تفسیر:المیزان جلد۱ بخش۱۲: تفاوت میان نسخه‌ها

==نتائجى كه اين گروه از تئوري ها و فرضيات خود گرفته اند ==

از اين تئوري ها و فرضيات كه جز در ذهن و در عالَم فرض، جایى ندارد، نتيجه گرفته اند كه:

 

اولا - پيغمبر آن كسى است كه داراى نبوغ فكرى باشد، و قوم خود را دعوت كند، تا به اصلاح محيط اجتماعى خود بپردازند.

 

و ثانيا - وحى، به معناى نقش بستن افكار فاضله در ذهن انسان نامبرده است.

و ثالثا - كتاب آسمانى عبارت است از: مجموع همان افكار فاضله، و دور از هوس و از اغراض نفسانى شخصى.

 

و رابعا - ملائكه كه انسان نامبرده از آن ها خبر می دهد، عبارتند از: قواى طبيعى ای كه در عالَم طبيعت، امور طبيعى را اداره مى كند. و يا عبارت است از: قواى نفسانيه ای كه كمالات را به نفس افاضه مى كند، و در ميان ملائكه خصوص روح القدس ‍ عبارت است از: مرتبه اى از روح طبيعى مادى، كه اين افكار از آن ترشح می شود.

 

و در مقابل، شيطان عبارت است از: مرتبه اى از روح كه افكار زشت و پليد از آن ترشح مى گردد، و انسان را به كارهاى زشت و به فسادانگيزى در اجتماع دعوت مى كند. و روى همين اساس واهى، تمامى حقايقى را كه انبيا از آن خبر داده اند، تفسير مى كنند، و سرِ هر يك از لوح، قلم، عرش، كرسى، كتاب، حساب، بهشت و دوزخ، از اين قبيل حقايق را به بالينى مناسب با اصول نامبرده مى خوابانند.

 

و خامسا - به طور كلّى، دين تابع مقتضيات هر عصرى است، كه با تحوّل آن عصر به عصرى ديگر، بايد متحوّل شود.

 

و سادسا - معجزاتى كه از انبيا نقل شده، همه دروغ است، و خرافاتى است كه به آن حضرات نسبت داده اند. و يا از باب اغراق گویى حوادثى عادى بوده، كه به منظور ترويج دين، و حفظ عقائد عوام، ازاين كه در اثر تحول اعصار متحوّل شود، و يا حفظ حيثيّت پيشوايان دين، و رؤساى مذهب از سقوط، به صورت خارق العاده اش در آورده، و نقل كرده اند. و از اين قبيل ياوه سرایى هایى كه يك عده آن را سروده، و جمعى ديگر هم از ايشان پيروى نموده اند.

 

و نبوّت، به اين معنا، به خيمه شب بازي هاى سياسى شبيه تر است، تا به رسالت الهى. و چون بحث و گفتگو در پيرامون اين سخنان، خارج از بحث مورد نظر است، لذا از پرداختن پاسخ بدان ها صرفنظر نموده، مى گذريم.