال است . و بنا به گفته او در مورد آيه شريفه به معناى ضد فرار از دشمن است ، و اين كلمه به حسب معنايش اعم از كلمه صبرى است كه در جمله «''' و اصبروا ان الله مع الصابرين '''» به آن امر فرموده ، چون صبر يك نحوه ثبات خاصى است ، و آن عبارت است از ثبات در مقابل مكروه هم به قلب ، بدين صورت كه دچار ضعف نگردد و جزع و فزع نكند، و هم به بدن ، به اينكه كسالت و سهل انگارى ننموده ، و از جا در نرود، و در مواردى كه عجله پسنديده نيست شتاب نكند. | راغب در مفردات مى گويد: ثبات - به فتح ثاء - ضد زوال است . و بنا به گفته او در مورد آيه شريفه به معناى ضد فرار از دشمن است ، و اين كلمه به حسب معنايش اعم از كلمه صبرى است كه در جمله «''' و اصبروا ان الله مع الصابرين '''» به آن امر فرموده ، چون صبر يك نحوه ثبات خاصى است ، و آن عبارت است از ثبات در مقابل مكروه هم به قلب ، بدين صورت كه دچار ضعف نگردد و جزع و فزع نكند، و هم به بدن ، به اينكه كسالت و سهل انگارى ننموده ، و از جا در نرود، و در مواردى كه عجله پسنديده نيست شتاب نكند. | ||
كلمه «''' ريح '''» بطورى كه گفته شده به معناى عزت و دولت است ، راغب نيز گفته است كه : كلمه «''' ريح '''» در آيه بطور استعاره به معناى غلبه است ، و وجه اين استعاره و تشبيه اين است كه باد به هر چه بوزد آن را به حركت درآورده و از جاى مى كند و با خود مى برد، غلبه بر دشمن هم همين خاصيت را دارد. | كلمه «''' ريح '''» بطورى كه گفته شده به معناى عزت و دولت است ، راغب نيز گفته است كه : كلمه «''' ريح '''» در آيه بطور استعاره به معناى غلبه است ، و وجه اين استعاره و تشبيه اين است كه باد به هر چه بوزد آن را به حركت درآورده و از جاى مى كند و با خود مى برد، غلبه بر دشمن هم همين خاصيت را دارد. | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۱۰۵: | ||
ذكر خدا در جمله «''' و اذكروا الله كثيرا '''» به معناى ياد خدا در دل و در زبان است ، چون اين هر دو قسم ، ذكر است و معلوم است كه آن چيزى كه مقاصد آدمى را از يكديگر مشخص و جدا مى كند آن حالات درونى و قلبى انسان است ، حال چه اينكه لفظ هم با آن حالت مطابق باشد، مثل كلمه «''' ياغنى '''» از فقيرى كه از فقر خود به خدا پناهنده مى شود، و يا كلمه «''' ياشافى '''» از مريضى كه از مرض خود به خدا پناه مى برد، و يا مطابق نباشد، مثل اينكه همان فقير و مريض بجاى آن دو كلمه بگويند «''' اى خدا '''» چون همين «''' اى خدا '''» از فقير به معناى «''' اى بى نياز '''» و از مريض به معناى «''' اى شفادهنده '''» است ، چون مقتضاى حال و آن احتياجى كه اين دو را به استغاثه وادار كرده شاهد اين است كه مقصودشان از «''' اى خدا '''» جز اين نيست ، و اين خيلى روشن است . | ذكر خدا در جمله «''' و اذكروا الله كثيرا '''» به معناى ياد خدا در دل و در زبان است ، چون اين هر دو قسم ، ذكر است و معلوم است كه آن چيزى كه مقاصد آدمى را از يكديگر مشخص و جدا مى كند آن حالات درونى و قلبى انسان است ، حال چه اينكه لفظ هم با آن حالت مطابق باشد، مثل كلمه «''' ياغنى '''» از فقيرى كه از فقر خود به خدا پناهنده مى شود، و يا كلمه «''' ياشافى '''» از مريضى كه از مرض خود به خدا پناه مى برد، و يا مطابق نباشد، مثل اينكه همان فقير و مريض بجاى آن دو كلمه بگويند «''' اى خدا '''» چون همين «''' اى خدا '''» از فقير به معناى «''' اى بى نياز '''» و از مريض به معناى «''' اى شفادهنده '''» است ، چون مقتضاى حال و آن احتياجى كه اين دو را به استغاثه وادار كرده شاهد اين است كه مقصودشان از «''' اى خدا '''» جز اين نيست ، و اين خيلى روشن است . | ||
{{تغییر صفحه | قبلی=تفسیر:المیزان جلد۹ بخش۹ | بعدی = تفسیر:المیزان جلد۹ بخش۱۱}} | |||
[[رده:تفسیر المیزان]] | [[رده:تفسیر المیزان]] | ||
